1. Hikwalahokayini vanhu vo tala va ehleketa leswaku a swi koteki ku hanya hilaha ku nga heriki?

 VANHU vo tala va hlawula leswi va swi dyaka ni ku tlhela va endla vutiolori nkarhi ni nkarhi leswaku va tshama va hanye kahle. Hambiswiritano, va swi tiva leswaku a va nge hanyi hilaha ku nga heriki. Kumbexana va ehleketa onge ku hanya hilaha ku nga heriki a swi koteki hileswi hi dyuhalaka. Hambiswiritano, Yesu u vule leswaku swa koteka leswaku vanhu va kuma “vutomi lebyi nga heriki” hilaha Yohane 3:16 na 5:24 yi vulaka hakona.

2. Xana Yohane ndzima 6 yi ri yini hi vutomi lebyi nga heriki? (Yohane 6:​39, 40)

² Siku rin’wana, hi singita Yesu u phamele ntshungu wa vanhu va magidi xinkwa ni tinhlampfi. a Sweswo a swi hlamarisa kambe leswi a swi vuleke hi siku leri landzeleke swi hlamarise no tlurisa. Ntshungu wu n’wi landzerile ku ya fikela eKapernawume ekusuhi ni le ribuweni ra Galeliya, laha a wu byeleke leswaku vanhu va ta pfuxiwa ivi va hanya hilaha ku nga heriki. (Hlaya Yohane 6:​39, 40.) Ehleketa hileswi sweswo swi vulaka swona eka maxaka ni vanghana va wena lava feke. Marito ya Yesu ma hi tiyisekisa leswaku vanhu vo tala lava feke va nga pfuxiwa nileswaku wena ni varhandziwa va wena mi ta tiphina hi vutomi lebyi nga heriki. Hambiswiritano, vo tala swa va tikela ku twisisa leswi Yesu a swi vuleke eka tindzimana leti landzelaka ta Yohane ndzima 6. A hi buleni hi tindzimana teto.

3. Xana Yesu u vule yini eka Yohane 6:51?

 ³ Ntshungu lowu a wu ri eKapernawume wu vone ku yelana loku a ku ri kona eka xinkwa lexi Yesu a wu phameleke xona ni mana leyi Yehovha a yi nyikeke vakokwa wa vona. Entiyisweni, Matsalwa ma vitana mana yoleyo “xinkwa xo huma etilweni.” (Ps. 105:40; Yoh. 6:31) Yesu u tirhise mana ku dyondzisa ntshungu nchumu wa nkoka eka dyondzo yakwe leyi landzeleke. Hambileswi mana a ku ri lunghiselelo ra singita leri humaka eka Xikwembu, lava yi dyeke va hetelele va file. (Yoh. 6:49) Ku hambana ni sweswo, Yesu u tivitane “xinkwa xa ntiyiso lexi humaka etilweni,” “xinkwa xa Xikwembu” ni “xinkwa xa vutomi.” (Yoh. 6:​32, 33, 35) Yesu u kombise ku hambana exikarhi ka yena ni mana leyi Xikwembu xi va nyikeke yona. U te: “Hi mina xinkwa lexi hanyaka lexi humaka hi le tilweni. Loko munhu a dya xinkwa lexi u ta hanya hilaha ku nga heriki.” (Hlaya Yohane 6:51.) Vayuda volavo a va pfilunganyekile. A va nga swi twisisi ku hikwalahokayini Yesu a vula leswaku hi yena “xinkwa” lexi humaka etilweni naswona a yi tlula ekule mana leyi Xikwembu xi yi nyikeke vakokwa wa vona. Yesu u va byele a ku: “Miri wa mina i xinkwa lexi ndzi nga ta xi nyikela.” Xana a a vula yini? I swa nkoka leswaku hi twisisa leswi a a swi vula hikuva nhlamulo yakwe yi kombisa ndlela leyi hi nga byi kumaka hayona vutomi lebyi nga heriki hina ni varhandziwa va hina. A hi voneni leswi Yesu a a swi vula.

XANA YESU A A VULA YINI LOKO A KU “XINKWA XA VUTOMI” NI “MIRI WA MINA”?

4. Hikwalahokayini van’wana va hlamarisiwe hi leswi Yesu a swi vuleke?

⁴ Vanhu van’wana lava a va yingisele Yesu va hlamarile loko a vulavula hi ku nyikela ‘miri wakwe wu va xinkwa lexi a nga ta xi nyikela leswaku a ponisa vutomi bya vanhu.’ Xana a va ehleketela leswaku u lava ku va nyika miri wa yena leswaku va wu dya? (Yoh. 6:52) Yesu u tlhele a va byela marito lawa lama va hlamariseke: “Loko mi nga dyi nyama ya N’wana wa munhu mi tlhela mi nwa ngati yakwe, a mi na vutomi.”—Yoh. 6:53.

