1, 2. Ndi ngani munna we a vha a tshi ḓiṱukufhadza a songo tsha takalelwa nga Mudzimu? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

MUSI Khosi Saulo wa Isiraele ḽa kale a tshi thoma u vhusa, o vha e munna a ḓiṱukufhadzaho na a ṱhonifheaho. (1 Sam. 9:1, 2, 21; 10:20-24) Fhedzi musi o no vha khosi o thoma u ḓihudza. Musi Samuele muporofita wa Mudzimu a tshi lenga u swika Giligala, Saulo o thoma u fhela mbilu. Vhafilisita vho vha vha tshi khou ḓilugiselela u lwa nahone Vhaisiraele vho vha vha tshi khou laṱedza Saulo. Saulo a nga vha o ḓivhudza uri, ‘Ndi fanela u dzhia vhukando—nahone nga u ṱavhanya.’ Nga zwenezwo, o ṋekedza Yehova tshidzimu tshe a vha a sa fanelei u tshi ṋekedza. Zwenezwo a zwo ngo takadza Yehova.—1 Sam. 13:5-9.

² Musi Samuele a tshi swika Giligala, o kaidza Saulo. Nṱhani ha uri a tende mulandu, Saulo o ḓiimelela, a lingedza u vhona vhaṅwe mulandu nahone a vhuyafhedza vhukhakhi hawe. (1 Sam. 13:10-14) U bva tsheetsho, Saulo o thoma u ita zwithu zwi si zwavhuḓi zwe zwa ita uri a xelelwe nga vhuhosi hawe nahone zwi fhiraho zwenezwo, ho ngo tsha takalelwa nga Yehova. (1 Sam. 15: 22, 23) Hu sa londwi uri mathomoni Saulo o vha e muthu wavhuḓi, fhedzi mafheleloni o fa lu vhavhaho.—1 Sam. 31:1-6.

3. (a) Vhathu vhanzhi vha humbula mini nga ha u ḓiṱukufhadza? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine dza fanela u fhindulwa?

³ Kha ḽino shango ḽo ḓalaho u ṱaṱisana, vhathu vhanzhi vha vhona u nga vha fanela u bvelela kha vhaṅwe vhathu u itela uri vha vhe vha ndeme vhutshiloni. Musi vha tshi ita nga u ralo, vha vha vha tshi khou sumbedza u sa ḓiṱukufhadza. Sa tsumbo, muṅwe mutambi wa dzifilimu we a fhedzisela e ra-politiki o vhuya a ri: “U ḓiṱukufhadza ndi zwithu zwi sa shumi kha nṋe—ndi fulufhela uri a zwi nga ḓo vhuya zwa shuma.” Fhedzi ndi ngani u ḓiṱukufhadza zwi kha ḓi vha zwa ndeme? U ḓiṱukufhadza ndi mini nahone a zwi kateli mini? Nahone ri nga dzula hani ri tshi ḓiṱukufhadza hu sa londwi vhuimo vhu konḓaho kana u tsikeledzwa nga vhaṅwe? Kha ino thero, ri ḓo fhindula mbudziso mbili dza u thoma. Mbudziso ya vhuraru i ḓo fhindulwa kha thero i tevhelaho.

4. Ni nga ṱalusa hani u ḓihudza?

⁴ Bivhilini, hu na phambano vhukati ha u ḓiṱukufhadza na u ḓihudza. (Vhalani Mirero 11:2, NW. *) Nga vhuṱali, Davida o humbela Yehova a ri: “Tsireledza mushumeli wau a si ite mishumo ya u ḓihudza.” (Ps. 19:13, NW.) U “ḓihudza” ndi mini? Ndi musi muthu a tshi sumbedza lunyadzo kana u ṱavhanya u ita zwithu a songo faneleaho u zwi ita. Nga nṱhani ha uri ro mamela tshivhi, roṱhe ri a ḓihudza nga zwiṅwe zwifhinga. Samusi ro zwi guda kha tsumbo ya Khosi Saulo, arali ra thoma u ṱahulela u ḓihudza, hu si kale ri nga fhedzisela ri si tsha vha na vhushaka havhuḓi na Mudzimu. Psalme ya 119:21 i amba zwi tevhelaho nga ha Yehova: “U kaidza vhané vha ḓi-hudza.” Ndi ngani?

