Eaha to roto?

Tapura tumu parau

APARAURAA E TE HOÊ ITE NO IEHOVA

Inafea te Basileia o te Atua i haamata ˈi i te faatere? (Tuhaa 1)

Inafea te Basileia o te Atua i haamata ˈi i te faatere? (Tuhaa 1)

Teie te tahi hohoˈa aparauraa e te hoê Ite no Iehova. A feruri na e e Ite no Iehova Cameron e te farerei ra o ˈna ia Jon i to ˈna fare.

“IA PAHERU HUA” NO TE ITE

Cameron: Jon, mea au roa na ˈu ta tâua mau aparauraa tamau no nia i te Bibilia. * I te hebedoma i mairi, ua faahiti mai oe i te tahi uiraa no nia i te Basileia o te Atua. Ua ani mai oe no te aha te mau Ite no Iehova e tiaturi ai e ua haamata te Basileia i te faatere i te matahiti 1914.

Jon: Tera, ua taio vau i te hoê o ta outou mau papai, ua faaitehia e ua haamata te Basileia o te Atua i te faatere i te matahiti 1914. Ua maere vau no te mea te parau ra outou e ua tano ta outou mau tiaturiraa atoa i te Bibilia.

Cameron: E tera iho â.

Jon: Ua taio vau i te Bibilia. Aita râ vau i ite noa ˈˈe i te tahi irava i faahiti i te matahiti 1914. Ua haere au i nia i te tahi Bibilia i nia i te Internet e ua patapata “1914” e aita hoê aˈe irava i faaite i te reira.

Cameron: E piti tumu vau e haapopou ai ia oe Jon. A tahi, ua taio oe i te taatoaraa o te Bibilia. Mea au na oe i te Parau a te Atua, e ere anei?

Jon: Oia mau. Aita ˈtu buka mai tera.

Cameron: Oia iho â. E haapopou atoa vau ia oe no te mea ua imi oe i te pahonoraa i roto i te Bibilia. Ua rave oe i ta te Parau a te Atua e faaitoito ra, te na ô maira hoi, “ia paheru hua” no te ite. * Mea maitai roa no te mea tera ta oe i rave.

Jon: Mauruuru. Ua hinaaro vau e ite atu â. Ma te rave i te tahi atu mau maimiraa, ua itehia mai ia ˈu i te tahi mau haamaramaramaraa no nia i te matahiti 1914 i roto i teie buka ta tâua e haapii ra. Te faahitihia ra te moemoeâ o te hoê arii tei ite i te tahi tumu raau rahi tei tâpûhia e tei tupu faahou.

Cameron: Tera iho â. Ua faahitihia te reira i roto i te Daniela pene 4. O te Arii o Babulonia o Nebukanesa tei moemoeâ.

Jon: E tena. Ua taio vau i tera parau tohu e rave rahi taime. Aita vau i taa ˈtura i te taairaa o te reira i te Basileia o te Atua aore ra te matahiti 1914.

Cameron: Ua ite oe Jon, aita atoa te peropheta Daniela i taa roa i te parau faaurua ta ˈna i papai!

Jon: Eaha ïa?

Cameron: E, a hiˈo na i ta ˈna i parau i roto i te Daniela 12:8: “Te faaroo atura vau, aita râ vau i ite.”

Jon: A, e ere ïa vau anaˈe tei ore i taa.

Cameron: Aita Daniela i taa no te mea e ere tera te taime ta te Atua i faaoti no te faataa i te auraa o te mau parau tohu i roto i te buka Daniela. I teie nei râ, e nehenehe tatou e taa maitai i te reira.

Jon: No te aha oe e parau ai mai tera?

Cameron: A tapao na i te irava i muri noa mai. Te na ô ra te Daniela 12:9: “Ua opanihia taua parau nei, ua tapirihia e tae noa ˈtu i te tau hopea.” E taa-noa-hia ïa teie mau parau tohu i muri aˈe, te auraa “i te tau hopea.” Mai ta tâua e haapii, te haapapu ra te mau ohipa atoa e tupu ra e te ora nei tatou i te tau hopea. *

Jon: E nehenehe anei ïa ta oe e faataa mai i te parau tohu i roto i te buka Daniela?

