1. Ro sikwa ri na lutamo lufhio, nahone lu katela na mini?

NI ḒIPFA hani musi muthu ane na mu ḓivha na u mu ṱhonifha a tshi hangwa dzina ḽaṋu kana a si tsha ni humbula? Zwenezwo zwi nga ni kula nungo. Ndi ngani? Ndi nga nṱhani ha uri roṱhe ro sikwa ri na lutamo lwa u ṱoḓa u ṱanganedziwa. Zwenezwo a zwi ambi uri ri ṱoḓa u sokou u ḓivhiwa nga dzina fhedzi; fhedzi ri dovha ra ṱoḓa vhathu vha tshi ḓivha zwine ra vha zwone na zwe ra zwi khunyeledza.—Num. 11:16; Yobo 31:6.

2, 3. Lutamo lwashu lwa u ṱoḓa u ṱanganedzwa lu nga hulela nga nḓila-ḓe? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

² Arali ra sa ṱhogomela, lutamo lwashu lwa u ṱoḓa u ṱanganedzwa lu nga hulela. Lu nga ita uri ri ṱoḓe u ṱanganedzwa nga nḓila i songo teaho. Shango ḽa Sathane ḽi nga ri ita uri ri vhe na lutamo lwa u ṱoḓa u dzhielwa nṱha na u vha na bvumo. Musi zwenezwo zwi tshi itea ri nga si dzhiele Yehova nṱha na u mu gwadamela nga nḓila yo mu fanelaho.—Nzumb. 4:11.

³ Vhaṅwe vharangaphanḓa vha vhurereli vha misini ya Yesu, vho vha vhe na mavhonele o khakheaho nga ha u ḓivhiwa. Yesu  o tsivhudza vhatevheli vhawe a ri: “Thanyelani vhamaṅwalo vhane vha tama u tshimbila vho ambara khanzu na u ṱoḓa u lumeliswa mimakete na u dzula zwiduloni zwa phanḓa dzisinagogoni na u dzudzwa zwiduloni zwo vhetshelwaho vhaeni vha vhuimo ha nṱha zwimimani.” O dovha a ri: “Vhenevho vha ḓo wana khaṱulo i vhavhaho vhukuma.” (Luka 20:46, 47) U fhambana na zwenezwo, Yesu o khoḓa tshilikadzi i shayaho ye ya ṋeela nga tshelede ṱhukhu naho vhaṅwe vhathu vha tshi nga vha vha songo zwi dzhiela nṱha. (Luka 21:1-4) Zwi tou vha khagala uri mavhonele a Yesu o vha o fhambana na a vhenevho vhathu. Ino thero i ḓo ri thusa uri ri vhe na mavhonele o teaho ane Yehova Mudzimu a ṱoḓa ri tshi vha nao nga ha enea mafhungo.

4. Ndi u takalelwa hufhio hu fhiraho hoṱhe, nahone ndi ngani?

⁴ Ndi u takalelwa hufhio hu fhiraho hoṱhe? A si u takalelwa hune vhathu vha lingedza u hu wana nga u tovhola pfunzo ya nṱha, u bvelela kha zwa mabindu, zwa vhutsila na zwa mitambo zwine zwa ita uri vha vhe na bvumo. Fhedzi ndi u takalelwa he Paulo a amba nga haho musi a tshi ri: “Huno ni vho ḓivha Mudzimu, kana ni vho ḓivhiwa nga Mudzimu, zwino ndi ngani ni tshi nga dovha na vhuyelela kha zwithu zwa vhuhana na ṱoḓa u dovha na vha vhalanda vhazwo?” (Vhagal. 4:9) Ndi ndugelo khulwane vhukuma u “ḓivhiwa nga Mudzimu” ane a vha Muvhusi Muhulwane wa fhethu hoṱhe! Yehova u a ri ḓivha, u a ri funa nahone u ṱoḓa ri tshi vha khonani dzawe. Yehova o ri sika u itela uri ri kone u vha khonani dzawe.—Muh. 12:13, 14.

