1. Библейжи үелерде хлеб кайы хире чугула турган?

 БИБЛЕЙЖИ үелерде хлеб хөй улустуң кол чеми турган (Э. д. 14:18; Лк. 4:4). Библияда чамдыкта «хлеб» деп сөстү «аъш-чем» деп сөстүң орнунга ажыглаар (Мф. 6:11). Иисустуң ийи билдингир хуулгаазыны база хлеб-биле харылзаалыг (Мф. 16:9, 10). Ооң бирээзин Иоанн 6-гы эгеде бижээн. Ол төөгүде биске кандыг чугула кичээлдер барын көрээлиңер.

2. Каш муң кижиге чүге чем херек апарганыл?

² Кызымаккай суртаалдааш келген Иисустуң өөреникчилеринге дыш херек турган. Ынчангаш олар кады хемеге Галилея далайның өске эриинде Вифсаидадан ырак эвесте улус чок черже чорупкан (Мк. 6:7, 30—32; Лк. 9:10). Ону билип кааш, улус аңаа муң-муң кылдыр чыглып келген. Иисус оларны чылыг-чымчак хүлээп алгаш, дөмей-ле кичээнгейни көргүскен. Чагырганың дугайында өөредип, аарыг улусту экиртип турган. Кежээ дүжүп кээрге, өөреникчилери улусту канчаар чемгерер деп боданы берген. Чамдык улустуң чиптер чеми бар-даа болза, хөй кезии чоок суурларга баргаш, чемни садып алыр ужурлуг турган (Мф. 14:15; Ин. 6:4, 5). Иисус ынчан чүнү кылган?

ИИСУС ХУУЛГААЗЫН АРГА-БИЛЕ ХӨЙ КИЖИЛЕРНИ ХЛЕБ-БИЛЕ ЧЕМГЕРГЕН

3. Иисус элчиннеринге чүнү кылырын чугаалаан? (Чурукту база көрүңер.)

³ Иисус элчиннеринге: «Улусту тараткан херээ чок. Силер оларны чемгериңер» — дээн (Мф. 14:16). Ол чүүл болдунмас,  чүге дизе 5 000 хире эр улус чыглып келген. А уруг-дарыг, херээжен улусту санаар болза, 15 000 кижи чеде бээр боор (Мф. 14:21). «Бир оолда беш арбай далганының хлеви болгаш ийи балыкчыгаш бар-дыр» — деп, Андрей чугаалаан. Арбай хлеви ол үеде хүн бүрүнүң чеми турган. Балыктарны кадырып каан болган чадавас. Оон ол: «Мынча хөй чонга ыя ол чүү боор?» — деп кайгап айтырган (Ин. 6:9). Шынап-ла ынча хөй кижини бичии оолдуң чеми-биле чемгерери болдунмас турган. Азы?

4. Иоанн 6:11—13-тен кандыг кичээлдер тып ап болур бис? (Чуруктарны база көрүңер.)

⁴ Иисус экииргек болгаш, улусту оъттуг черге бөлүк-бөлүк кылдыр олуртупкан (Мк. 6:39, 40; номчуптуңар: Иоанн 6:11—13). Оон Адазынга хлеб, балык дээш четтиргенин илереткеш, бүгү аъш-чемивисти Бурган берип турар деп көргүскен. Бис база ынчаар кылып болур бис: чанывыста улус бар-чок-даа болза, чемненир мурнунда мөргүүрү чугула. Мөргүл соонда Иисус өөреникчилеринге балык биле хлебти улуска үлээрин дилээн. Шупту тоттур чемненип алган, безин аъш-чем артып каан. Ынчангаш Иисус өөреникчилеринге чемни чыып алырын чугаалаан. Оон алырга, Иисус чемге камныг турган. Бис база ону өттүнүп болур бис. Ада-иелер ажы-төлүңер-биле кады бо төөгүнү номчуңар. Чем мурнунда мөргүүрү, аалчыларга ынак, экииргек болуру база бар чүүлүн мерген угаанныг ажыглаары чүге чугулазын сайгарыңар.

5. Иисустуң кайгамчыктыг херектерин көргеш, кижилер чүнү күзей берген, а ол боду канчалган?

