1, 2. (a) Se a te uiga ke fai mo fai se molimau, kae ne a mea tāua ne fakata‵mala i ei a kamupane fakasalalau tala o te lalolagi tenei? (e) Kaia e se fakalagolago ei a Ieova ki tino fakasalalau tala o te lalolagi tenei?

SE A te uiga ke fai mo fai se molimau? Tenei te fakamatalaga a te tikisionale e tasi: “Se tino telā e lavea ne ia se mea ne tupu kae fai se lipoti e uiga ki ei.” Pelā me se fakaakoakoga, i te fa‵kai o Pietermaritzburg, i Afelika ki Saute, e isi se nusipepa telā e taku nei ki The Witness ko leva ne ‵lomi i tausaga e silia atu i te 160 ko ‵teka. E fetaui ‵lei a te igoa tenā me i te galuega a te nusipepa ko te faiga o lipoti tonu ki mea ‵tupu kolā e ‵tupu i te lalolagi. Ne tauto a te pule o The Witness me ka faipati eiloa a te nusipepa ki “te munatonu, te ‵tonu katoatoa, e seai aka foki kae na ko te munatonu.”

² Se mea fakafanoanoa, i kamupane fakasalalau tala o te lalolagi ne seki lipoti tonu ne latou a toe mea tāua kae ‵tonu ne ‵tupu i tala fakasolopito o tino. E mautinoa eiloa te mea tenei mai i pati a te Atua malosi katoatoa kolā ne fai mai e auala i tena pelofeta mua ko Esekielu: “Ka iloa ei ne malo i a au, [ko] te Aliki [Ieova].” (Eseki. 39:7) Kae ko te Pule Sili o te iunivesi e se fakalagolago ki tino fakasalalau tala o te lalolagi tenei. E isi ne ana Molimau e nofo ki te valu miliona kolā e fai‵pati atu ki tino o atufenua katoa e uiga ki a ia mo ana faifaiga ki tino i taimi ko ‵teka mo taimi nei. E folafola atu foki ne te kautau o Molimau tenei a mea kolā ne tauto te Atua ke fai mō te fakamanuiaga o tino i te taimi mai mua. Mai te fakamuamua ne tatou a te galuega talai tenei, e fakatalitonu atu i ei ne tatou a ‵tou igoa telā ne aumai mai te Atua, e pelā mo pati  ne fai mai i te Isaia 43:10: “Koutou ko aku molimau, ne filifili ne au koutou ke fai mo aku tavini.”

3, 4. (a) Ko te taimi fea ne talia ei ne Tino A‵koga ki te Tusi Tapu a te igoa fou, kae pefea olotou lagonaga ki ei? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.) (e) Ne a fesili ka mafau‵fau nei tatou ki ei?

³ Se tauliaga eiloa ke tauave a te igoa o Ieova, me i a ia ko “te Tupu o te se-gata-mai,” telā e fai mai penei: “Tena toku igoa ki te se gata mai. Tenei toku igoa ke fakaigoa ei au ne tupulaga katoa fakamuli.” (1 Timo. 1:17; Eso. 3:15; faka‵tusa ki te Failauga 2:16.) I te 1931, ne talia ne Tino A‵koga ki te Tusi Tapu a te igoa ko Molimau a Ieova. Mai tua ifo, e uke a tusi fakafetai ne ‵lomi i te tusi tenei. Ne tusi mai se fakapotopotoga e tasi mai i Kanata: “A te tala gali tenā i a tatou ko ‘Molimau a Ieova’ ne fakafiafia mai ki a matou, kae fakamalosi aka i ei a te motou fakaikuga ke ola e ‵tusa mo te igoa fou.”

⁴ E mafai pefea o fakaasi atu ne koe a tou loto fakafetai ki te tauliaga o tauave te igoa o te Atua? E mata, e mafai ne koe o fakamatala mai a te ‵kano tonu o te tusi siki telā ne maua mai i ei ‵tou igoa ko Molimau a Ieova?