5. Ndi mini zwine ra nga zwi ita u itela uri Mudzimu a ri ḓivhe?

⁵ Ri a zwi ḓivha uri Mushe o fhaṱutshedzwa nga Mudzimu. Musi a tshi humbela Yehova uri a mu thuse uri a ḓivhe nḓila dzawe nga vhuḓalo, Yehova o fhindula a ri: “Zwenezwo zwe wa amba zwino ndi ḓo zwi ita; wo wana maṱo anga é na vhuthu, ndi U ḓivha nga dzina ḽau.” (Ek. 33:12-17) Nga hu fanaho, na riṋe ri nga wana phaṱhutshedzo dzavhuḓi musi Yehova a tshi ri ḓivha. Fhedzi ndi mini zwine ra nga zwi ita u itela uri Yehova a ri ḓivhe? Ri nga ita zwenezwo nga u mu funa na nga u ḓiṋekedzela khae.—Vhalani 1 Vhakorinta 8:3.

6, 7. Ndi mini zwine zwa nga ita uri ri xelelwe nga vhushaka hashu na Yehova?

⁶ Ri fanela u dzula ri tshi khwaṱhisa vhushaka hashu na Khotsi ashu wa ṱaḓulu. U fana na zwe Paulo a zwi ṅwalela Vhakriste vha Galata, na riṋe ri fanela u iledza u vha vhalanda vha “zwithu zwa vhuhana” ha ḽino shango u katela na u ṱoḓa u takalelwa ngaḽo. (Vhagal. 4:9) Vhenevho Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha vho vha vha tshi ḓivha Mudzimu, na ene a tshi vha ḓivha. Naho zwo ralo, Paulo o amba uri vhenevho Vhakriste vho vha vha tshi khou ‘dovha vha vhuyelela’ kha zwithu zwi si na mushumo. Zwe Paulo a vha a tshi khou zwi amba ndi uri: “Nga murahu ha u ḓinetisa hoṱhe, ni vhuyelela hani kha zwithu zwa vhutsilu na zwi si na mushumo zwe na zwi sia murahu?”

⁷ Naa na riṋe ri nga ḓiwana ri kha vhuimo vhu fanaho? Ee. U fana na Paulo, musi ri tshi thoma u ḓivha Yehova ri nga kha ḓi vha ro ṱutshela u ḓiitela dzina kha shango ḽa Sathane. (Vhalani Vhafilipi 3:7, 8.) Khamusi a ro ngo ṱanganedza zwibuli zwa u tovhola pfunzo ya nṱha, mishumo yavhuḓi kana u ita tshelede nnzhi. Vhukoni vhune ra vha naho kha zwa muzika kana mitambo, zwo vha zwi tshi nga ita uri ri pfume na u vha na bvumo, fhedzi ro zwi ṱutshela. (Vhaheb. 11:24-27) Zwi ḓo vha zwi si vhuṱali uri ri ḓisole nge ra ṱutshela zwenezwo zwithu na u  vhona u nga vhutshilo hashu ho vha vhu tshi ḓo vha vhu khwine arali ri vhe ro tovhola zwenezwo zwithu! U humbula nga yeneyo nḓila zwi nga ita uri ri dovhe ri vhuyelele kha u tovhola “zwithu zwa vhuhana” zwa ḽino shango. *

8. Ri nga vha hani na lutamo lwo engedzeaho lwa u ṱoḓa u takalelwa nga Yehova?

⁸ Ri nga vha hani na lutamo lwo engedzeaho lwa u ṱoḓa u takalelwa nga Mudzimu nṱhani ha u takalelwa nga ḽino shango? U itela uri ri kone u takalelwa nga Mudzimu, ri fanela u humbula mbuno mbili dza ndeme. Ya u thoma, Yehova u dzula a tshi takalela vhane vha mu shumela nga u fulufhedzea. (Vhalani Vhaheberu 6:10; 11:6) U dzhiela nṱha vhashumeli vhawe nahone u vhona zwi songo “luga” u dzhiela fhasi vhane vha fulufhedzea khae. Yehova u dzula a tshi “ḓivha vha re vhawe.” (2 Tim. 2:19) U a ḓivha “nḓila ya vhavhuya” nahone u a ḓivha u vha ponyokisa milingoni.—Ps. 1:6; 2 Pet. 2:9.