 ⁵ Иисустуң өөредии, хуулгаазыннары улусту аажок кайгаткан. Бурган Моисейниң сөстеринде улуг медээчини аазаанын, олар сактып чорааннар. Ол медээчини Иисус деп бодаан чадавас (Ы. х. к. 18:15—18). Ынчангаш олар ону «хенертен тудуп алгаш», бүгү чуртту чемгериптер тулган «хаан кылып аар деп» барганнар (Ин. 6:14, 15). Иисус оларның аайынга кирген болза, политикаже киржи бээр. Ол канчалган? «Дагже чааскаан чоруй» барганын номчаан бис. Иисус хөйнүң базыышкынынга алыспайн, политикага киришпээн. Биске ол дыка-ла эки чижек!

6. Иисустуң үлегерин канчаар эдерер болзувусса эки? (Чурукту база көрүңер.)

⁶ Бисти хуулгаазын арга-биле кижилерни чемгерип азы экиртип, чонну башкарарын каяа-ла дилээр деп? Ынчалза-даа улус бисти амыдыралды экижидиптер кижини соңгуурунче азы кандыг-бир арга-биле деткииринче албадап болур. Ынчалза-даа Иисустуң канчаар алдынганы билдингир, ол политикага киришпээн. Соонда ол: «Мээң Чагыргам бо делегейден эвес» деп тайылбырлаан (Ин. 17:14; 18:36). Бис Иисустуң эдерикчилери болгаш, ол дег боданып, алдынар ужурлуг бис. Ынчангаш Бурганның Чагыргазын деткип, суртаалдап, ооң келирин мөргүп дилеп турар бис  (Мф. 6:10). Иисустуң хөй чонну хуулгаазын хлеб-биле чемгерген төөгүзүнден оон өске чүнү өөренип ап болурун көрүптээлиңер.

ХЛЕБ КЫЛГАН КАЙГАМЧЫК ЧҮҮЛДҮҢ УТКАЗЫ

7. Иисус чүнү кылган, элчиннери ону канчаар хүлээп алган? (Иоанн 6:16—20).

⁷ Иисус чонну чемгерген соонда, өөреникчилерин Капернаумче дедир чорудупкаш, ону хаан кылыр деп барган улустан ырап, боду дагже үне берген. (Номчуптуңар: Иоанн 6:16—20.) Элчиннер далайга эжиндирип чорда, күштүг шуурганга хеме ол-бо октадып эгелээн. Ынчан олар суг кырлап кел чыдар Иисусту көрүп кааннар. Оон ол Пётрну база ынчаар кылаштап кел дээн (Мф. 14:22—31). А кажан Иисус хемеже олуруп алырга, шуурган оожургай бээрге, өөреникчилери: «Силер ылап-ла Бурганның Оглу-дур силер» — дишкеннер (Мф. 14:33) a. Солун чүүл, олар ону хөй кижи чемгерген үеде эвес, а чүгле ынчан билип каан. Ол болуушкуннарда чугула чүүлдү Марк мынчаар төөгээн: «Өөреникчилер аажок кайгап-хараан. Чүге дээрге Ооң хлебтер-биле кылганы кайгамчык чүүлдү безин билип шыдаваан улус чүве-дир. Оларның чүректериниң чүве билбези ол хире болган» (Мк. 6:50—52). Иисустуң суг кырынга кылаштааны, каш муң кижини чемгергени ол-ла Иегованың күжү-биле деп өөреникчилери билбээннер. Удатпаанда оларга база биске кичээл болзун дээш, хлеб дугайында чугааны Иисус боду эгелээн.

8, 9. Кижилер Иисусту чүү дээш дилеп турганыл? (Иоанн 6:26, 27).

⁸ Иисустуң чемгерген улузу чүгле тодуп алырын бодаан. Ону кайыын билир бис? Дараазында хүн ол чон Иисусту-даа, ооң өөреникчилерин-даа тыппаан. Ол үеде Тивериададан хемелер кээрге, олар аңаа олурупкаш, Капернаумче Иисусту дилеп чорупкан (Ин. 6:22—24). Олар Бурганның Чагыргазының дугайында хөйнү билип алыксаан бе? Чок, чүгле аъш-чем күзээн. Чүге ындыг түңнел кылып болур?