5, 6. (a) Se a te auala ne fai ei a mātua Isalaelu mo molimau a Ieova? (e) Ne a nisi mea ne fakatonu atu ki mātua Isalaelu ke fai, kae kaia e manakogina foki ke fai penā a mātua i aso nei?

⁵ A tino Isalaelu taki tokotasi i aso o Isaia ko “molimau” a Ieova, kae ko te fenua kātoa ko te “tavini” a te Atua. (Isa. 43:10) A te auala e tasi e molimau ei a mātua Isalaelu ko te akoakoga o olotou tamaliki e uiga ki faifaiga a te Atua ki olotou tupuga. Pelā me se fakaakoakoga, i te taimi ne fakatonu atu ei ke fakamanatu te Paseka i tausaga takitasi, ne fai atu penei ki tino: “Kafai e fesili atu otou tamaliki me se a te uiga o te tapuakiga tenei, kae ka tali koutou pelā, ‘Ko taulaga o te Paseka e fakaaloalogia ei te Aliki [Ieova], me ne faka‵sao ne ia a fale o tino Isalaelu i Aikupito. Ne tamate ne ia a tino Aikupito kae faka‵sao ne ia matou.’” (Eso. 12:26, 27) Kāti ne fakamatala atu foki ne mātua konā ki olotou tamaliki me i te taimi muamua ne  fanatu ei a Mose o fakamolemole ki te pule o Aikupito ke fakasaoloto a tino Isalaelu o tapuaki ki a Ieova i te koga lavaki, ne tali atu penei a Falao: “Ko oi te Aliki [Ieova] tenā ka fakalogo fua ei au ki a ia, kae tuku tino Isalaelu ke olo?” (Eso. 5:2) E tonu, e mafai foki o fai atu me mai tua o te fakamaseiga o te laukele ne mala e sefulu mo te faka‵saoga o te kau Isalaelu mai te kautau Aikupito i te Tai ‵Kula, ne lavea faka‵lei atu i ei ne tino katoa a te tali manino ki te fesili a Falao. A Ieova ko te Atua Malosi Katoatoa. Ne molimau foki ne te fenua o Isalaelu i a Ieova ko te Atua tonu mo te Tino telā e fakataunu ne ia ana tautoga.

⁶ E seai se fakalotolotolua me ne lipoti ne tino Isalaelu kolā ne loto fakafetai ki te tauliaga o tauave te igoa o Ieova, a mea fakaofoofogina konei ne ‵tupu, e se ki olotou tamaliki fua kae ki tino fakaa‵tea foki kolā ne fai mo pologa i olotou fale. E pelā mo te manakogina ke faka‵malu ne mātua olotou mea e fai, ne fakatonu atu ki te kau Isalaelu ke akoako olotou tamaliki ke ola e ‵tusa mo tulaga ‵malu o te Atua. Muna a Ieova: “Faka‵malu ki otou foitino, me i a au, te Aliki [Ieova] te otou Atua e ‵malu.” (Levi. 19:2; Teu. 6:6, 7) Mafaga o fakaakoakoga ‵lei tenei mō mātua Kelisiano i aso nei, kolā e ‵tau foki o akoako ne latou olotou tamaliki ki auala ‵malu, e fesoasoani atu ei ki a latou ke āva ki te igoa ‵malu o te Atua!—Faitau te Faataoto 1:8; Efeso 6:4.

7. (a) I te taimi ne fakamaoni ei a Isalaelu ki a Ieova, ne aoga pefea a te mea tenei ki fenua i olotou tafa? (e) Se a te tiute e ‵tau o fai ne tino katoa kolā e tauave ne latou te igoa o te Atua?

⁷ Tela la, ne tuku atu ne te kau Isalaelu se molimau ‵lei ki te igoa o te Atua i te taimi ne fakamaoni ei latou. Ne fai atu ki a latou: “Ka lavea . . . ne tino katoa i te lalolagi i a koutou ne filifili ne te Aliki [Ieova] ke fai mo tino tonu o tena fenua, ko ma‵taku ei latou i a koutou.” (Teu. 28:10) Kae se mea fakafanoanoa me ne seki fakamaoni latou i te lasiga o tala fakasolopito o Isalaelu. Ne foki‵foki faeloa latou o tapuaki ki tupua ne faite ne tāgata. E se gata i ei, ne sauā latou pelā mo atua o Kanana kolā ne tapuaki latou ki ei, ofo olotou tamaliki mo fai a taulaga kae fai masei ki tino ma‵tiva. E akoako mai ne te fakaakoakoga masei a latou ke taumafai faeloa tatou o tapu i ‵tou mea e fai e fakaakoako ei tatou ki te ‵Toe Tino ‵Malu, telā e tauave ne tatou a tena igoa!