5. Hikwalahokayini hi tiyiseka leswaku Yesu a a nga vuli swona leswaku vanhu va fanele va nwa ngati yakwe?

⁵ Enkarhini wa Nowa, Xikwembu xi byele vanhu leswaku va nga dyi ngati. (Gen. 9:​3, 4) Yehovha u tlhele a byela Vaisrayele leswaku va nga dyi ngati. Loyi a dyaka ngati a a fanele “a dlayiwa.” (Lev. 7:27) Yesu u wu yingisile Nawu wolowo. (Mat. 5:​17-19) Hikwalaho a a nga ta wu byela ntshungu wa Vayuda leswaku wu dya nyama ni ku nwa ngati yakwe. Kambe hi ku vula marito wolawo lama nga tolovelekangiki, entiyisweni Yesu a a dyondzisa vanhu ndlela leyi va nga byi kumaka hayona “vutomi lebyi nga heriki.”—Yoh. 6:54.

6. Hi fanele hi ma twisisa njhani marito ya Yesu loko a vulavula hi ku dya miri ni ku nwa ngati yakwe?

⁶ Kahlekahle Yesu a a vula yini? Swi le rivaleni leswaku Yesu a a vulavula hi ndlela yo fanekisela, hilaha a endleke hakona loko a vulavula ni wansati wa Musamariya loko a ku: “Loyi a nwaka mati lawa ndzi nga ta n’wi nyika wona a nge he tlheli a twa torha, kambe mati lawa ndzi nga ta n’wi nyika wona ma ta fana ni mati lama pfelelaka endzeni ka yena ma n’wi nyika vutomi lebyi nga heriki.” (Yoh. 4:​7, 14) b Yesu a a nga vuli swona leswaku wansati wa Musamariya a a ta kuma vutomi lebyi nga heriki hi ku va a nwa mati swi helela  kwalaho. Hilaha ku fanaka, a a nga vuli swona leswaku mitshungu leyi a vulavuleke na yona eKapernawume a yi ta hanya hilaha ku nga heriki loko yi dya miri wakwe ni ku nwa ngati yakwe.

KU HAMBANA LOKU NGA KONA EXIKARHI KA SWIENDLAKALO SWIMBIRHI

7. Xana van’wana va ri yini hi marito ya Yesu lama kumekaka eka Yohane 6:53?

⁷ Vanhu van’wana va vukhongeri va vula leswaku marito ya Yesu lama nga eka Yohane 6:​53, lama vulavulaka hi ku dya nyama ni ku nwa ngati yakwe ma hi vekele xikombiso xa leswi faneleke swi endliwa eka Xilalelo xa Hosi hikuva endzhakunyana ka xiendlakalo xexo u tirhise marito lama fanaka. (Mat. 26:​26-28) Va vula leswaku hinkwavo lava vaka kona eka Xilalelo xa Hosi va fanele va dya xinkwa ni ku nwa vhinyo leswi nyikiwaka lava nga kona. Xana sweswo i ntiyiso? I swa nkoka leswaku hi kambisisa ntiyiso wa mhaka hikuva lembe ni lembe vanhu va timiliyoni emisaveni hinkwayo va hlengeletana na hina eka xiendlakalo xexo. Hi ta vona ku hambana loku nga kona eka marito lama kumekaka eka Yohane 6:53 ni leswi Yesu a swi vuleke eka Xilalelo xa Hosi.

