Кол материалдарже шилчиир

Допчуже шилчиир

Билир силер бе?

Билир силер бе?

Бурунгу Вавилоннуң бузундуларындан тывылган тууйбулар база ону кылган аргазы Библияның шынныын канчаар бадыткап турар?

АРХЕОЛОГТАР бурунгу Вавилоннуң бузундуларындан хоорайны тударынга ажыглап турган дыка хөй өрттеткен тууйбуларны тып алган. Ро́берт Ко́льдевей деп археологтуң сөстеринден алырга, ындыг тууйбуларны «хоорай артында эки дойлуг, одаарынга херек хөй чадаң ыяштыг черде» суугуларга өрттедип турган.

Бурунгу документилерден көөрге, Вавилоннуң эрге-чагыргалыг улузу суугуларны дыка коргунчуг сорулга-биле база ажыглап турган. Торонтода университеттиң ассириология профессору Поль-Але́н Больё мынчаар бижээн: «Каш вавилончу документилерде... үймээн көдүрген база ыдыктыг чүүлдерни куду көрген кижилерни хаан өрттедир деп дужааган бижиктер бар». Чижээ, Навуходоносор хаанның үезинде бир сөзүглелде мындыг дужаал бар: «Узуткап кааптыңар, оларны өрттедиптиңер, суугуга... хаарыптыңар... оларның ыжы үнзүн, олар чалбыыштың килеңинге, отка өлзүн».

Ол чүүл Библияның номчукчуларынга Даниил номунда 3-кү эгеде болуушкуннарны сагындырар. Навуходоносор хаан Вавилоннуң ханаларының артынга, Деир шынаазынга, дыка улуг алдын көжээ тургузуп алганын ында бижээн. Кажан үш аныяк еврей оол Седрах, Мисах болгаш Авденаго ол көжээге сөгүрбеске, Навуходоносор килеңнеп үнген. Хаан «суугуну ооң мурнунда турганындан чеди катап изиг кылдыр одаарын» негээш, Бурганның ол бараалгакчыларын «чалынныг отче киир октаптарын дужааган». Ынчалза-даа дээрниң күчүлүг төлээзи оларны чайлаш чок өлүмден камгалап каан (Дан. 3:1—6, 19—28).

© The Trustees of the British Museum. Licensed under CC BY-NC-SA 4.0. Source

Навуходоносорнуң адын бижээн өрттедип каан тууйбу

Вавилондан тывылган тууйбулар Библияның шынныын база херечилеп турар. Дыка хөй тууйбуларда хаанны алдаржыткан бижиктер бар: «Навуходоносор, Вавилоннуң хааны... Мен бо ордуну, Өндүр алдарымның бажыңын, тудуп алдым... [...] Мээң үре-салгалым аңаа мөңгеде башкарзын». Ол бижик Даниил 4:27-де Навуходоносорнуң мактанган сөстеринге дыка дөмей: «Бо-дур, өндүр улуг Вавилон — найысылалым... Ону мен күчү-күжүм-биле бодумнуң ат-алдарымга тураскаадып тудуп каан мен!»