MATAUPU I TE ‵KAVA

Ata Ma‵sei—E se Fakamataku io me ‵Poisini?

E ‵fonu te lalolagi i aso nei i ata ma‵sei. a Kāti e mafai o maua i faka‵pulaga, i gatu, tamunei, pese, mekesini, televise, tafaoga i vitio, selefoni, Web sites, kae nei, ko aveave a ata i te itaneti. E foliga mai i ata ma‵sei ko te vaega tāua o tuu mo aganuu masani. Ko tokouke atu a tino i kogā koga e uke atu e onoono ki ata ma‵sei i lō nisi taimi aka i tala fakasolopito.—Onoono ki te pokisi  “Mea ‵Tonu e Uiga ki Ata Ma‵sei.”

Ko ‵fuli foki te kilokiloga ki ata ma‵sei. E tusi mai a te Polofesa ko Gail Dines: “A mafaufauga o aso nei ko tupoloki eiloa te ma‵sei, i ata ma‵sei ‵ki kolā e se fakaasi sāle ko fai nei pelā me ne ata masani.”

E pefea tau kiloga ki faiga masani konā? E mata, a ata ma‵sei se fakafiafiaga sē fakamataku, se mea poisini e ‵mate ei a tino, io me se mea i te vasia tenā? Muna a Iesu: “A lakau ‵lei e ‵fua mai i ei a fuaga ‵lei, a ko lakau ma‵sei, e ‵fua mai i ei a fuaga ma‵sei.” (Mataio 7:17) Ne a fuaga e ‵fua mai ne ata ma‵sei? Ke maua te tali, ke mafau‵fau tatou ki nisi fesili fakavae e uiga ki ata ma‵sei.

 E pokotia pefea a tino taki tokotasi i ata ma‵sei?

PATI A TINO ATA‵MAI: E lasi te umiti o tino ki ata ma‵sei, ne faka‵tusa ne nisi tino suke‵suke ki mea mo tino fakatonutonu ki vailakau tapu.

E fai mai a Brian, b telā ne valea ki ata ma‵sei i te itaneti, penei: “E seai se mea e fakagata aka ne ia au. Au ne mafaufau i a au e moemiti. E lūlū ne au toku ulu kae gasolo aka eiloa o ‵mae. Ne taumafai au o fakagata, kae i tausaga fakamuli ifo, koi umiti eiloa au ki ei.”

E masani o ‵funa ne tino kolā e onoono sāle ki ata ma‵sei a olotou amioga. E fai ‵funa olotou mea e fai kae amio fakaloiloi. E se ‵poi tatou, i te tokoukega o tino ko pokotia ne lagonaga o te fia nofo tokotasi, ma, manavase, māfatia, kae kaitaua. A nisi tino, ko taumafai foki ke faka‵mate latou. “Au ko manako fua ke nofo tokotasi kae manavase,” ko pati a Serge, telā ne ‵kopi ne ia a ata ma‵sei ki loto i tena selefoni i te ukega o aso. “Ne mafaufau au i a au ko sē aoga, ko agasala, nofo tokotasi, kae ‵numi valevale. Au ko tō ma kae mataku ma ‵sala ki se fesoasoani.”

Ke oko foki ki te onoono malie io me onoono fakavave ki te ata masei e mafai o maua a ikuga fakafanoanoa. I te molimau atu i mua o te palamene o te Iunaite Sitete, ne fai atu se tino e sukesuke ki mea ko Dr. Judith Reisman, e uiga ki ata ma‵sei: “A te onoono ki ata ma‵sei e fai ei ke ‵piki ‵mau te ata ki te faiai, e sae fakavave aka i se taimi, kae faigata o ‵solo kea‵tea.” E fai mai a Susan, ko 19 ana tausaga, telā ne lavea ne ia a te Web site o ata ma‵sei: “Ko ‵piki ‵mau a ata i toku mafaufau. E ‵sae aka fua i te taimi e seki fakamoemoegina ne koe. E mafaufau au me ka sē mafai ne au o ‵solo katoatoa kea‵tea a mea konā.”

TE MANATU TĀUA: E fakapologa kae fakamasei ne ata ma‵sei a tino kolā e onoono ki ei.—2 Petelu 2:19.

E pokotia pefea a kāiga i ata ma‵sei?