8. Hi kwihi ku hambana loku nga kona eka swiendlakalo swimbirhi? (Nakambe vona swifaniso.)

⁸ A hi voneni ku hambana loku nga kona eka swiendlakalo leswi. Xo sungula, xana  Yesu u ma vule rini naswona kwihi marito lama nga eka Yohane 6:​53-56? U ma vule eka ntshungu wa Vayuda lowu a wu ri eGaleliya hi 32 C.E naswona u vule sweswo ka ha sale lembe leswaku a sungula Xilalelo xa Hosi eYerusalema. Xa vumbirhi, xana Yesu a a vulavula na mani? Vo tala va vanhu lava a va n’wi yingiserile eGaleliya a vo lava swakudya ntsena ku nga ri ku dyondza hi Yehovha. (Yoh. 6:26) Entiyisweni, loko Yesu a vule swilo leswi a swi va tikela ku swi twisisa, va hatle va tshika ku n’wi yingisela. Hambi ku ri van’wana va vadyondzisiwa vakwe va tshike ku n’wi landzela. (Yoh. 6:​14, 36, 42, 60, 64, 66) Xiya ku hambana eka xiendlakalo xexo ni leswi endlekeke hi 33 C.E. loko Yesu a sungula Xilalelo xa Hosi endzhaku ka lembe. Eka xiendlakalo xexo, vaapostola vakwe vo tshembeka va 11 a va ri na yena hambileswi a va nga swi twisisi hi ku helela leswi a a swi dyondzisa. Nilokoswiritano, ku hambana ni vanhu vo tala va le Galeliya, vaapostola vakwe vo tshembeka a va tshemba leswaku Yesu a a ri N’wana wa Xikwembu loyi a teke a huma hi le tilweni. (Mat. 16:16) U va bumabumele a ku: “Mi ndzi seketerile emaxangwini ya mina.” (Luka 22:28) Ku hambana koloko ku kombisa leswaku eka Yohane 6:53 Yesu a a nga ringeti ku hlamusela leswi a swi fanele swi endliwa eka Xilalelo xin’wana ni xin’wana xa Hosi. Kambe ka ha ri ni vumbhoni byin’wana.

LESWI MARITO YA YESU MA VULAKA SWONA EKA WENA

9. Marito lawa Yesu a ma vuleke eXilalelweni xa Hosi ma tirha eka ntlawa wihi?

⁹ Hi nkarhi wa Xilalelo xa Hosi, Yesu u nyike vaapostola vakwe xinkwa xo kala comela naswona u va byele leswaku xinkwa xexo xi fanekisela miri wakwe. U tlhele a va nyika vhinyo kutani a va byela leswaku vhinyo yi yimela ‘ngati ya ntwanano.’ (Mar. 14:​22-25; Luka 22:20; 1 Kor. 11:24) Sweswo i swa nkoka. Lava nga xiphemu xa ntwanano lowuntshwa i “vanhu va Israyele [vo fanekisela]” ntsena lava nga ta va “eMfun’weni wa Xikwembu” ku nga ri vanhu hinkwavo. (Hev. 8:​6, 10; 9:15) Vaapostola a va nga swi twisisi leswi a a swi vula hi nkarhi wolowo kambe ku nga ri khale a va ta totiwa hi moya wo kwetsima ivi va va xiphemu xa ntwanano lowuntshwa laha va nga ta va na Yesu etilweni.—Yoh. 14:​2, 3.

10. Leswi Yesu a swi vuleke eGaleliya swi hambana njhani ni leswi a swi vuleke eka Xilalelo xa Hosi? (Nakambe vona xifaniso.)

¹⁰ Leswi Yesu a swi vuleke eka Xilalelo xa Hosi, swi khumba “ntlhambinyana.” Ntlawa wolowo u wu sungule ni vaapostola vakwe vo tshembeka lava a va ri na yena loko a sungula Xilalelo xa Hosi. (Luka 12:32) Vona ni van’wana lava a va ta va eka ntlawa wolowo a va languteriwe ku dya xinkwa ni ku nwa vhinyo. Hi vona va nga ta fuma na yena etilweni. Leswi Yesu a swi byeleke vaapostola vakwe eka xiendlakalo lexi, swi hambanile ni leswi a swi byeleke ntshungu eGaleliya, laha a a vulavula ni vanhu vo tala. Marito wolawo ma khumba vanhu vo tala.

11. Yesu u vule yini eGaleliya leswi a swi kombisa leswaku a a nga vulavuli hi ntlawa lowutsongo?

¹¹ Loko Yesu a ri eGaleliya hi 32 C.E., u vulavule ni Vayuda lava a vo tilavela xinkwa ntsena eka yena. Hambiswiritano, Yesu u ringete ku va pfuna va twisisa nchumu wa nkoka ku tlula xinkwa lowu a wu ta endla va kuma vutomi lebyi nga heriki. Yesu u vule leswaku lava feke va nga pfuxiwa hi siku ro hetelela naswona va hanya hilaha ku nga heriki. A a nga vulavuli hi vanhu vatsongo lava  hlawuriweke, lava nga nhlayo leyitsongo hilaha a endleke hakona endzhaku eka Xilalelo xa Hosi. Ku ri na sweswo, eGaleliya u vulavule hi nkateko lowu a wu ta kumiwa hi vanhu hinkwavo. Entiyisweni u te: “Loko munhu a dya xinkwa lexi u ta hanya hilaha ku nga heriki; . . . Miri wa mina i xinkwa lexi ndzi nga ta xi nyikela ku ponisa vutomi bya vanhu.”—Yoh. 6:51.