8. Se a te fakatonuga ne maua ne Isaia mai i a Ieova, kae ne saga atu pefea a Isaia ki ei?

⁸ Ne folafola mai ne Ieova se faka‵saoga fakaofoofogia mai te nofo pologa telā ka molimau ne te fenua o Isalaelu. (Isa. 43:19) A mataupu muamua e ono o te tusi o Isaia e lasi loa ki faka‵pulaga e uiga ki se fakalavelave mautinoa telā ka oko mai ki luga i Ielusalema mo fa‵kai ‵lasi i ana tafa. Ne fai atu a Ieova, te tino telā e iloa ‵lei ne ia a mea i loto o tino, ki a Isaia ke tumau o fakailoa atu a te faka‵pulaga tenei faitalia me ka fetaui a ia mo te loto ma‵keke o tino. Ne poi kae ne fia iloa ne Isaia a te leva ka tumau ei a te fenua o te Atua i te sē sala‵mo. Te tali a te Atua ki ei? “Ke oko eiloa ki te taimi e māofa valevale ei a fa‵kai, kae ko seai foki ne tino i ei, ke oko eiloa ki te taimi ko seai ei ne tino i loto i fale, ke oko ki te taimi ko masei valevale ei te fenua.”—Faitau te Isaia 6:8-11.

9. (a) Ko te taimi fea ne taunu ei te valoaga a Isaia e uiga ki a Ielusalema? (e) Se a te faka‵pulaga i aso nei e manakogina ke ‵saga tonu tatou ki ei?

⁹ Ne maua ne Isaia a te fakatonuga i te toe tausaga o te pulega a te tupu ko Usia, io me ko te 778 T.L.M. Ne tumau eiloa tou tagata i tena galuega fakapelofeta i se 46 tausaga ke oko ki te taimi mai tua o te 732 T.L.M., kae ke oko foki ki te pulega a te tupu ko Hesekia. Ko tena uiga, se 125 tausaga mai mua o fakamaofa a Ielusalema i te 607 T.L.M. Tela la, e leva ‵ki te taimi ne fakailoa atu ei ki tino o te Atua e uiga ki mea kolā ka ‵tupu ki te lotou fenua i te taimi mai mua. I aso nei, ko leva foki ne fakailoa atu ne Ieova ki ana tino a mea kolā ka ‵tupu i te  taimi mai mua. Mai te lōmiga muamua eiloa, ko nofo nei ki te 135 tausaga ne kalaga atu ei Te Faleleoleo Maluga ki ana tino fai‵tau ke ala aka me ko pili o fakaseai te pulega masei a Satani kae ka sui ne te Pulega a Iesu Keliso i te Afe Tausaga.—Faka. 20:1-3, 6.

10, 11. Se a te fakataunuga o te valoaga a Isaia ne molimau ne te kau Isalaelu i Papelonia?

¹⁰ E tokouke a tino Iutaia fakamaoni kolā ne fakatakavale ne te kau Papelonia ne ‵sao i te fakamaofaga o Ielusalema kae ave fakapagota ki Papelonia. (Iele. 27:11, 12) I te 70 tausaga mai tua ifo, ne molimau ne tino o te Atua a te fakataunuga o se valoaga fakaofoofogia: “Ka uga atu ne au se kautau o taua atu ki Papelonia, ko te mea ke faka‵sao koutou; ka ofa ki lalo ne au a mataloa o te fa‵kai.”—Isa. 43:14.