5. Ndi ngani u ḓihudza zwi khombo?

⁵ U ḓihudza zwi khombo u fhira u khakha u songo ḓiimisela. Tsha u thoma, musi ri tshi ḓihudza, ri kundelwa u hulisa Yehova sa Muvhusahoṱhe. Tsha vhuvhili, arali ra ita zwithu ri songo faneleaho u zwi ita, ri nga fhedzisela ri tshi vho kuḓana na vhaṅwe. (Mir. 13:10) Tsha vhuraru, musi zwi tshi vho vhonala uri ri a ḓihudza, ri nga ḓipfa ro shona kana ra vha na ṱhoni. (Luka 14:8, 9) U ḓihudza zwi na masiandoitwa a si avhuḓi. Samusi Maṅwalo a tshi zwi sumbedza, u ḓiṱukufhadza ndi zwavhuḓi tshifhinga tshoṱhe.

6, 7. U ḓiṱukufhadza zwi katela mini?

⁶ U ḓiṱukufhadza zwi katela mini? Bivhilini, u ḓiṱukufhadza zwi amba u sa ḓihudza kana u sa vhona u nga u khwine u fhira vhaṅwe vhathu. (Vhafil. 2:3) Muthu ane a ḓiṱukufhadza u a ḓivha zwine a kona u zwi ita na zwine a si kone u zwi ita, u a tenda vhukhakhi hawe nahone u thetshelesa nyeletshedzo dza vhaṅwe. U ḓiṱukufhadza zwi takadza Yehova.

⁷ Bivhilini, u ḓiṱukufhadza zwi dovha zwa amba u ḓiḓivha na u ḓivha vhushayanungo hashu. Maṅwalo a u thoma a Tshigerika, o ombedzela nḓila ya u ṱhonifha na u fara vhaṅwe zwavhuḓi.

8. Ndi zwifhio zwiṅwe zwithu zwine zwa sumbedza u ḓihudza?

⁸ Ri nga thoma hani u ḓihudza? Kha ri ṱhogomele zwithu zwi si gathi. Ri nga vha ri tshi ḓidzhiela nṱha kana u dzhia mushumo washu u wa ndeme u fhira wa vhaṅwe. (Vharoma 12:16) Ri nga vha ri tshi ṱoḓa uri vhathu vhoṱhe vha livhise ṱhogomelo kha riṋe nga nḓila i songo teaho. (1 Tim. 2:9, 10) Kana ri  nga thoma u vhudza vhaṅwe zwine vha fanela u zwi ita na zwine vha si fanele u zwi ita. (1 Vhakor. 4:6) Musi ri tshi ita zwenezwo, kanzhi ri nga kha ḓi sa ṱhogomela uri a ri tsha ḓiṱukufhadza, ri vho thoma u ḓihudza.

9. Ndi mini zwe zwa ita uri vhaṅwe vha ḓihudze? Ṋeani tsumbo i re Bivhilini.

⁹ Muṅwe na muṅwe a nga ḓihudza arali a tshi tenda u kundwa nga nyemulo dza ṋama lwa tshifhinganyana. U ṱoḓa u huliswa, vhutshivha na mbiti dzi sa langei zwo ita uri vhathu vhanzhi vha ḓihudze. Vhaṅwe vhe ha ṅwalwa nga havho Bivhilini, vha ngaho Abesalomo, Usia na Nebukadanetsara vho langwa nga nyemulo dza ṋama nahone vha kaidzwa nga Yehova nga nṱhani ha u ḓihudza havho.—2 Sam. 15:1-6; 18:9-17; 2 Koron. 26:16-21; Dan. 5:18-21.