PATI A TINO ATA‵MAI: “E ma‵vae a tauavaga mo kāiga ona ko ata ma‵sei.”—The Porn Trap, ne tusi ne Wendy mo Larry Maltz.

E fakamasei ne ata ma‵sei a avaga mo kāiga e auala i te

▪ Manatu māmā ki te fakamaoni o te avaga, te pili o te fesokotakiga, mo te alofa.—Faataoto 2:12-17.

▪ Fakatāua o te kaimanako, lagonaga totino, mo te sē lotomalie ki te avaga.—Efeso 5:28, 29.

▪ Fakamalosiga o manakoga se ‵tau ki faifaiga fakatauavaga.—2 Petelu 2:14.

▪ Fakaosoosoga o tino ke faimālō a faifaiga fakatauavaga kolā e se taliagina ki olotou avaga.—Efeso 5:3, 4.

▪ Fakamalosiga o lagonaga mo te sē fakamaoni i te feitu faka-te-foitino.—Mataio 5:28.

E fai mai te Tusi Tapu ki tauavaga ke sē ‘ofa te feagaiga’ a te suā tino ki te suā tino. (Malaki 2:16) A te sē fakamaoni ko te auala telā e mafai o fakamasei ei se avaga kae iku atu ki te māvae mo te ‵tala o te avaga. A vaegā tulaga penā e faka‵mae atu ki tamaliki.

 E mafai foki o faka‵mae tonu atu a ata ma‵sei ki tamaliki. E fakamatala mai a Brian telā ne taku muamua atu: “I te taimi ko sefulu ei oku tausaga, ne maua ne au a mekesini o ata ma‵sei a toku tamana i taku tafaoga i te feitu-‵muni. Ne kamata au o onoono ‵muni ki ei, e aunoa mo te malamalama i te pogai ko fiafia ei au o onoono ki ata penā. Ne kamata mai i konā se uiga masei telā ne tumau ke oko ki te taimi ko matua ei au.” E fakaasi mai i sukesukega ne fai i ata ma‵sei e fakamalosi aka i ei a talavou ke fia‵fia malosi ki faifaiga fakatauavaga i taimi koi talavou ei kae fai foki ke sa‵vala, ke fina ki amioga fakatauavaga, kae sē tokagamalie olotou mafaufau mo lagonaga.

TE MANATU TĀUA: E fakapoisini ne ata ma‵sei a fesokotakiga a‵lofa kae maua mai i ei a te logo‵mae mo te ‵mae o te loto.—Faataoto 6:27.

Ne a pati a te Tusi Tapu e uiga ki ata ma‵sei?

E FAI MAI TE MUNA A TE ATUA: “Tela la, ke tamate a vaega katoa o otou foitino . . . e uiga ki amioga fakatauavaga sē ‵tau, amioga lai‵lai,  manakoga ma‵sei, manakoga faka‵mae loto, mo te kaimanako telā ko te ifo ki tupua.”—Kolose 3:5.

E takalialia a Ieova c te Atua ki ata ma‵sei. E se fakauiga i ei me e se fiafia a ia ki faifaiga fakatauavaga. Ne tuku mai ne ia te malosi ki a tatou ke fai a faifaiga fakatauavaga kae ne fuafua ne ia ke fakaaoga ne tauavaga ke fakafiafia ei te suā tino ki te suā tino, ke ‵pili a lagonaga, kae ‵kau fakatasi i te faka‵fuaga o tamaliki ke ola mai ki te lalolagi.—Iakopo 1:17.

Kaia e mafai ei o fakatalitonu ne tatou me e se fiafia ‵ki a Ieova ki ata ma‵sei? Ke mafau‵fau ki nāi pogai konei:

▪ E iloa ne ia me e mafai ne ata ma‵sei o fakamasei a olaga o tino.—Efeso 4:17-19.

▪ E alofa a ia ki a tatou kae manako a ia o puipui tatou mai fakamaseiga.—Isaia 48:17, 18.

▪ E manako a Ieova o puipui a avaga mo kāiga.—Mataio 19:4-6.

▪ E manako a ia ke ‵ma tatou i mea tau amioga kae ke āva ki saolotoga o nisi tino.—1 Tesalonia 4:3-6.

▪ E manako a ia ke āva tatou ki malosi kolā ne tuku mai i te faiga o faifaiga fakatauavaga kae ke fakaaoga ne tatou i se auala ‵tau.—Epelu 13:4.