Cameron: E tamata vau.

TE MOEMOEÂ A NEBUKANESA

Cameron: Na mua, e hiˈo poto anaˈe i ta te arii Nebukanesa i ite i roto i ta ˈna moemoeâ. I muri aˈe tâua e paraparau ai no nia i te auraa o te reira.

Jon: Na reira.

Cameron: I roto i te moemoeâ, ua ite Nebukanesa i te tahi tumu raau rahi tei naea roa i te raˈi. I muri iho, ua faaroo oia i te melahi a te Atua i te faaueraa ia tâpûhia te reira ma te vaiiho râ i te mau aa. I muri aˈe i te hoê tau e ‘hitu matahiti,’ e tupu faahou te tumu raau. * No te arii Nebukanesa na mua tera parau tohu. Mai te tumu raau i naea roa i te raˈi, ua riro oia ei arii rahi, e faahaehaahia râ oia e ‘hitu matahiti.’ Te haamanaˈo ra oe i tei tupu?

Jon: Aita hoi.

Cameron: Aita e peapea. Te faaite ra te Bibilia e ua moe te hiroa o Nebukanesa e hitu matahiti. Aita ïa oia i nehenehe faahou e faatere ei arii. A hope ai râ na matahiti e hitu, ua hoˈi mai te hiroa o Nebukanesa e ua riro faahou oia ei arii. *

Jon: Te taa ˈtura. Mea nafea râ te reira i taaihia ˈi i te Basileia o te Atua e te matahiti 1914?

Cameron: E faataa poto noa ˈtu vau. E piti tupuraa to teie parau tohu. Ua tupu na mua te reira a faaea ˈi te arii Nebukanesa i te faatere. Ua tupu atoa râ tera parau tohu i te taime aore faahou ai e tia no te faatereraa a te Atua. O te piti ïa o te tupuraa tei taaihia i te Basileia o te Atua.

Jon: Mea nafea e papu ai e ua taaihia te piti o te tupuraa o teie parau tohu i te Basileia o te Atua?

Cameron: Na teie iho parau tohu e faaite maira i te reira. Ia au i te Daniela 4:17, ua horoahia teie parau tohu “ia ite te feia e ora nei, e e mana to Tei Teitei ra i te basileia o te taata, e te horoa nei [i te reira] i ta ˈna ra taata hinaaro.” Ua tapao anei oe i te parau “te basileia o te taata”?

Jon: E, te na-ô-hia ra “e mana to Tei Teitei ra i te basileia o te taata.”

Cameron: Tera. I to oe manaˈo, o vai “Tei Teitei”?

Jon: O te Atua?

Cameron: Tera. Na tera e faaite mai e ere noa no Nebukanesa teie parau tohu, no “te basileia o te taata” atoa râ, te faatereraa ïa a te Atua i nia i te taata. E ia hiˈopoahia te mau irava na mua ˈtu e i muri aˈe, e taa-maitai-hia te reira.

Jon: No te aha oe e parau ai te reira?

HOÊ TUMU PARAU I ROTO I TE BUKA DANIELA

Cameron: E rave rahi taime e itehia ˈi te reira i roto i te buka Daniela. Ua faaite ê na te Bibilia e nafea te Basileia o te Atua e haamauhia ˈi ma te faaterehia e ta ˈNa Tamaiti ra o Iesu. E hiˈo anaˈe tau pene na mua ˈtu. E taio mai na oe i te Daniela 2:44.

Jon: Te na ô ra: “Ia tae i te anotau o taua mau arii ra, e faatupu ai te Atua o te raˈi ra i te hoê basileia, o te ore roa ïa e mou, e ore roa hoi e riro ia vetahi ê; e hope roa hoi taua mau basileia ra i te parari e e pau, e vai tera e a muri noa ˈtu.”

Cameron: Mauruuru. I to oe manaˈo, no te Basileia o te Atua anei te parau i roto i teie irava?

Jon: Aita vau i papu.

Cameron: A hiˈo na i tei parauhia no tera Basileia, “e vai tera e a muri noa ˈtu.” E tano tera faahitiraa no te Basileia o te Atua, eiaha râ no te tahi noa ˈˈe faatereraa taata, e ere anei?