¹¹ E ‵tusa mo te valoaga tenā, ne tupu se mea fakapoi ki te lalolagi i te po e tasi i kamataga o Oketopa 539 T.L.M. A koi inu uaina a te tupu o Papelonia mo ana ofisa mai ipu tapu kolā ne puke mai te faletapu i Ielusalema kae tavae atu ki olotou atua faite, ko te mea eiloa ko oko mai a kautau o Metai mo Pelesia o fakatakavale a Papelonia. I te 538 io me ko te 537 T.L.M., ne fakatonu atu ei a Kulesa, te tino ne fakatakavale ne ia a Papelonia, ki tino Iutaia ke toe ‵foki o toe faite te faletapu o te Atua i Ielusalema. A mea katoa konei ne ‵valo mai ne Isaia, e aofia i ei te tautoga a Ieova me ka puipui kae tausi ne ia ana tino sala‵mo i te taimi e toe ‵foki ei latou ki Ielusalema. Ne fakaigoa latou ne te Atua ki tino “ne faite ne au mō oku, tenā la, ka usu ne latou a pese e tavae ei au!” (Isa. 43:21; 44:26-28) I te taimi eiloa e toe ‵foki ei a tino konei ne ave fakapagota kae toe faite a te faletapu o Ieova i Ielusalema, ko fai latou mo molimau me i a Ieova, te Atua tonu e tokotasi, e fakataunu faeloa ne ia ana pati.

12, 13. (a) Ko oi ne aofia i te kau Isalaelu i te ‵toe fakatūga o te tapuakiga ki a Ieova? (e) Se a te mea e ‵tau o fai ne “nisi mamoe” i te ‵lago atu o latou ki “te Isalaelu a te Atua,” kae se a te fakamoemoega o latou?

¹² E lau i afe a tino kolā e se tino Isalaelu ne fai mo vaega o te fenua fou telā ne toe fakatu aka, kae tokouke foki a nisi tino mai fenua fakaa‵tea ne ‵fuli ki te lotu Iutaia. (Esela 2:58, 64, 65; Eseta 8:17) I aso nei, e ‵lago atu “se vaitino e tokouke” o “nisi mamoe” a Iesu ki Kelisiano fakaekegina, kolā ko “te Isalaelu a te Atua.” (Faka. 7:9, 10; Ioa. 10:16; Kala. 6:16) E aofia foki a te vaitino e tokouke i te igoa tenei mai te Atua, ko Molimau a Ieova.

¹³ I te taimi o te Pulega a Keliso i te Afe Tausaga, ka fia‵fia malosi a te vaitino e tokouke o fakamatala ki tino kolā ka toe faka‵tu aka a te tāua ke fai pelā me se Molimau a Ieova i aso fakaoti o te olaga tenei. Kae ka mafai fua o fai ne tatou a te mea tenei māfai e ola nei tatou e ‵tusa mo ‵tou igoa kae taumafai ke tumau i te tapu. Kae faitalia foki te taumafai malosi o tatou o ola e ‵tusa  mo tulaga o Ieova, e fai faeloa ne tatou a mea ‵se i aso katoa kae e ‵tau o fakamolemole atu ke maua se fakamagaloga. Ona ko tatou ne tino agasala kae ko oti ne talia ke tauave te igoa tapu o te Atua, a te mea tenā se tulaga fakaaloalo ‵ki.—Faitau te 1 Ioa. 1:8, 9.

14. Se a te uiga o te igoa o Ieova?

¹⁴ Ke fakamalosi aka a ‵tou loto fakafetai ki te tauliaga o tauave te igoa o te Atua, se mea ‵lei ke mafaufau ‵loto tatou ki tena uiga. A te igoa o te Atua telā ne masani o ‵fuli ki a “Ieova,” e vau mai i se veape Epelu telā e mafai o fakamatala mai i ei a faifaiga kae mafai o ‵fuli ki te “ke fai mo fai.” Tela la, a te uiga o te igoa o Ieova ko te “E Fai a Ia mo Fai.” E fetaui ‵lei a te fakamatalaga tenei ki te tulaga o Ieova e pelā me ko te Mafuaga o te iunivesi mo mea ola ata‵mai kae pelā foki me ko te Tino tela e fakataunu ana fuafuaga. I te taimi e fakamatala mai ei a mea ‵tupu, e tumau eiloa a ia o fai tena loto mo tena fuafuaga ke lavea ne tino faitalia so se taumafaiga e fai ne se tino ‵teke, pelā mo Satani, ke fakamavale a te faiga o te loto o te Atua.