9. Ṋeani tsumbo ya nḓila ye Yehova a sumbedza ngayo uri u takalela vhathu vhawe.

⁹ Nga zwiṅwe zwifhinga, Yehova u sumbedza uri u takalela vhathu vhawe nga nḓila dzo khetheaho. (2 Koron. 20:20, 29) Sa tsumbo, humbulani nga ha nḓila ye Yehova a tshidza ngayo vhathu vhawe Lwanzheni Lutswuku musi mmbi khulwane ya Farao i tshi khou vha pandamedza. (Ek. 14:21-30; Ps. 106:9-11) Tshenetsho tshiitea tsho vha tshi mangadzaho vhukuma lwe vhathu vhe vha vha vha tshi dzula kha ḽeneḽo shango vha vha vha kha ḓi amba nga hatsho na nga murahu ha miṅwaha ya 40. (Yosh. 2:9-11) Sa izwi ri tshi kha ḓi ḓo sedzana na u vutshelwa nga Gogo kha ḽa Magogo, u humbula nga ha nḓila ine Yehova a funa ngayo vhathu vhawe na maanḓa ane a vha nao zwi ḓo ri ṱuṱuwedza! (Hesek. 38:8-12) Nga tshenetsho tshifhinga, ri ḓo takala vhukuma ngauri ri ḓo vha ro lwela u takalelwa nga Yehova nṱhani ha u takalelwa nga ḽino shango.

10. Ndi ifhio mbuno ya vhuvhili ine ra fanela u dzula ri tshi humbula nga hayo?

¹⁰ Mbuno ya vhuvhili ya ndeme ine ra fanela u humbula nga hayo ndi ya uri: Yehova a nga sumbedza uri u a ri dzhiela nṱha nga nḓila ine ra vha ri songo zwi lavhelela ngayo. Vhane vha ita zwithu zwavhuḓi vha tshi itela u vhonwa nga vhathu, a vha nga lambedzwi nga Yehova. Ndi ngani? Nga nṱhani ha uri vho no ḓi huliswa nga vhathu, vha vha vho no wana malamba avho nga vhuḓalo. (Vhalani Mateo 6:1-5.) Yehova u a kona u “vhona zwa tshiphirini.” U a kona u vhona zwithu zwavhuḓi zwine vhaṅwe vha zwi ita naho vhaṅwe vha sa zwi dzhieli nṱha. U vhona zwithu zwavhuḓi zwine vha zwi ita nahone u vha lambedza u ya nga mishumo yavho. Fhedzi nga zwiṅwe zwifhinga Yehova u ri lambedza nga nḓila dzi songo lavhelelwaho. Kha ri ṱolisise dziṅwe tsumbo.

11. Yehova o hulisa hani Maria?

¹¹ Musi ho swika tshifhinga tsha uri Murwa wa Mudzimu a ḓe kha ḽifhasi, Yehova o khetha Maria musidzana a ḓiṱukufhadzaho uri a vhe mme a onoyo ṅwana o khetheaho. Maria o vha a tshi dzula Nazareta he ha vha hu muḓi wa vhuimo ha fhasi nahone ho vha hu kule na muḓi wa Yerusalema we wa vha u na thembele ya u naka. (Vhalani Luka 1:26-33.) Ndi ngani ho khethiwa Maria? Muruṅwa Gabriele o amba na Maria a mu vhudza uri “Mudzimu o [mu] tonda.” Zwe Maria a zwi vhudza Elisabetha nga murahu, zwi sumbedza uri o vha e khonani ya  Mudzimu ya tsini. (Luka 1:46-55) Yehova o vha o lavhelesa Maria nahone a vhona uri u a fulufhedzea khae. Nga nṱhani ha zwenezwo, o mu fhaṱutshedza nga u mu ṋea ndugelo ye a vha a songo i lavhelela.

12, 13. Yesu o huliswa hani musi a tshi bebiwa na musi a tshi iswa thembeleni nga murahu ha maḓuvha a 40?

