1, 2. (a) Se a te mea e fakaasi mai i ei me ne sae aka se fakalavelave i te fakapotopotoga i Kolose i te senitenali muamua? (e) Se a te fakatakitakiga ne fesoasoani atu ki taina i Kolose ke ‵mautakitaki latou?

NE SAE aka se fakalavelave i te fakapotopotoga Kelisiano i Kolose i te senitenali muamua. Ne fakamāfua aka ne nisi tino a mavae‵vaega i loto i te fakapotopotoga mai te fakamalosi atu ke tautali i te Tulafono a Mose. E fakamalosi ne nisi tino a akoakoga fapaupau me i te tino e ‵tau o ola fakati‵titi, e aofia i ei te sē manako o fakafiafia i so se mea. I te ‵teke atu ki akoakoga ‵se konei, ne tusi atu ne Paulo se tusi fakamalosi loto ki te kau i Kolose: “Ke fakamautinoa aka ke mo a eiloa e fakapologa koutou ne se tino ki poto mo takolekolega mo munatuku a tino e ‵tusa mo tuu mo aganuu, mo poto fakavae o te lalolagi kae e se fakavae ki a Keliso”—Ko. 2:8.

² Kafai e tuku tonu atu a mafaufau o Kelisiano fakaekegina konā ki “mea fakavae o te lalolagi,” ka fulitua atu eiloa latou ki te fakatokaga a Ieova mō te faka‵saoga. (Ko. 2:20-23) Ko te mea ke fesoasoani atu ke puipui ne latou te lotou fesokotakiga mo te Atua, ne fakamalosi atu Paulo ki a latou, penei: “Ke tuku tonu faeloa otou mafaufau ki mea i te lagi, kae e se ki mea i te lalolagi.” (Ko. 3:2) E tonu, e ‵tau o tuku tonu i mafaufau o taina o Keliso a te lotou fakamoemoega ke maua te tofi telā e se mafai o pala  telā ne ‘tausi mō latou i te lagi.’—Ko. 1:4, 5.

3. (a) Se a te fakamoemoega e tuku tonu ki ei a mafaufau o Kelisiano fakaekegina? (e) Ne a fesili ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

³ I aso nei, e tuku tonu atu a mafaufau o Kelisiano fakaekegina ki te Malo faka-te-lagi o te Atua mo te lotou fakamoemoega ke “‵kau fakatasi mo Keliso.” (Loma 8:14-17) Kae e a latou kolā e maua ne latou te fakamoemoega i te lalolagi? E aoga pefea a pati a Paulo ki a latou? I te auala fea e mafai ei ne “nisi mamoe” o tuku tonu atu olotou mafaufau ki “mea i te lagi”? (Ioa. 10:16) Kae e mafai pefea o aoga ki a tatou katoa a te mafaufau ki fakaakoakoga o tagata fakamaoni i aso mua e pelā mo Apelaamo mo Mose, kolā ne tuku tonu atu lā mafaufau ki mea i te lagi faitalia mea faiga‵ta ne fe‵paki mo lāua?

4. E mafai pefea o tuku tonu atu a mafaufau o nisi mamoe ki mea i te lagi?

⁴ E tiga eiloa e se maua ne nisi mamoe te fakamoemoega i te lagi, e mafai foki o tuku tonu atu olotou mafaufau ki mea i te lagi. E pefea la? Mai te fakamuamua ne latou a Ieova te Atua mo manakoga o te Malo i olotou olaga. (Luka 10:25-27) Ke ‵kilo atu tatou ki a Keliso e pelā me se fakaakoakoga ke oko loa ki te fakaotiga. (1 Pe. 2:21) E pelā mo ‵tou taina i te senitenali muamua, e fakafesagai tatou ki manatu ‵se, poto faka-te-lalolagi, mo te manako malosi ki kope faka-te-foitino i te lalolagi matagā tenei a Satani. (Faitau te 2 Kolinito 10:5.) E pelā me ne tino e fakaakoako atu ki a Iesu, e ‵tau mo tatou o matapula‵pula o puipui ‵tou feitu faka-te-agaga mai fakalavelave penā.

