Tivekeli minchumu ya lisima. Bibele li li: “Langa swa lisima hintamu.” (Vafilipiya 1:10) Tsala leswi u lavaka ku swi yentxa u tlhela u vona swaku hi xini xa lisima, xa xihantla, kumbe hinkwaswu swa fana. Khumbuka swaku nchumu xa ku fana ni ku ya xava minchumu bazara swi nga va swa lisima kambe swi nga li swa xihantla. Naswona khumbuka swaku minchumu leyi nga tikombaka yi li ya xihantla ya ku fana ni ku sixtira swi nga yentxeka yi nga li ya lisima. *

Pimisa hileswi u nga ha swi yentxaka. Eklesiasta 10:10 yi li: “Loko bewula li nga tsemi funtshi n’winyi wa lona a nga li loti, a ta tirha yi nga chayi. Kambe wutlhari li yentxa swaku munhu swi mu fambela kahle.” Hi nga djondza yini? Munhu lweyi a tsemaka tihunyi, a fanele a lota bewula la yena na a nge se sungula leswaku a nga hlweli. Se na wena leswaku u wu tirhisa kahle nkama wa wena, u fanele u pimisa hileswi u nga ha swi yentxaka na u nge se sungula. U nga rhangi hi minchumu leyi yi kalaka yi nga li ya lisima naswona yi nga ta ku hetela nkama ni matimba. Loko u yentxa nchumu u gama u saleliwa hi nkama, wu tirhisi leswaku u yentxa ntirho lowu a wu wu vekele nkama wun’wana kumbe siku lin’wana. Loko u pimisa hileswi u nga swi yentxaka, minchumu yi ta famba kahle.

Vevukisa wutomi la wena. Tiva ku hlaya u ku ihim ka minchumu leyi kalaka yi nga li ya lisima kumbe yi nga ta ku tekelaka nkama wa wunyingi. Ku yentxa minchumu ya yinyingi swi nga ku yentxa u karhala u tlhela u nga ha tsaki.

Ku kanakana ni ku veka minchumu leswaku u yi yentxa ka nkama wun’wana. “Lweyi a txuvukaka moya a nge byali mbewu; funtshi lweyi a txuvukaka marhefu a nge tshoveli.” (Eklesiasta 11:4) Leswo swi lava ku vula yini? Ku veka minchumu swaku u yi yentxa ka nkama wun’wana swi nga ku yivela nkama u tlhela u nga yentxi minchumu ya yinyingi. Murimi lweyi a nyimaka anze minchumu hinkwayu yi va kahle a nga gameli ku byala kumbe ku tshovela. Se na hina hi fanele hi tivonela swaku ku chava ni ku kanakana swi nga hi yentxi hi va vanhu va ku kala va nga tiyiseki hileswi hi swi yentxaka kumbe hi pimisa swaku hi to yentxa nchumu loko se hi tiva hinkwaswu hi nchumu lexi hi lavaka ku xi yentxa. Swa twala kuva hi kambisisa leswi hi lavaka ku swi yentxa na hi nge se swi yentxa. Buku la Swivuriso 14:15 li li: “Lweyi wa ku tlhariha a sungula hi ku pimisa na a nga se yentxa nchumu.” Hambileswo, hinkwaswu hi swi yentxaka minkama yin’wana a hi tiyiseki. — Eklesiasta 11:6.

Ku lava swaku minchumu yi va kahle yi nga na xihoxo. Buku la Yakobo 3:17 li li: “Wutlharhi leli taka hi le henhla [kumbe hi ka Xikwembu] li . . . vevukile.” Swa twala swaku munhu a lava ku yentxa minchumu ya yinene kambe minkama yin’wana hi nga ha lava ku yentxa minchumu ya yikulu hintamu lakakuva swi gama swi hi tsandza se hi dana! Hi xikombiso, munhu lweyi a djondzaka lirimi la nyuwani a fanele a swi tiva swaku minkama yin’wana a ta yentxa swihoxo, naswona a ta djondza hi swihoxo swoleswo. Munhu lweyi a lavaka swaku minchumu yi va kahle yi nga na xihoxo a nga chava ku vulavula hi ku chava ku hoxa. Leswo swi ta mu yentxa a hlwela ku djondza lirimi. I swa lisima ku tiva swaku a hi nge swi koti ku yentxa minchumu hinkwayu, ku ni leyi hi nga yi tsandzaka. Swivuriso 11:2, yi li: “Va tlharihile lava tivekaka hansi.” Vanhu lava va tivaka swaku a va nge swi koti ku yentxa hinkwaswu naswona va tivekaka hansi a va tivoni na va yampsa naswona a va chavi ku hleka swihoxo swa vona.

Pima nkama lowu u wu hetaka na u tirha ni ku tlanga. “Swa yampsa ku humulanyana ku tlula ku tirha yi nga chayi ni ku zama ku txatxa moya.” (Eklesiasta 4:6) Lweyi a kalaka a nga pimeli loko a tirha, minkama yinyingi a nga na wona nkama wa ku tikhorisa hi ntirho wa yena hikusa a nga saleliwi hi nkama naswona a tshama na a karhalile. Kambe munhu wa wulolo a lava ku tshama na a humula. Leswo swi yentxa swaku a tlanga hi nkama. Bibele li hi pfuna ku pimela. Tirha kahle u tlhela u tikhorisa hi ntirho wa wena, leyo i “nyiko ya Xikwembu” — Eklesiasta 5:19.