⁹ Капернаумдан Иисусту тып алырга, чүү болганынче кичээнгейни салыңар. Иисус оларга «тоттур хлеб чиген» болгаш, чем дилеп келгенин дорту-биле чугаалаан. Олар «эстип-хайлы бээр аъш-чем» алырын кыскан. Херек кырында олар «мөңге амыдыралды берип шыдаар аъш-чем алыр дээш» кызып-кылаяр турган. (Номчуптуңар: Иоанн 6:26, 27.) Шак ындыг аъш-чемни Адазы бээрин Иисус чугаалаан. Чем ачызында мөңге чурттап болур деп дыңнааш, улус аажок кайгаан чадавас. Ол кандыг аъш-чем? Ону канчаар ап болур?

10. Мөңге чуртталганы алыр дээш, кижилер чүнү кылыр ужурлуг турган?

¹⁰ Ол еврейлер ындыг чемни алырда, чүнү канчаар болза эки деп айтырган. Иисус оларга Моисейниң хоойлузундан негелделерже айтыр деп бодаан чадавас. Ынчалза-даа ол: «Ооң айбылап чорутканы Кижиге бүзүрээри[н]» чугаалаан (Ин. 6:28, 29). Ооң бетинде-ле, Иисус мөңге чуртталганы алыр дизе, аңаа бүзүрээр херек деп чугаалап турган (Ин. 3:16—18). Соонда Иисус ол дээрге мөңге чурттаарының негелдези деп база катап сагындырган (Ин. 17:3).

11. Еврейлер чүгле чем дугайында бодап турганы чүден көскү? (Ырлар 77:24, 25).

¹¹ Иисус ол еврейлерге Бурганның күзелин тода ажыткан. Ынчалза-даа, олар тогбаан, харын-даа: «Силерге бүзүрей бээривис хире кандыг кайгамчык демдекти  биске көргүзер силер?» — деп айтырган (Ин. 6:30). Моисейниң үезинде Бурган хуулгазын арга-биле өгбелеринге хүннүң хлеви болур маннаны берип турганын база чугаалааннар (Неем. 9:15; Ин. 6:31; номчуптуңар: Ырлар 77:24, 25). Моон алырга, оларның бодалы чүгле чиир хлеб алыры болган. Иисус маннага бодаарга, мөңге амыдыралды бээр «алыс шын хлебти» безин чугаалаарга, ооң чүү дээнин ол чон сонуургаваан (Ин. 6:32). Мага-бот хереглелдерин хандырар дээш, Иисустуң дамчыдыксаан чугула алыс шын билиин олар эрттирипкеннер. Мында биске кандыг кичээл бар?

БИСКЕ ЧҮҮ ЭҢ-НЕ КОЛ БОЛУР УЖУРЛУГ?

12. Иисустуң сөстеринден алырга, кижилерге чүү эң-не кол?

¹² Иоанн 6-гы эгеден кандыг кичээлди шиңгээдип алыксаар бис? Чуртталгавыста Бурган-биле хамаарылгавыс бирги черде турар ужурлуг. Чижээ, Иисус Бурганга дыңнангыр болуру, тодуг болурундан чугула деп Эрликке удур харыылаан (Мф. 4:3, 4). Даглыг черге суртаалынга Иисус кижилерге Бурган херек, ынчангаш улуска ону билири чугула деп ылавылаан (Мф. 5:3). «Мээң чуртталгамда Иегова-биле хамаарылгам бе азы бодумнуң хереглелдеримни хандырары чугула бе?» — деп бодуңардан айтырыңар.

13. а) Аъш-чемге ынак боорунда чүге багай чүве чок? б) Павелдиң кандыг сагындырыын дыңнаар ужурлуг бис? (1 Коринфичилерге 10:6, 7, 11).