5. E mafai pefea o iloilo aka ne tatou a ‵tou mafaufauga e uiga ki kope faka-te-foitino?

⁵ E mata, e pokotia ‵tou olaga i te kilokiloga a te lalolagi e uiga ki te manako ki kope faka-te-foitino? A mea kolā e fia‵fia tatou ki ei e lavea atu i ‵tou mafaufauga mo ‵tou faifaiga. Ne fai mai Iesu: “Me ko te koga e tuku i ei ou koloa, e tuku foki i ei tou loto.” (Mata. 6:21) Se mea ‵lei ke iloilo ne tatou a tatou eiloa i taimi takitasi ke fakamautinoa aka ei me iku atu ki fea ‵tou loto. Fesili ifo ki a koe eiloa, penei: ‘E pefea te uke o taimi e fakamāumāu ne au ke mafaufau ki mea tau tupe? E mata, e uke a taimi e manavase faeloa au ki fakamoemoega ke fai se pisinisi, ke ‵teu a tupe, io me ‵sala atu ki se olaga tai gali atu? Io me taumafai au o fakatumau se kilokiloga aoga ki mea faka-te-agaga?’ (Mata. 6:22) Ne fai mai Iesu me i tino kolā e fakamuamua ne latou a te ‘fakaputuga o koloa i te lalolagi nei’ e ‵tu atu olotou ola i se tulaga fakamataku.—Mata. 6:19, 20, 24.

6. E manumalo pefea tatou i te taua atu ki ‵tou manakoga faka-te-foitino?

⁶ E fakamalosi ne ‵tou foitino sē ‵lei katoatoa ke fai ne tatou a mea kolā e fiafia ki ei ‵tou loto. (Faitau te Loma 7:21-25.) E aunoa mo te galuega o te agaga tapu i ‵tou olaga, e mafai o tosina atu tatou ki “galuega o te pouliga.” E mafai o aofia i te mea tenei a vaegā faifaiga e pelā mo “fakafiafiaga va‵lea mo te ko‵na . . . amioga fakatauavaga sē ‵tau mo te amio matafatu mo te sē āva.” (Loma 13:12, 13) Ke manumalo i te taua atu ki “mea i te lalolagi”—ko mea faka-te-foitino—e ‵tau o tuku tonu atu ‵tou mafaufau ki mea i te lagi. E manakogina a taumafaiga i ei. Tenā te pogai e fai mai ei a Paulo: “E ‵kini ne au toku foitino kae takitaki atu pelā me se pologa.” (1 Koli. 9:27) E aunoa mo se fakalotolotolua, e se ‵tau o manatu ma‵ma tatou ki a tatou eiloa māfai e fia tumau tatou i te fakatau‵telega ki te ola! Ke na mafau‵fau nei tatou ki mea ne fai ne tāgata fakamaoni e tokolua i aso mua ke “fakafiafia te Atua.”—Epe. 11:6.

7, 8. (a) Ne a fakalavelave ne fakafesagai mo Apelaamo mo Sala? (e) Se a te mea ne tuku tonu ki ei te mafaufau o Apelaamo?

⁷ I te taimi ne fakatonu atu a Ieova ke  olo Apelaamo mo tena kāiga ki te fenua o Kanana, ne fakalogo eiloa a ia. Ona ko te fakatuanaki mo te fakalogo o Apelaamo, ne fai ne Ieova se feagaiga mo ia, i ana pati: “Ka fakatokouke ne au tou gafa kae ka fai mo Malo lasi. Ka fakamanuia ne au a koe.” (Kene. 12:2) Kae i tausaga e uke fakamuli ifo, ne seki maua eiloa ne Apelaamo mo Sala se tamaliki. E mata, ne puli i a Ieova tena tautoga ne fai ki a Apelaamo? E se gata i ei, a te olaga i Kanana e se faigofie. Ne tiakina ne Apelaamo mo tena kāiga te lotou fale mo kāiga i Ulo, se fa‵kai maumea i Mesopotamia. Ne faima‵laga latou i se ‵mao e silia mo te 1,000 maila (1,600 km) ke oko atu ki Kanana, telā ne ‵nofo ei latou i faleie, kae fakafesagai ki te oge mo tino ‵faomea i konā. (Kene. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Kae ui ei, ne seki ma‵nako eiloa latou o foki ki te olaga gali o latou i Ulo!—Faitau te Epelu 11:8-12, 15.