10. Ndi ngani ri tshi fanela u iledza u haṱula zwiṱuṱuwedzi zwa vhaṅwe? Ṋeani tsumbo i re Bivhilini.

¹⁰ Naho zwo ralo, hu na zwiṅwe zwiitisi zwi itaho uri vhaṅwe vha ḓihudze. Ṱhogomelani tsumbo ya Abimeleke na Petro kha Maṅwalo a tevhelaho: Genesi 20:2-7 na Mateo 26:31-35. Naa nyemulo dzavho dza ṋama dzo ṱuṱuwedzwa nga u ḓihudza? Kana naa vhenevha vhathu vho zwi ita nga u sa ḓivha kana vha songo thoma vha humbula? Samusi ri sa koni u ḓivha zwi re mbiluni, zwi ḓo vha zwi vhuṱali na u sumbedza lufuno musi ri tshi iledza u haṱula zwiṱuṱuwedzi zwa vhaṅwe.—Vhalani Yakobo 4:12.

11. Ndi mini zwine ra fanela u zwi pfesesa?

¹¹ Muthu ane a ḓiṱukufhadza u a pfesesa mushumo wawe ndanguloni ya Mudzimu. Samusi Yehova e Mudzimu o dzudzanyeaho, o ṋea muṅwe na muṅwe washu tshipiḓa tshivhidzoni. Mushumo wa muṅwe na muṅwe tshivhidzoni wo khethea, fhedzi roṱhe ri a ṱoḓea. Nga nṱhani ha vhuthu vhuhulu ha Yehova, o ṋea muṅwe na muṅwe washu zwifhiwa, zwishumiswa, vhukoni kana vhutsila. Arali ri tshi ḓiṱukufhadza, ri ḓo shumisa zwifhiwa zwashu nga nḓila ine Yehova a ṱoḓa ri tshi zwi shumisa ngayo. (Vharoma 12:4-8) Yehova u lavhelela uri ri shumise honovhu vhuḓifhinduleli u itela u mu hulisa, u mu fulufhela na u vhuyedza vhaṅwe.—Vhalani 1 Petro 4:10.

12, 13. Ndi ngani ri songo fanela u mangala arali mushumo washu ndanguloni ya Mudzimu u tshi nga shanduka nga u ya ha tshifhinga?

¹² Mushumo washu ndanguloni ya Mudzimu u nga shanduka nga u ya ha tshifhinga. Ṱhogomelani tsumbo ya Yesu. Mathomoni ho vha hu ene na Yehova fhedzi. (Mir. 8:22) O thusa Yehova u sika zwiṅwe zwivhumbiwa zwa muya, fhethu hoṱhe u katela na vhathu. (Vhakol. 1:16) Nga murahu, Yesu o rumelwa kha ḽifhasi sa muthu wa ṋama, mathomoni o vha e ṅwana nahone a aluwa a vha muthu muhulwane. (Vhafil. 2:7) Musi o no fa, Yesu o humela ṱaḓulu sa muthu wa muya uri a vhe Khosi ya Muvhuso wa Mudzimu nga 1914. (Vhaheb. 2:9) Wonoyo a u nga ḓo vha mushumo wa Yesu wa u fhedza. Musi o no Vhusa Lwa Miṅwaha Ya Tshigidi, Yesu u ḓo humisa Muvhuso kha Yehova u itela uri “Mudzimu a vhe zwithu zwoṱhe kha vhoṱhe.”—1 Vhakor. 15:28.