Jon: Eita iho â.

Cameron: Te vai ra te tahi atu parau tohu i roto i te buka Daniela e faaite ra i te Basileia o te Atua. Tei roto te reira i te Daniela 7:13, 14. No te riro ei faatere, te na ô ra te parau tohu: “Ua horoahia maira te mana, e te hinuhinu, e te basileia no ˈna, ia auraro mai te taata atoa, e te mau fenua atoa, e te reo atoa ia ˈna; to ˈna mana, e mana mure ore ïa, e ore ïa e mou, e to ˈna basileia, e ore ïa e pau.” Eaha faahou ta oe e ite ra i roto i teie parau tohu?

Jon: Te parau no nia i te tahi basileia.

Cameron: Tera. Mea taa ê râ teie basileia i te tahi atu. A tapao na e te parauhia ra e e mana to te faatere o tera Basileia i nia i “te taata atoa, e te mau fenua atoa, e te reo atoa.” Te auraa, e faatere tera Basileia i te ao atoa nei.

Jon: Aita vau i haapao noa ˈˈe, tera iho â râ ta te irava e parau ra.

Cameron: A tapao na, ua parau-atoa-hia: “To ˈna mana, e mana mure ore ïa, e ore ïa e mou, e to ˈna basileia, e ore ïa e pau.” Aita anei teie parau tohu i tuea i ta tâua i taio i roto i te Daniela 2:44?

Jon: Oia.

Cameron: E haamanaˈo anaˈe i ta tâua i hiˈopoa aˈenei. Ua horoahia te parau tohu i roto i te pene 4 o te buka Daniela ia ite te taata e “e mana to Tei Teitei ra i te basileia o te taata.” Te faaite atoa ra te reira e ere noa no te arii Nebukanesa tera parau tohu, e tupuraa rahi atu â hoi te tiaihia nei. I roto i te buka Daniela, e rave rahi parau tohu o tei faaite e e haamauhia te Basileia o te Atua e o ta ˈNa Tamaiti te arii. I to oe manaˈo, mea tano anei ia parau e ua taai-atoa-hia te Daniela pene 4 i te Basileia o te Atua?

Jon: Ia manaˈo anaˈe vau, e. E no te matahiti 1914?

“IA HITU NOA ˈTU I TE MATAHITI”

Cameron: E paraparau faahou anaˈe no te arii Nebukanesa. I roto i te tupuraa matamua o te parau tohu, ua faahohoˈahia o ˈna i te tumu raau i tâpûhia. Aita faahou oia i faatere a moe ai to ˈna hiroa e hitu matahiti. Ua hope tera tau i te taime a hoˈi mai ai to ˈna hiroa e a faatere faahou ai oia. I roto i te piti o te tupuraa o te parau tohu, aita faahou e tia no te faatereraa a te Atua i te hoê tau. E ere râ te auraa e mea paruparu te Atua.

Jon: A faataa mai na, aita vau e taa ra.

Cameron: Na mua ˈˈe, e parauhia e ua parahi te mau arii Iseraela i faatere i Ierusalema i nia i “te terono a Iehova.” * Ua riro ratou ei tia no te Atua no te faatere i to ˈna nunaa. Ua riro mau te faatereraa a tera mau arii ei faaiteraa i te faatereraa a te Atua. I muri aˈe râ, aita te rahiraa o ratou i auraro i te Atua e ua na reira atoa to ˈna nunaa. No to ratou auraro ore, ua vaiiho te Atua i to Babulonia ia haru i te mau Iseraela i 607 hou to tatou nei tau. Mai reira mai, aita faahou e arii aore ra e tia no Iehova i Ierusalema. Tera ïa te auraa. Ua taa anei oe i ta ˈu i parau?

Jon: E.

Cameron: Ua haamata ïa na hitu tau aore ra te tau aita faahou e tia no te faatereraa a te Atua i 607 hou to tatou nei tau. Ia hope na hitu tau, e faariro te Atua i te arii apî ei tia no ˈna, i teie nei râ, no te raˈi tera arii. Tera te taime e tupu ai te tahi atu mau parau tohu ta tâua i taio i roto i te buka Daniela. Te uiraa râ, afea e hope ai na hitu tau? Ia noaa mai te pahonoraa i tera uiraa, e ite ïa tâua inafea te Basileia o te Atua i haamata ˈi i te faatere.