¹² Musi Maria a tshi beba Yesu, Yehova o mu hulisa nga nḓila i songo lavhelelwaho. Yehova o vhudza nnyi nga ha u bebwa ha Yesu? Ho ngo vhudza vharangaphanḓa vha vhuimo ha nṱha kana vhavhusi vha Yerusalema na Betlehema. Fhedzi o rumela vharuṅwa uri vha ye u vhudza vhalisa vha ḓiṱukufhadzaho vhe vha vha vha tshi khou lisa nngu nnḓa ha Betlehema. (Luka 2:8-14) Nga murahu ha zwenezwo, vhenevho vhalisa vho ya vha dalela onoyo ṅwana. (Luka 2:15-17) Maria na Yosefa vha nga vha vho mangadzwa vhukuma nga u vhona Yesu a tshi huliswa nga yeneyi nḓila! Ṱhogomelani phambano vhukati ha nḓila ine Yehova a ita ngayo zwithu na nḓila ine Diabolo a ita ngayo zwithu. Musi Sathane a tshi rumela vhaḓivhi vha ṋaledzi uri vha ye u dalela Yesu na vhabebi vhawe, vhathu vhoṱhe vha Yerusalema vho sinyuwa vhukuma musi vha tshi pfa nga ha u bebwa ha Yesu. (Mat. 2:3) Zwenezwo zwithu zwo ita uri hu vhulawe vhana vhanzhi.—Mat. 2:16.

¹³ Nga murahu ha maḓuvha a 40 Yesu o no bebwa, Maria o vha a tshi fanela uri a ṋekedze Yehova tshiṱhavhelo thembeleni ya ngei Yerusalema he ha vha hu kule nga khilomithara dzi ṱoḓaho u vha ṱahe u bva Betlehema. (Luka 2:22-24) Musi vhe nḓilani, Maria a nga kha ḓi vha o ḓivhudzisa arali tshifhe o vha a tshi ḓo ita zwithu zwo khetheaho u itela u hulisa Yesu. Yesu o huliswa, fhedzi hu si nga nḓila ye Maria a vha o lavhelela ngayo. Yehova o shumisa Simeoni munna “wa u luga we a vha a tshi ofha Mudzimu” na Ana muporofita wa mufumakadzi we a vha e tshilikadzi i re na miṅwaha ya 84. Vho ḓivhadza uri onoyo ṅwana o vha a tshi ḓo vha Messia o fulufhedziswaho kana Kristo.—Luka 2:25-38.

14. Yehova o fhaṱutshedza hani Maria?

¹⁴ Hu pfi mini nga Maria? Naa Yehova o bvela phanḓa a tshi mu hulisa nge a mu ṱhogomelela na u mu alusela Murwa wawe nga u fulufhedzea? Ee. Mudzimu o ita uri zwe Maria a zwi amba na u zwi ita zwi ṅwalwe Bivhilini. Zwi vhonala u nga Maria o vha e si ho musi Yesu e vhuḓinḓani lwa miṅwaha miraru na hafu. Khamusi o vha a tshi kha ḓi tou bva u vha tshilikadzi, nga zwenezwo a tea uri a sale ngei Nazareta. Naho Maria o xelelwa nga zwibuli zwinzhi, o kona u vha e na Yesu musi e tsini na u fa. (Yoh. 19:26) Nga murahu, Maria o vha e na vhafunziwa vha Yesu ngei Yerusalema musi vha sa athu u wana muya mukhethwa nga Pentekoste. (Mish. 1:13, 14) A nga kha ḓi vha o ḓodzwa na vhaṅwe vhe vha vha vhe henefho. Arali yeneyo i ngoho, zwi amba uri o ṋewa tshibuli tsha u tshila ṱaḓulu lwa tshoṱhe na Yesu. O lambedzwa zwihulu nge a fulufhedzea!