¹³ Хереглелдеривис дээш мөргүүрүнде база бар чүүлүвүс дээш өөрүүрүнде шын эвес чүве чок (Лк. 11:3). Библияда «аштанып-чемнениринден болгаш бодунуң ажыл-ижинге сагыш хан[ары]» дыка эки, ол бүгү алыс шын Бурганның холундан болгай дээн (Эккл. 2:24; 8:15; Иак. 1:17). Ынчалза-даа ол бүгү, чуртталгада кол черни ээлевес ужурлуг. Ону демдеглеп, Павел элчин чагааларының бирээзинге кургаг ховуга база Синай дагның эдээнге израильчилер-биле чүү болганын христианнарга сагындырган. Павел оларны, израильчилер дег, бачыттыг чүүлдер күзээринден оваарындырган. (Номчуптуңар: 1 Коринфичилерге 10:6, 7, 11.) Иегова чонунга кайгамчык арга-биле аъш-чемни берген. Ынчалза-даа оларның чазыйланганы багай чүүлге чедирген (Сан. 11:4—6, 31—34). Алдын бугажык-биле таварылга израильчилерге ижип-чемненири, хөглээри Бурганга мөгееринден артык чугула деп көргүскен (Хост. 32:4—6). Павелдиң чагаазы дыка-ла үе-шаанда болган, чүге дизе удатпаанда, б. э. 70 чылда Иерусалимни болгаш өргээни узуткап каан. Удавас Эрликтиң делегейи төнер, ынчангаш Павелдиң сөстерин дыңнап, израильчилерниң частырыгларын катаптавас болзувусса эки.

14. Чаа делегейге аъш-чемге хамаарыштыр Библия чүнү аазап турар?

¹⁴ Иисус «бөгүн чиир аъш-чем» дээш база Бурганның күзел-соруу «дээрде ышкаш, черге база күүсеттинер кылдыр» мөргүүрүнге өөредип турган (Мф. 6:9—11). Бисти манап турар кайгамчык келир үениң дугайында сагыштаалаарга, карааңарга чүү чуруттунуп кээр-дир? Библиядан алырга, Бурганның күзел-соруунче чер кырынга эки аъш-чем база кирип турар. Исайя 25:6—8-те янзы-бүрү аъш-чем элбээ-биле турар дээн. А Ырлар 71:16-да: «Даглар бажынга тараа элбек... дүжүт, Ливанга үнер дүжүт дег, эгээртинмес хөй» болурун өттүр билип медеглээн. Ол тарааны алгаш, ынак хлевиңерни быжырарын азы  бир-ле чаа чем кылырыңарны бодап көрүңер даан. Оон бодуңарның тарып алган виноградыңардан кызыл арага кылып алыр силер (Иса. 65:21, 22). Ындыг кайгамчык черге чүгле силер эвес, а кижи бүрүзү чурттаар.

15. Дирлип кээр улуска кандыг өөредилгени организастаар? (Иоанн 6:35).

¹⁵ Номчуптуңар: Иоанн 6:35. Иисустуң хлеб болгаш балык-биле чемгерген кижилерин сактып кээлиңер. Олар бүзүревээн-даа болза, дирлип кээр чадавас (Ин. 5:28, 29). Ынчан олар Иисустуң: «Мен дээрге амы-тынны бээр хлеб-тир мен. Мени сурап кээр кижи кажан-даа аштавас» дээн сөстериниң утказын билип алыр. Иисустуң амы-тынын өргүп, төлевирни бергенинге олар бүзүрээр ужурлуг. Чаа делегейге төрүттүнген база дирлип келген улуска Бурган-биле найырал тударынга өөредилге программазын ол үеде организастаар. Иегованы база ооң күзел-соруун билип алырынга оларга дузалажыр бис. Ол ажыл амданныг-чаагай чем чииринден артык өөрүшкүнү эккээр!

16. Дараазында статьяга чүнүң дугайында чугаа болур?

¹⁶ Иоанн 6-гы эгеден чүгле каш кичээлди көрдүвүс. Ынчалза-даа ында мөңге амыдыралды алырынга хамаарыштыр Иисустуң өске-даа чагыглары бар. Еврейлер ооң өөредиин кичээнгейлиг дыңнаар ужурлуг турган. Биске база ынчаар кылыры чугула. Дараазында статьяга Иоанн 6-гы эгени улаштыр сайгарар бис.