▪ E iloa ne Ieova me e fakaasi mai i ata ma‵sei a te kilokiloga sē tonu, kaimanako kae fakasatani, e uiga ki faifaiga fakatauavaga.—Kenese 6:2; Iuta 6, 7.

TE MANATU TĀUA: E fakamasei ne ata ma‵sei a te va fakataugasoa o te tino mo te Atua.—Loma 1:24.

E ui i ei, e alofa malosi a Ieova ki a latou kolā e ma‵nako o ‵kalo kea‵tea mai te onoono ki ata ma‵sei. E fai mai te Tusi Tapu: “A te Aliki [Ieova] e alofa kae alofa ‵nau, e tuai o ita, kae ‵fonu i te alofa. . . . E iloa ne ia a te mea ne faite ki ei tatou, e manatua foki ne ia i a tatou ne pefu.” (Salamo 103:8, 14) E ‵kami ne ia a tino loto mau‵lalo ke ‵fuli atu ki a ia “ke maua . . . te alofa fakamagalo, kae ke maua foki te alofa tauanoa ke fesoasoani mai . . . i te taimi tonu.”—Epelu 4:16; onoono ki te pokisi ko te “Ke ‵Kalo Kea‵tea Mai te Onoono ki Ata Ma‵sei.”

E tokouke ‵ki eiloa a tino taki tokotasi ko oti ne talia ne latou te fesoasoani o te Atua. E mata, e aoga a tena fesoasoani? Onoono ki pati a te Tusi Tapu e uiga ki nisi tino kolā ne manumalo i amioga ma‵sei: “Ko oti ne ‵fulu faka‵ma koutou, . . . ko oti ne fakatapu koutou, . . . ko oti foki ne taku amiotonugina koutou i te igoa o te ‵tou Aliki ko Iesu Keliso mo te agaga o te ‵tou Atua.” (1 Kolinito 6:11) E pelā mo te apositolo ko Paulo, e fai mai a tino penā: “Me e maua ne au a te malosi i mea katoa e auala i a ia telā ne tuku mai ne ia te ‵mana ki a au.”—Filipi 4:13.

E fai mai a Susan, telā ne manumalo i tena umiti ki ata ma‵sei: “Ko Ieova fua tokotasi e mafai o fesoasoani atu ki a koe ke ‵kalo kea‵tea mai te onoono ki ata ma‵sei. Kafai e fakamolemole atu koe ki tena fesoasoani mo te takitakiga, e mafai o maua ne koe se tulaga ‵ma i ana mua. Ka sē tuku tiaki ne ia koe.”

[Fakamatalaga fakaopoopo]

[Ata i te itulau e 3]

[Ata i te itulau e 4]

[Fesili i te itulau e 5]

 MEA ‵TONU E UIGA KI ATA MA‵SEI

I SEKONE KATOA: Toeitiiti ko kātoa te 30,000 o tino e onoono ki Web sites o ata ma‵sei.

I MINUTE KATOA: E silia atu i te 1.7 MILIONA o ata ma‵sei e aveave i meli iti ne tino kolā e fakaaoga a te itaneti.

I ITULA KATOA: Toeitiiti ko mafai o ‵tala mai a ata ma‵sei ‵ki e LUA i te Iunaite Sitete.

I ASO KATOA: E silia atu mo te LUA MILIONA a te aofaki masani o ata ma‵sei e fakatau atu ki tua i te Iunaite Sitete.

I MASINA KATOA: Toeitiiti ko te toko 9 mai te toko 10 tamataene kae ko te toko 3 mai te toko 10 tamāfine e onoono ki ata ma‵sei i te Iunaite Sitete.

I TAUSAGA KATOA: E nofo ki te $100 PILIONA (tālā Amelika) te ‵togi o ata ma‵sei e faite ne pisinisi fai ata ma‵sei i te lalolagi kātoa.

 [Fesili i te itulau e 7]

Ke ‵Kalo Kea‵tea Mai te Onoono ki Ata Ma‵sei

E mata, e iloa ne koe se tino telā e taumafai o fakagata a te umiti ki ata ma‵sei? Mafaufau ki mea ne fai ne nisi tino ke saoloto latou mai i ei.

1. ‵Talo ki te Atua.