⁸ I lō te saga atu ki “mea i te lalolagi,” ne ‘fakatuanaki Apelaamo ki a Ieova.’ (Kene.15:6, NW) Ao, ne tuku tonu tena mafaufau ki mea i te lagi me ne saga tonu a ia ki tautoga a te Atua. Ona ko te fakatuanaki o Apelaamo, ne fakamanuia a ia ne te Atua Tafasili i te Maluga i te taimi ne fakasae atu ki a ia kae fai atu: “‘Kilo ki te lagi, kae taumafai o lau a fetu konā i ei.’ Kae ne toe fai atu ki a ia, penei: ‘Ka penā te tokouke o tou gafa.’” (Kene. 15:5) Ko tafaga la te fakamalosi loto o te mea tenā! I taimi katoa e kilo ei Apelaamo ki te lagi telā e ‵fonu i fetu, ne masaua eiloa ne ia te tautoga a Ieova me ka fakatokouke tena gafa. Kae i te taimi tonu o te Atua, ne maua te sui o Apelaamo, e ‵tusa eiloa mo te tautoga ne fai.—Kene. 21:1, 2.

9. E mafai pefea o fakamalosi mai ki a tatou a te tautali ki te fakaakoakoga a Apelaamo ke fakalavelave faeloa i te galuega a te Atua?

⁹ E pelā mo Apelaamo, e fakatali‵tali foki tatou ki te fakataunuga o tautoga a te Atua. (2 Pe. 3:13) Kafai e se tuku tonu ‵tou mafaufau ki mea i te lagi, e mafai o foliga mai pelā me e tuai te fakataunuga o tautoga konei kae mafai o se gasue‵sue malosi tatou i te feitu faka-te-agaga. E pelā me se fakaakoakoga, e mata ko oti ne fai ne koe a taumafaiga fakapito i taimi ko ‵teka ke kau koe ki te galuega faka-paenia io me ko nisi auala aka o te taviniga? Kafai e penā loa, e fakamālō atu ki a koe. Kae e a te taimi nei? Masaua, ne tuku tonu i te mafaufau o Apelaamo a te “fa‵kai telā e isi ne ana fakavae ‵tonu.” (Epe. 11:10) Ne “fakatuanaki Apelaamo ki a Ieova kae ne taku ei a ia me se tino amiotonu.”—Loma 4:3.

10. Se a te vaegā olaga ne maua ne Mose e pelā me se talavou?

¹⁰ A Mose, ko te suā tagata telā ne tuku tonu faeloa tena mafaufau ki mea i te lagi. E pelā me se talavou, ne akoako “a Mose ki poto katoa o tino Aikupito.” A te mea tenei e sē se akoakoga masani. E se gata fua i te fai o Aikupito e pelā me ko te malo malosi i te taimi tenā kae ko Mose foki ne nofo i te palesi o Falao. E setioa eiloa o “ma‵losi ‵ki ana pati mo ana faifaiga” me ne akoako a Mose ki poto konei. (Galu. 7:22) Mafaufau la ki avanoaga kolā ne mafai o maua ne ia i konā! Kae ui ei, ne tuku tonu atu te mafaufau o Mose ki mea tāua e uke—ke fai te loto o te Atua.

11, 12. Se a te vaegā akoakoga ne fakatāua malosi ne Mose, kae e iloa pefea ne tatou?

¹¹ I tena folikiga, ne akoako eiloa a Mose ne tena mātua tonu ko Iokapeta e uiga ki te Atua o te kau Epelu. Ne fakatāua malosi atu ne Mose te iloaga e uiga ki a Ieova i lō so se koloa. Tela la, ne fakasēaoga ne ia a tauliaga mo avanoaga kolā ne ‵tau o maua ne ia i te palesi o Falao. (Faitau te Epelu 11:24-27.) E tonu, ne fakamalosi a Mose ne akoakoga faka-te-agaga mo tena fakatuanaki ki a Ieova ke tuku tonu tena mafaufau ki mea i te lagi.