¹³ Na riṋe ri nga lavhelela uri mushumo washu u shanduke nga u ya ha tshifhinga, kanzhi nga nṱhani ha phetho dzine ra dzi dzhia. Sa tsumbo, khamusi no vha ni siho mbinganoni nahone nga murahu na vha mbinganoni. Khamusi no thoma u alusa vhana. Ni nga vha no leludza vhutshilo haṋu u itela u vha tshumeloni ya tshifhinga tsho ḓalaho. Zwenezwi zwithu zwi nga shandula vhuḓifhinduleli na ndugelo dze ra vha ri nadzo. Vhuimo hashu vhune ha khou shanduka vhu nga ita uri ri ite zwo engedzeaho kana ri si ite zwo engedzeaho. Naa ni kha ḓi  vha muṱuku kana no no aluwa? Naa ni na mutakalo wavhuḓi kana u si wavhuḓi? Tshifhinga tshoṱhe, Yehova u ṱhogomela nḓila ine muṅwe na muṅwe a nga shumiswa ngayo khwine tshumeloni yawe. U lavhelela uri ri ite zwine ra nga kona u zwi ita nahone u dzhiela nṱha zwoṱhe zwine ra zwi ita.—Vhaheb. 6:10.

14. U ḓiṱukufhadza zwi ri thusa hani uri ri fushee na u dzula ro takala kha vhuimo hoṱhe?

¹⁴ Yesu o vha a tshi takalela mushumo muṅwe na muṅwe we a vha o ṋewa wone nahone na riṋe ri nga takalela mushumo washu. (Mir. 8:30, 31) Muthu ane a ḓiṱukufhadza u a fushea nga mushumo une a vha nawo kana vhuḓifhinduleli vhune a vha naho tshivhidzoni. Ha vhilaedziswi nga u wana ndugelo dza tshifhingani tshi ḓaho kana mvelaphanḓa ine vhaṅwe vha khou i ita. Nṱhani hazwo, u takalela mushumo une a khou u ita zwino nahone u livhisa ṱhogomelo khawo ngauri u u dzhia sa une wa bva kha Yehova. Naho zwo ralo, u ṱhonifha zwi tshi bva mbiluni mushumo we Yehova a u ṋea vhaṅwe. U ḓiṱukufhadza zwi ri thusa uri ri takalele u hulisa vhaṅwe na u vha tikedza.—Vharoma 12:10.

15. Ri nga guda mini kha u ḓiṱukufhadza ha Gideoni?

¹⁵ Gideoni o ri vhetshela tsumbo yavhuḓi ya u ḓiṱukufhadza. Musi Gideoni a tshi vhona muruṅwa wa Yehova lwa u tou thoma, nga u ḓiṱukufhadza o amba nga ha vhubvo hawe. (Vhahaṱ. 6:15) Musi o no ṱanganedza mushumo we Yehova a mu ṋea wone, Gideoni  o ita vhungoho ha uri u pfesesa zwavhuḓi zwe zwa vha zwi tshi ṱoḓea nahone o ṱoḓa vhulivhisi ha Yehova. (Vhahaṱ. 6:36-40) Gideoni o vha e na tshivhindi nahone a sa ofhi. Naho zwo ralo, o vha a tshi fanela u fhaṱuwa na u ṱalifha. (Vhahaṱ. 6:11, 27) Ho ngo farelela kha mushumo wawe u itela u ḓivhuyedza. Nṱhani hazwo, musi a tshi fhedza mushumo wawe o humela hayani nga u ṱavhanya.—Vhahaṱ. 8:22, 23, 29.

16, 17. Muthu ane a ḓiṱukufhadza u ṱhogomela mini musi a tshi humbula nga ha u ita mvelaphanḓa ya lwa muya?

¹⁶ U ḓiṱukufhadza a zwi ambi uri a ro ngo fanela u ita zwo engedzeaho tshumeloni kana u ṱanganedza ndugelo dzo engedzeaho. Maṅwalo a ṱuṱuwedza roṱhe uri ri ite mvelaphanḓa. (1 Tim. 4:13-15) Naa zwenezwi zwi amba uri ri fanela u ṋewa muṅwe mushumo muswa tshifhinga tshoṱhe? Na khathihi. Nga phaṱhutshedzo ya Yehova, ri nga ita mvelaphanḓa ya lwa muya kha mushumo muṅwe na muṅwe une ra khou u ita zwino. Ri nga bvela phanḓa ri tshi ṱahulela vhukoni he ra ṋewa nga Mudzimu na u ita zwo engedzeaho kha mishumo yavhuḓi.