“A te ‵toe auala tāua ke manumalo i te matāsele ko te onoono ki ata ma‵sei ko te fakamolemole ki te fesoasoani o Ieova e auala i te ‵talo.”—Franz.

E mafai ne Ieova o tuku atu te agaga tapu ki te tino, e fakamalosi aka ei a ia “ke ga‵lue . . . e ‵tusa mo te mea e fiafia a ia ki ei.” (Filipi 2:13) Kafai e talia ne ia ke fakamalosi aka i ei a ia, ka fesoasoani atu eiloa ki tou tagata ke fakatakavale “a manakoga mo mea kolā e fina” a ia ki ei.—Kalatia 5:16, 24.

2. Taumafai ke maua te fesoasoani mai nisi tino.

“A te umiti ki ata ma‵sei se mea ‵funa kae fakama telā ko manatu aka ei koe me ko sē mafai ne koe o fakamolemole atu mō se fesoasoani. E mafaufau aka koe me e mafai o fakatakavale ne koe i a koe eiloa. Kae e se tonu te manatu tenā. E mafai fua o fakatakavale ne koe māfai e isi se fesoasoani. Tela la, ne nofo eiloa mo au toku ma kae fakaasi atu ki taku avaga. Ne ‵sala foki au ki te fesoasoani o se taugasoa fakatuagagina. Ko te ‵toe mea faigata eiloa ne taumafai au o fai, kae ne maua ne au te fesoasoani telā ne manako au ki ei.”—Yoshi.

A te faipati atu ki nisi tino e manakogina i ei a te loto malosi mo te mafaufau tonu. E ui i ei, e tāua te auala tenā ki te fakatakavalega o te umiti ki ata ma‵sei mo te ‵toe mauaga o te fesokotakiga mo tino pele. E fai mai a Susan, telā ne taku muamua atu: “Fakamuli ifo, ne maua ne au se fakatapūga lasi ‵ki. Ne faka‵mae ‵ki a taimi konā, kae ne maua mai i ei a lagonaga o te filemu mo te lotomalie.”—Iakopo 5:16.

3. Taumafai ke iloa ne koe a mea kolā e fakamalosi aka i ei ou manakoga kae ‵teke atu ki ei.

Ne a tulaga, mafaufauga, io me ko lagonaga e fakaoso aka i ei ana manakoga sē ‵tonu? Ko te onoono ki koga kese‵kese i loto i te itaneti? Ko te onoono ki te TV kae ko leva ‵ki te po? Ko te faitau ki mekesini? Ko te āsi ki tafātai kolā e fakasagi‵sagi i ei a tino? Ko te fiakai, kaitaua, nofo tokotasi, io me ko te fi‵ta? “Fai ke iloa ne koe ou vāivāiga, kae ‵teke atu ki ei e pelā me se masaki masei,” ko pati a Sven. Muna a Iesu: “Tela la, kafai ko tou mata fakaatamai e fai ne ia koe ke agasala, ‵kape kae ‵pei kea‵tea.”—Mataio 5:29.

“Kafai au ko fakaosoosogina ke kilo atu ki se fafine mo te loto fiafai ki ei, e ‵talo fakavave atu au ki a Ieova kae faimālō oku mata ke kilo fakaa‵tea,” ko pati a Franz. Muna a te tagata fakamaoni i te Tusi Tapu ko Iopu: “Ko oti ne fai ne au se tautoga ‵malu, ke mo a e kilo oku mata ki se fafine mo toku loto lailai.”—Iopu 31:1, Tusi Tapu Tuvalu.

4. Fakamalosi aka a tou fesokotakiga mo te Atua.

“Faka‵fonu tou mafaufau ki manatu aoga, kae faka‵fonu tou olaga ki mea faka-te-agaga,” ne toe fai mai a Franz.

E fai mai te Tusi Tapu: “So se mea telā e tonu, so se mea telā e manavase malosi ki ei, so se mea telā e amiotonu, so se mea telā e ‵ma, so se mea telā e alofagina, so se mea telā e uke ana tavaega, so se mea telā e ‵lei mo so se mea telā e ‵tau o tavaegina, ke mafau‵fau faeloa ki mea konei . . . kae ka i luga i a koutou a te Atua o te filemu.”—Filipi 4:8, 9.

[Ata i te itulau e 6]

1

[Ata i te itulau e 6]

2

[Ata i te itulau e 7]

3

[Ata i te itulau e 7]

4