 ¹² Ne maua eiloa ne Mose toe akoakoga ‵lei i ana aso, kae e mata, ne fakaaoga ne ia ke maua se tofi maluga i Aikupito, se igoa ‵lei mō ia, io me maukoloa i te feitu faka-te-foitino? Ikai. Ne seki fai eiloa a ia penā me ne ita “ma fakaigoa a ia ki te tama tagata a te tama fafine a Falao i te taimi ko matua ei a ia, kae ne filifili aka ke fai fakamasei a ia fakatasi mo tino o te Atua i lō te kau atu ki fakafiafiaga o te agasala kolā e se tumau.” E manino lei me ne fakaaoga ne Mose a akoakoga faka-te-agaga ne maua ne ia ke fakataunu ei te fuafuaga a Ieova.

13, 14. (a) Se a te mea ne fesoasoani atu ki a Mose ke mafai ne ia o fai te tofiga telā ne tuku atu ne Ieova ki a ia? (e) E pelā mo Mose, se a te mea e manakogina ke fai ne tatou?

¹³ Ne fiafia malosi a Mose ki a Ieova mo Ana tino. I te katoaga o tena 40 tausaga, ne mafaufau a Mose me ko toka a ia o fesoasoani ke fakasaoloto a tino o te Atua mai te ‵nofo pologa i Aikupito. (Galu. 7:23-25) Kae koi tuai o tuku atu ne Ieova te tofiga tenā ki a ia, e isi ne nisi mea e manakogina ke fai ne Mose. Ne ‵tau o ati aka ne ia a vaegā uiga e pelā mo te loto maulalo, kufaki, agamalu, mo te loto pulea. (Faata. 15:33) Ne manakogina ne Mose akoakoga kolā e mafai o fai ei ke toka a ia o kufaki a mea faiga‵ta mo fakalavelave kolā e ta‵kato mai ona mua. Ne mafai o fesoasoani atu te fia sefulu tausaga ne fai ei a ia pelā me se tausi mamoe ke ati aka ne ia a uiga fakaatua konā.

¹⁴ E mata, ne aoga ki a Mose a akoakoga tāua kolā ne maua ne ia e pelā me se tausi mamoe? Ao! E fai mai te Muna a te Atua i a Mose ko “te ‵toe tagata loto maulalo eiloa i te lalolagi.” (Nume. 12:3) Ne ati aka ne ia te loto maulalo telā ne fesoasoani atu ke kufaki ne ia faifaiga a tino kese‵kese mo olotou fakalavelave faiga‵ta. (Eso. 18:26) I se auala tai ‵pau, e manakogina ke ati aka ne tatou a uiga faka-te-agaga kolā ka fesoasoani mai ke ‵sao atu tatou i “te fakalavelave lasi” ki loto i te lalolagi fou kae amiotonu a te Atua. (Faka. 7:14) E mata, e mafai o fesoasoani atu tatou ki tino, e aofia ei latou kolā e mata itaita io me kaitaua vave? Se mea ‵lei ke faka‵logo tatou ki pati a te apositolo ko Petelu, telā ne fakamalosi atu ki taina tali‵tonu: “Āva ki tino katoa, a‵lofa ki te kautaina kātoa.”—1 Pe. 2:17.

15, 16. (a) Kaia e tāua ei ke tuku tonu ‵tou mafaufau ki mea ‵lei? (e) Kaia e tāua ei mō Kelisiano ke tumau i amioga ‵lei?

¹⁵ Ko ola nei tatou i “toe taimi faiga‵ta.” (2 Timo. 3:1) Tela la, se mea tāua ke tuku tonu ‵tou mafaufau ki mea ‵tonu ko te mea ke tumau faeloa te mataala o tatou i te feitu faka-te-agaga. (1 Tesa. 5:6-9) Ke mafau‵fau tatou ki auala e tolu e mafai ei o fai tatou penā i ‵tou olaga.