¹⁷ Muthu ane a ḓiṱukufhadza, u thoma nga u ita ṱhoḓisiso ya zwine zwa ḓo ṱoḓea a sa athu u ṱanganedza mushumo muswa. Nga murahu, u ḓo ṱolisisa vhuimo hawe. Sa tsumbo, naa u ḓo kona u ita mushumo wo engedzeaho kana u hwala vhuḓifhinduleli a sa litsheleli u ita zwiṅwe zwithu zwa ndeme? Naa mushumo wawe u nga ṋewa muṅwe muthu u itela uri a kone u hwala vhuṅwe vhuḓifhinduleli? Arali phindulo dza dzenedzo mbudziso dzoṱhe hu hai, khamusi hu nga vha na muṅwe muthu ane vhuimo hawe ha mu tendela u ita wonoyo mushumo zwazwino. U rabela na u ḓiṱolisisa zwi ḓo ri thusa u iledza u hovhelela zwithu zwine ra nga si kone u zwi ita zwino. Arali ri tshi ḓiṱukufhadza ri nga hana.

18. (a) U ḓiṱukufhadza zwi ḓo ri ṱuṱuwedza u ita mini kha mushumo muswa? (b) Vharoma 12:3 i shuma hani kha muthu ane a ḓiṱukufhadza?

¹⁸ Musi ri tshi ṱanganedza mushumo muswa, tsumbo ya Gideoni i ri humbudza uri ri nga si kone u bvelela nga nnḓa ha vhulivhisi na phaṱhutshedzo ya Yehova. Zwiṅwe hafhu, ro rambiwa u ‘tshimbila ro vuḓa, ri na Mudzimu washu.’ (Mixa 6:8) Nga zwenezwo, tshifhinga tshoṱhe musi ri tshi ṋewa vhuḓifhinduleli vhuswa, ri fanela u rabela na u humbulisisa nga ha zwine Yehova a ri vhudza zwone a tshi shumisa Bivhili na ndangulo yawe. Ri fanela u guda u shandula mahumbulele ashu uri a tshimbidzane na mahumbulele a Yehova. U nga ri ri nga humbula uri zwoṱhe zwine ra kona u zwi ita tshumeloni ya Yehova a si nga nṱhani ha vhukoni hashu, fhedzi ndi nga nṱha ha uri u a ḓiṱukufhadza nahone o ḓiimisela u ri thusa. (Ps. 18:35) Nga zwenezwo, u khetha u tshimbila na Mudzimu nga u ḓiṱukufhadza zwi ḓo ri thusa uri ri si humbule uri ri khwine u fhira zwine ra vha zwone.—Vhalani Vharoma 12:3.

19. Ndi ngani ri tshi fanela u ṱahulela u ḓiṱukufhadza?

¹⁹ Muthu ane a ḓiṱukufhadza u a ḓivha uri Yehova o fanelwa nga u rendwa, samusi e Musiki washu na Muvhusahoṱhe. (Nzumb. 4:11) U ḓiṱukufhadza zwi ri thusa uri ri fushee na u shuma nga hu bvelelaho kha mushumo we ra ṋewa nga Mudzimu. U ḓiṱukufhadza zwi ri thusa uri ri fulufhedzee na u ṱuṱuwedza vhuthihi vhukati ha vhathu vha Yehova. U ḓiṱukufhadza zwi ri ṱuṱuwedza uri ri ṱhonifhe vhaṅwe nahone zwi ita uri ri iledze u ita vhukhakhi vhuhulwane. Nga zwenezwo zwiitisi, u ḓiṱukufhadza ndi zwa ndeme kha vhathu vhoṱhe vha Yehova Mudzimu nahone u thusa vhane vha zwi ṱahulela. Fhedzi hu pfi mini arali ri nga fhasi ha mutsiko? Thero i tevhelaho i ḓo ri sumbedza uri ri nga dzula hani ri tshi ḓiṱukufhadza ri nga fhasi ha vhuimo vhu tsikeledzaho.