15. Se a te auala ne fakaasi atu ei ne Ieova se vaega o ana uiga totino i te taimi ne fakaasi mai ei ne ia te uiga o tena igoa? (Ke onoono ki te pokisi ko te “ Se Igoa e Uke Ana Uiga.”)

¹⁵ I te taimi ne fakatonu atu ei ki a Mose ke ‵taki a tino o te Atua ki tua mo Aikupito, ne fakaasi atu ne Ieova se vaega o tena uiga totino mai te fakaaogaga o se veape ke fakamatala ei a tena igoa i te pelesona muamua. E fai mai penei te Tusi Tapu: “Ne fai atu te Atua ki a Mose: ‘Ka Fai Au mo Fai a te Mea e Filifili au ki ei.’ Kae ne toe fai mai a ia: ‘Tenei te mea e fai atu ne koe ki tino Isalaelu, “Ka Fai Au ne uga mai ne ia au ki a koutou.”’” (Eso. 3:14, NW) Tela la, ka fai ne Ieova so se mea e manakogina, i so se fakanofonofoga, ke fakataunu a tena fuafuaga. Ka fai a ia mo tino Faka‵sao tino ki tino Isalaelu kolā ne nofo pologa muamua, se tino Puipui, se Takitaki, kae se Tino telā e fakamalie aka ne ia olotou manakoga katoa i te feitu faka-te-foitino mo te feitu faka-te-agaga.

16, 17. (a) E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou a ‵tou loto fakafetai ki te tauliaga ke tauave a te igoa o te Atua? (e) Se a te mea ka mafaufau tatou ki ei i te suā mataupu?

¹⁶ I aso nei, e tumau eiloa a Ieova o fakaasi mai a te tonu o te uiga o tena igoa mai te fakamaliega o ‵tou manakoga katoa i te feitu faka-te-agaga mo te feitu faka-te-foitino. Kae ko te uiga o te igoa o te Atua e se fakatapulā fua ki te mea telā e filifili a ia ki ei. E aofia foki i ei a te mea telā e fai ne ia ke tupu e ‵tusa mo te galuega o ana Molimau i te fakataunuga o tena fuafuaga. A te mafaufau ‵loto ki te mea tenei ka fakamalosi aka i ei tatou ke ola faeloa e ‵tusa mo tena igoa. E fai mai a Kala telā ko 84 tausaga te matua kae ne fai mo Molimau loto finafinau i Norway i te 70 tausaga ko ‵teka, penei: “Ne manatu aka au me se tauliaga lasi ‵ki ke tavini atu ki a Ieova, te Tupu o te se-gata-mai, kae ke aofia i tino kolā e fakaigoa ki tena igoa tapu. A te fakamatala atu o te munatonu mai te Tusi Tapu kae kilo atu ki te matafiafia mo te malamalama o tino, e fai faeloa mo fai se tauliaga lasi ‵ki. Pelā mo te mea e tasi, e lotomalie katoatoa au māfai e fakamatala atu ne au ki a latou a te auala e galue ei te taulaga togiola a Keliso mo te auala e mafai ei o maua ne latou mai i ei a te ola se-gata-mai i se lalolagi fou telā e filemu kae amiotonu.”

¹⁷ E tonu, ko gasolo o faigata ke maua a tino kolā e ma‵nako o tauloto e uiga ki te Atua i nisi koga. E tigā te feitu tenā, e mata, e se fiafia malosi koe pelā mo Kala, māfai e isi se tino e fia fakalogologo mai kae mafai o akoako atu ki ei e uiga ki te igoa o Ieova? Kae e mafai pefea o fai tatou mo Molimau a Ieova kae fai foki mo molimau a Iesu? Ka faipati a te suā mataupu ki te fesili tenā.