15. Musi Yesu e kha ḽifhasi, Yehova o sumbedza hani uri u a mu takalela?

¹⁵ Yesu o vha a sa ṱoḓi u huliswa nga vharangaphanḓa vha vhurereli kana vha politiki vha misini yawe. Fhedzi Yesu o takala vhukuma musi Yehova a tshi amba nae e ṱaḓulu nga ho livhaho kha zwiitea zwiraru zwo fhambanaho. Nga murahu ha musi Yesu a tshi lovhedzwa Mulamboni wa Yorodane, Yehova o ri: “Hoyu ndi Murwa wanga, ane nda mu funa, ane nda mu takalela.” (Mat. 3:17) Zwi tou vha khagala uri eneo maipfi o dovha a pfiwa na nga Yohane Mulovhedzi. Musi Yesu a sa athu u fa, vhaapostola  vhawe vhararu vho pfa Yehova a tshi amba nae a ri: “Hoyu ndi Murwa wanga, a funwaho ane nda mu takalela; ni mu thetshelese.” (Mat. 17:5) Maḓuvha a si gathi musi Yesu a sa athu u fa, Yehova o dovha a amba nae e ṱaḓulu.—Yoh. 12:28.

16, 17. Yehova o hulisa hani Yesu nga nḓila ye a vha a songo i lavhelela?

¹⁶ Naho Yesu o vha a tshi zwiḓivha uri u khou ḓo semiwa na u vhulahwa nga nḓila i vhavhaho, o rabela uri hu si itwe zwine ene a zwi funa, fhedzi hu itwe zwine zwa funwa nga Yehova. (Mat. 26:39, 42) “O konḓelela danda ḽa tshengedzo, a si londe musi a tshi shoniswa,” ngauri o vha a sa khou ṱoḓa u takalelwa nga shango, fhedzi o vha a tshi khou ṱoḓa u takalelwa nga Khotsi awe. (Vhaheb. 12:2) Yehova o sumbedza hani uri u a mu takalela?

¹⁷ Musi Yesu e kha ḽifhasi, o rabela uri a ṋewe vhugala he a vha e naho tsini na Khotsi awe ngei ṱaḓulu. (Yoh. 17:5) A huna vhuṱanzi vhune ha sumbedza uri Yesu o vha a tshi khou ṱoḓa zwi fhiraho zwenezwo. O vha a sa khou lavhelela u fhiwa vhuimo ha khwine vhu fhiraho he a vha e naho. Ndi mini zwe Yehova a zwi ita? O hulisa Yesu nga nḓila ye a vha a songo i lavhelela. O mu vusela kha “vhuimo ha nṱha.” O dovha a mu ṋea tshiṅwe tshithu tshe ha vha hu si na muthu we a vha o no tshi ṋewa—u vuswa sa tshivhumbiwa tsha muya tshi sa fi! * (Vhafil. 2:9; 1 Tim. 6:16) Yeneyo ndi nḓila yavhuḓi vhukuma ye Yehova a lambedza ngayo Yesu nga nṱhani ha u fulufhedzea hawe!

18. Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa uri ri si ṱoḓe u takalelwa nga ḽino shango?

¹⁸ Ndi mini zwine zwa ḓo ri thusa uri ri si ṱoḓe u takalelwa nga ḽino shango? Ri fanela u dzula ri tshi humbula uri Yehova u takalela vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho. Kanzhi u lambedza vhashumeli vhawe nga nḓila i songo lavhelelwaho. Ndi nnyi ane a ḓivha uri ri ḓo fhaṱutshedzwa nga mini tshifhingani tshi ḓaho? Samusi zwino ri tshi khou konḓelela vhuimo vhu konḓaho na milingo ya ḽino shango ḽivhi, kha ri bvele phanḓa ri tshi humbula uri ḽino shango ḽi khou fhira na zwoṱhe zwi re khaḽo. (1 Yoh. 2:17) Yehova Khotsi ashu a re na lufuno ‘o luga, ha nga hangwi mishumo yashu na lufuno lune ra lu sumbedza ri tshi itela dzina ḽawe.’ (Vhaheb. 6:10) Ndi ngoho uri u ḓo ri takalela, khamusi nga nḓila dzine ra vha ri songo dzi lavhelela ngadzo zwino!