¹⁶ ‵Tou Amioga: Ne matea ne Petelu a te tāua o amioga ‵lei. Ne fai mai a ia: “Ke tausi otou amioga ke ‵lei i mua o tino i fenua katoa, ko te mea . . . e mafai o lavea ne latou ki olotou mata otou galuega ‵lei, kae e iku atu ei ki te ‵viki atu o latou ki te Atua.” (1 Pe. 2:12) Faitalia me ‵nofo atu tatou i te fale, koga ga‵lue, te akoga, tafaoga, io me i te galuega talai, e fai ne tatou ‵toe mea e mafai o fai ke avatu ei a vikiga ki a Ieova e auala i ‵tou amioga ‵lei. E tonu, e pelā me ne tino sē ‵lei katoatoa, e fai ne tatou katoa a mea ‵se. (Loma 3:23) Kae mai te tumau i te “taua atu i te taua ‵lei o te fakatuanaki,” ko mafai ei o manumalo tatou i te taua atu ki ‵tou foitino sē ‵lei katoatoa.—1 Timo. 6:12.

17. E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki te mafaufau telā ne maua ne Keliso Iesu? (Ke onoono ki te ata i te kamataga.)

¹⁷ ‵Tou Kilokiloga: A te tumau i amioga ‵lei e isi sena sokoga ki te mauaga o se kilokiloga ‵lei. Ne fai mai te apositolo ko Paulo, penei: “Ke fakatumau te kilokiloga tenei i otou mafaufauga e pelā eiloa mo Keliso Iesu.” (Fili. 2:5) Se a te vaegā uiga ne maua  ne Iesu? Ne loto maulalo a ia. Ne fai ne te loto maulalo ke fakaasi atu ne ia te alofa sē fakapito i tena galuega talai. A te talai atu ki nisi tino e uiga ki te tala ‵lei o te Malo o te Atua ko te ‵toe mea tāua i tena mafaufau. (Male. 1:38; 13:10) Ne kilo atu a Iesu ki te Muna a te Atua e pelā me ko te fakaikuga o mea. (Ioa. 7:16; 8:28) Ne sukesuke ‵loto a ia ki te Tusi Tapu ko te mea ke mafai ne ia o siki, puipui, kae fakamatala atu. Mai te loto maulalo kae loto finafinau i te ‵tou galuega talai mo te faiga o sukesukega totino, ka ‵pau eiloa ‵tou mafaufauga mo Keliso.

18. Se a te auala tāua e mafai o ‵lago atu tatou ki te galuega a Ieova?

¹⁸ ‵Tou ‵Lago Atu: Ko te fuafuaga eiloa a Ieova ‘ko te mea ke ifo atu a tino katoa i te lagi mo tino i te lalolagi i te igoa o Iesu.’ (Fili. 2:9-11) Faitalia me ko oti ne fakamaluga aka a ia, ka fakalogo eiloa a Iesu mo te loto maulalo o fai te loto o tena Tamana, kae ‵tau foki o fai tatou penā. (1 Koli. 15:28) E pefea la? Mai te ‵lago atu mo te loto kātoa ki te galuega telā ko oti ne fakatonu mai ke fai ne tatou, ke “olo atu koutou ki fenua katoa o fai a tino i ei mo fai a soko.” (Mata. 28:19) Kae ma‵nako foki tatou o “fai a mea ‵lei mō tino katoa,” e aofia ei ‵tou tuakoi mo ‵tou taina.—Kala. 6:10.

19. Se a te fakaikuga e ‵tau o fai ne tatou?

¹⁹ Ko oko eiloa ‵tou loto fakafetai me fakamasaua mai a Ieova ke tuku tonu ‵tou mafaufau ki mea i te lagi! E manakogina ke “na ‵tele atu tatou mo te lotomau i te fakatau‵telega tenei i ‵tou mua,” ke oko loa ki te fakaotiga. (Epe. 12:1) Tela la, ke na ga‵lue katoa tatou “mo te loto kātoa” mō Ieova, kae ka taui mai eiloa ne te ‵tou Tamana faka-te-lagi a ‵tou taumafaiga loto finafinau.—Ko. 3:23, 24.