12. Xana ku laveka yini leswaku hi kuma vutomi lebyi nga heriki lebyi Yesu a vulavuleke hi byona?

¹² Yesu a nga va byelanga Vayuda eGaleliya leswaku nkateko lowu a wu ta kumiwa hi vanhu hinkwavo. A wu ta kumiwa ntsena hi lava ‘dyaka xinkwa xakwe’ ku nga lava nga ni ripfumelo. Vanhu vo tala va vula leswaku va pfumela eka Yesu naswona va n’wi vitana muponisi wa vona. (Yoh. 6:29) Hambiswiritano, van’wana lava a va ri exikarhi ka ntshungu lava eku sunguleni a va pfumela eka Yesu va tshike ku n’wi landzela. Hikwalahokayini?

13. Ku laveka yini leswaku munhu a va mudyondzisiwa wa Yesu wa ntiyiso?

¹³ Vo tala lava a va ri exikarhi ka ntshungu lowu Yesu a wu phameleke, a va tsakisiwa ntsena hileswi a a va nyika leswi va swi lavaka. A va tsakisiwa hi ku horisiwa hi singita, swakudya swa mahala kumbe ni hi tidyondzo leti a va lava ku titwa. Hambiswiritano, Yesu u kombise leswaku a ku ta laveka swo tala ku tlula sweswo eka vadyondzisiwa vakwe va ntiyiso. A a nga telanga ku enerisa swilaveko swa vanhu ntsena emisaveni. A va fanele va amukela xirhambo xa ku “ta eka [ye]na” hi ku yingisa swilo hinkwaswo leswi a a va dyondzisa swona.—Yoh. 5:40; 6:44.

14. Hi fanele hi endla yini leswaku hi vuyeriwa eka miri ni ngati ya Yesu?

 ¹⁴ Yesu u byele ntshungu ndlela leyi swi nga swa nkoka hayona ku kombisa ripfumelo. Eka yini? Eka miri ni ngati yakwe leswi nga ni matimba yo kutsula naswona a a ta swi nyikela hi ku famba ka nkarhi. A swi ri swa nkoka swinene eka Vayuda volavo ku kombisa ripfumelo naswona swa ha ri tano ninamuntlha. (Yoh. 6:40) Leswaku hi vuyeriwa eka miri ni ngati ya Yesu hilaha swi boxiweke hakona eka Yohane 6:​53, hi fanele hi kombisa ripfumelo eka nkutsulo. Vanhu vo tala va nga swi kota ku kombisa ripfumelo eka nkutsulo.—Efe. 1:7.

15-16. Hi swihi swilo swa nkoka leswi hi swi dyondzeke eka Yohane ndzima 6?

¹⁵ Rungula leri nga eka Yohane ndzima 6, i ra nkoka swinene eka hina ni varhandziwa va hina. Ri endla hi yi twisisa kahle ndlela leyi Yesu a titwaka hayona hi vanhu. Loko a ri eGaleliya, u horise lava vabyaka, a dyondzisa vanhu hi Mfumo ni ku tiyiseka leswaku va dya va xurha. (Luka 9:11; Yoh. 6:​2, 11, 12) Xa nkoka swinene, u dyondzise leswaku hi yena “xinkwa xa vutomi.”—Yoh. 6:​35, 48.

¹⁶ Lava a va vitaneke “tinyimpfu tin’wana” a va fanelanga va dya xinkwa ni ku nwa vhinyo eXilalelweni xa Hosi lexi endliwaka lembe ni lembe. (Yoh. 10:16) Nilokoswiritano, miri ni ngati ya Yesu Kreste swa va vuyerisa. Va endla tano hi ku kombisa ripfumelo eka gandzelo ra nkutsulo ra Yesu. (Yoh. 6:53) Lava dyaka xinkwa ni ku nwa vhinyo va kombisa leswaku i xiphemu xa ntwanano lowuntshwa tanihi vadyandzhaka va Mfumo wa le tilweni. Hambi hi vatotiwa kumbe va tinyimpfu tin’wana, Yohane ndzima 6 yi vula swo tala eka hina. Yi kombisa ndlela leyi swi nga swa nkoka hayona ku kombisa ripfumelo kutani hi kuma vutomi lebyi nga heriki.