Vana ni nkama wa ku yetlela. Mutsali mun’wana wa Bibele a te: “Ni ta yetlela hi ku rhula” (Tipisalema 4:8) Vanhu va vanyingi, va lava ku yetlela 8 wa mawora hi siku leswaku va pfuka na va ni ntamu, na va tsakile va tlhela va kota ku pimisa kahle. Naswona ku yetlela kahle swa hi pfuna ku khumbuka minchumu ni ku djondza na hi nga karhatekanga. Hi mhaka leyo ku yetlela hi nkama lowu lavekaka i ndlela ya ku wu tirhisa kahle nkama wa hina. Se loko hi nga swi yentxi leswo, swi ta hi karhatela ku djondza, hi ta tshamela ku yentxa swihoxo, tinghozi ni ku tlhela yi nyenyentseka hi ku hantlisa.

Zama ku yentxa minchumu leyi u nga yi kotaka. “Swa yampsa ku tsaka hi leswi u swi vonaka ku tlula ku navela leswi u kalaka u nga na swona.” (Eklesiasta 6:9) Hi djondza yini? Munhu wa ku tlhariha a nga pfumeli swaku leswi a swi navelaka swi kongomisa wutomi la yena, ngopfungopfu leswi a tivaka swaku a nge swi koti ku swi yentxa. Hi mhaka leyo a nga xengiwi hi ma publicidade lawa ma tikombaka ma li manene naswona a nga txenekeli minchumu. Kambe ku hambana ni leswo, a tsaka hi leswi a kotaka ku swi yentxa ni leswi matihlo ya yena ma swi vonaka.

Tiva leswi u lavaka ku hanyisa xiswona. Loko u tiva leswi u lavaka ku hanyisa xiswona, swi ta ku pfuna ku vona leswi nga swinene, leswi nga swa lisima ni leswi swi pfunaka. Loko wutomi la wena a ko va flecha mahanyelo ya wena a ma ta kombetela lomu li fanelaka li ya wela kona. Hi mhaka leyo, ku va ni mahanyelo ya manene swi nga ku pfuna ku rhangisa leswi nga swa lisima ka wutomi la wena ni ku wu tirhisa kahle nkama. Kambe u nga swi kotisa ku yini ku va ni mahanyelo ya manene? Vanhu va vanyingi va djondza mahanyelo ya manene ka Bibele hikusa va swi tiva swaku wutlharhi hinkwalu li ta hi ka lona. — Swivuriso 2:6, 7.

Rhangisa lirhandzu ka wutomi la wena. Vakolosa 3:14 yi li: Lirhandzu “li yentxa swaku vanhu hinkwavu va va twanana hi ku helela.” A swi nge koteki swaku hi tsaka hi tlhela hi titwa kahle ka ndjangu wa hina loko ku nga na lirhandzu. Munhu lweyi a kalaka a nga kombisi lirhandzu hi ku rhangisa ntirho kumbe male ka wutomi la yena o tilavela ku kala a nga tsaki. Swa twala leswi Bibele li vulaka ka kunyingi swaku lirhandzu i nchumu xa lisima hintamu ka wutomi la hina. — 1 Vakorinto 13:1-3; 1 Yohani 4:8.

Tinyiki nkama wa ku xi tiva ku yampsa Xikwembu. Geoff a a rhandziwa hintamu hi nsati wa yena, a a ni vana vambirhi, vanghanu va vanene naswona a a wu rhandza ntirho wa yena. Kambe leswi a a tirhela a hospitali minkama ya yinyingi a a vona vanhu lava a va hlupheka ni ku fa. Se a a tivutisa a ku “hi swoswi hi nga yentxeliwa swona?” Siku lin’wana a lerhe mabuku lawa ma nga yentxiwa hi Timboni ta Yehovha se a kuma nhlamulu ya xivutiso xa yena.

Geoff a vulavule hileswi a a swi djondza ka nsati wa yena ni vana. Se ndjangu hinkwawu wu sungula ku ndjondza Bibele. Leswo swi va pfune hintamu ka ndjangu wa vona. Swoswi va tirhisa nkama wa vona swaku va yentxa leswi nga swa lisima. Ku djondza Bibele swi va pfunile swaku va va ni ntshembo wa ku kuma wutomi la ku kala li nga heli ka misava leyi ku kalaka ku nga na ku hlupheka. — Nhlawutelo 21:3, 4.

Leswi nga humelela Geoff swi hi yentxa hi khumbuka marito ya Yesu, lama nge: “Va tsaka lava tikarhatelaka ku va vanghanu va Xikwembu.” (Matewu 5:3) U swi vonisa ku yini swaku u tinyika nkama wa wutsongo swaku u xi tiva ku yampsa Xikwembu? Phela a ku na nchumu xin’wana lexi nga ku nyikaka wutlharhi la ku tikhorisa hi wutomi, ku nga li siku lin’we ntsena kambe wutomi la wena hinkwalu.