Jon: Ua hope na hitu tau i 1914?

Cameron: Tera!

Jon: Mea nafea râ ia papu i te reira?

Cameron: A poro ai Iesu i te fenua nei, ua faaite oia aita â na hitu tau i hope atura. * E tau roa mau ïa te reira. Tau hanere matahiti na mua ˈˈe Iesu i haere mai ai i te fenua nei, ua haamata na hitu tau e aita â te reira i hope a hoˈi ai Iesu i te raˈi. A haamanaˈo atoa e eita te mau parau tohu o te buka Daniela e taahia e tae roa i “te tau hopea.” * I te roaraa râ o te mau matahiti 1800, ua hinaaro roa te mau piahi Bibilia haavare ore e hiˈopoa maite i tera parau tohu e te tahi atu. Ua taa ratou e ua hope na hitu tau i te matahiti 1914. Ua faaite te mau ohipa na te ao mai 1914 e ua haamata te Basileia o te Atua i te faatere i te raˈi. Mai tera matahiti, tei roto teie nei ao i to ˈna mau mahana aore ra tau hopea. Manaˈo anaˈe vau, ua rahi roa ta oe i haapii i teie mahana.

Jon: E. E feruri faahou vau i ta tâua i hiˈopoa no te taa maitai i te reira.

Cameron: Eiaha e haapeapea. Na mua ˈˈe, e ere atoa i te mea ohie no ˈu no te taa i tera mau parau tohu. Tera râ, ua tauturu paha ta tâua aparauraa ia oe ia ite e ua tuea te mau tiaturiraa a te mau Ite no Iehova no nia i te Basileia i ta te Bibilia e haapii.

Jon: A e! Ua maere noa iho â vau e e haapao e e tiaturi noa outou i ta te Bibilia e haapii ra.

Cameron: Ua papu ia ˈu e tera atoa ta oe e hinaaro e rave. Mai ta ˈu i parau atu, ua rahi roa ta oe i haapii i teie mahana. Eita e ore e e uiraa faahou ta oe. Ua ite mai hoi tâua e ua taaihia na hitu tau i te Basileia o te Atua e ua haamata te reira i 607 hou to tatou nei tau. Tera râ, e nafea e papu ai e ua hope iho â na hitu tau i 1914? * E ere anei tera i te uiraa maitai?

Jon: E, te feruri noa ra iho â vau i te reira!

Cameron: Na te Bibilia iho e tauturu mai ia ite ehia maororaa to tera na hitu tau. E hinaaro anei oe e hiˈopoa i te reira ia hoˈi mai au? *

Jon: Na reira ïa.

E uiraa ê anei ta oe no nia i te tahi tumu parau Bibilia? E hinaaro anei oe e ite atu â i te mau tiaturiraa a te mau Ite no Iehova? Mai te peu e e, eiaha e taiâ i te ui atu. E oaoa roa ratou i te aparau e oe.

^ I te mea e pûpû te mau Ite no Iehova i te mau haapiiraa Bibilia tamoni ore, e pinepine ratou i te aparau no nia i te Bibilia e te taata.

^ A hiˈo i te pene 9 o te buka Eaha ta te Bibilia e haapii mau ra? piahia e te mau Ite no Iehova.

^ I roto i ta ˈna parau tohu no nia i te mau mahana hopea, ua na ô Iesu: “E taataahihia Ierusalema [tei faahohoˈahia i te faatereraa a te Atua] e te Etene, e ia hope noa ˈtu to te Etene anotau.” (Luka 21:24) Aita â e tia no te faatereraa a te Atua i te tau o Iesu e tae roa i te mau mahana hopea.

^ A hiˈo i te tuhaa hau “1914—te hoê matahiti faufaa i roto i te parau tohu Bibilia” o te buka Eaha ta te Bibilia e haapii mau ra?

^ E hiˈopoahia te mau irava Bibilia o te faataa i te maororaa o na hitu tau i roto i to mua ˈtu tumu parau.