Ŵanthu Ŵali Kuleka Kuchindika Umoyo
CHIFUKWA WULI NTCHAKUZIRWA KUCHINDIKA UMOYO?
Vizgoŵi viheni ivyo ŵanthu ŵakuchita pa nkhani ya kuleka kuchindika umoyo, vingambiska masuzgo pa umoyo wawo kweniso umoyo wa ŵanji.
-
Kukhweŵa hona kukwambiska waka kansa yayi, kweni kukutimbanizgaso chivikiliro cha mu thupi pakulimbana na kansa. Pafupifupi 90 peresenti ya ŵanthu awo ŵakufwa na kansa ya mu maphapu, ntchifukwa cha kukhweŵa panji ŵakakhalapo pafupi na munthu uyo wakakhweŵanga.
-
Chaka chilichose, ŵanthu ŵanandi ŵakusuzgika chomene maghanoghano chifukwa cha unandi wa ŵanthu awo ŵakulasa ŵanyawo na futi. Lipoti la Stanford University likati: “Kusanda kwalongora kuti ŵana awo ŵapona pa kulasika na futi, ndipo ŵalije mabamba ghalighose ŵakuŵa kuti nawo ŵapwetekeka mu maghanoghano, ndipo ŵakusuzgika kwa vyaka vinandi.”
-
Ŵanthu ŵakwendeska galimoto uku ŵaloŵera panji ŵamwa munkhwala wakutimbanizga wongo. Ivi vyapangiska kuti chiŵe chakofya kwenda pa msewu nanga nkhwa ŵanthu awo ŵakwenda pasi. Para ŵanthu ŵakuchita vinthu ivyo vikulongora kuti ŵakuchindika yayi umoyo, ŵanthu ŵambura mulandu ŵakupwetekeka.
IVYO IMWE MUNGACHITA
Vikilirani umoyo winu. Nyengo yichalipo yakuti mungalekera vizgoŵi viheni, nga nkhukhweŵa hona, kubema, kumwa chomene, panji kumwa munkhwala wakutimbanizga wongo. Vizgoŵi ivi vingamupwetekani, kweniso vikulongora kuti mukuchindika yayi umoyo wa ŵanthu awo muli nawo pafupi, kusazgapo ŵa mu mbumba yinu.
Ŵani maso kuti muleke kuchita ngozi. Kuti mugege ngozi, woneseskani kuti nyumba yinu yili makora. Mwendeskenge makora galimoto, ndipo muwoneseskenge kuti yili makora nyengo zose. Mungazomerezga yayi kuti ŵanyinu ŵamuchichizgani kuchita vinthu ivyo vingamupangiskani kuti mupwetekeke panji kufwa.
Mulongorenge ŵanji lusungu. Kuchindika umoyo kukusazgapo kuwona mwakwenelera ŵanthu awo tikupambana mtundu, charu, ŵasambazi panji ŵakavu, ŵakusambira panji ŵambura kusambira. Nakuti kanandi, kutinkhana na sankho ndivyo vikwambiska viwawa na nkhondo izo zikuchitika pa charu chose.
IVYO TIKUCHITA
Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakusambizga ŵanji kupwelelera umoyo. Ndondomeko yithu yakusambira na ŵanthu Baibolo, yawovwira ŵanthu kuleka vizgoŵi ivyo vingaŵapweteka ivyo ŵachita kwanyengo yitali.
Tikulondezga nthowa zakujivikilira ku ngozi para tikugwira ntchito zakuzenga. Ŵanthu ŵakujipeleka awo ŵakovwirapo pa ntchito yakuzenga malo ghithu ghakusoperapo kweniso masukulu ghakusambizgirako Baibolo, ŵakusambizgika makora kuti ŵagege ngozi. Malo na nyumba izi tikuviwona pafupipafupi mwakuyana na malango gha kugega ngozi agho ghali ku chigaŵa icho.
Tikovwira awo ŵasangana na masoka. Mu myezi 12 iyo yajumpha, tikawovwirapo pa masoka 200 agho ghakachitika pa charu chose. Ndipo tikagwiliskira ntchito ndalama pafupifupi madola 12 miliyoni izo ŵanthu ŵakapeleka mwawanangwa kuti zikawovwire awo ŵakakhwaskika na masoka ghachilengiwa.
Muliri wa Ebola wati wamba kukoma ŵanthu kumanjiliro gha zuŵa kwa Africa mu 2014, kweniso ku Democratic Republic of Congo mu 2018, tikasambizga ŵanthu umo ŵangagegera matenda ghakofya agha. Tikatumizga ŵimiliri ŵithu kuti ŵakayowoye na ŵanthu nkhani ya mutu wakuti “Kupulikira Kukuponoska Umoyo.” Tikatumizga katundu wakovwira pa kugeza mu mawoko mu malo ghithu ghose ghakusoperapo, ndipo tikawovwira ŵanthu kumanya uwemi wa kugeza mu mawoko na ivyo ŵangachita kuti ŵajivikilire ku matenda agha.
Ku Sierra Leone, pa wayilesi ŵakawonga Ŵakaboni ŵa Yehova chifukwa cha kovwira Ŵakaboni ŵanyawo kweniso ŵanthu awo ŵakaŵa Ŵakaboni yayi kugega nthenda ya Ebola.
a Kale ku Israyeli, para munthu wachita nthena wakalongoranga kuti wakuchindika umoyo wa ŵa mu mbumba yake kweniso wa ŵanji.