1, 2. (a) Ndi mini zwine zwa sumbedza uri tshivhidzo tsha ngei Kolosa tsha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha tsho vha tshi khomboni? (b) Ndi nyeletshedzo ifhio ye ya ṋewa u itela u thusa vhahashu vha ngei Kolosa uri vha dzule vho fhaṱuwa?

TSHIVHIDZO tsha Vhakriste tsha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha tsha ngei Kolosa tsho vha tshi khomboni! Vhaṅwe tshivhidzoni vho vha vha tshi khou ita phambano nga u ṱuṱuwedza Mulayo wa Mushe. Vhaṅwe vho vha vha tshi khou ṱuṱuwedza pfunzo dza maṱali dza vhuhedeni dza u ḓidzima, dzine dza katela u ḓidzima zwithu nga nḓila yo kalulaho. A tshi hanedzana na yeneyo pfunzo ya mazwifhi, muapostola Paulo o ṅwala vhurifhi vhu ṱuṱuwedzaho, a tshi sevha Vhakolosa, a ri: “Itani vhungoho ha uri hu si vhe na muthu ane a ni thuba nga pfunzo dza maṱali na vhufhura ha sialala ḽa vhathu, u ya nga zwithu zwa mutheo zwa shango, hu si u ya nga Kristo.”—Vhakol. 2:8.

² Arali vhenevho Vhakriste vho ḓodzwaho vho livhisa mihumbulo yavho kha “zwithu zwa mutheo zwa shango,” vho vha vha tshi ḓo vha vha tshi khou furalela ndugiselelo ya Yehova ya u tshidza. (Vhakol. 2:20-23) U itela u vha thusa uri vha tsireledze vhushaka havho ha ndeme na Mudzimu, Paulo o vha ṱuṱuwedza uri: “Dzulani no livhisa mihumbulo yaṋu kha zwithu zwa ṱaḓulu, hu  si kha zwithu zwa kha ḽifhasi.” (Vhakol. 3:2) Vhukuma, vharathu vha Kristo vho vha vha tshi fanela u dzula vha tshi livhisa mihumbulo yavho kha u wana ifa ḽi sa tshinyali ḽe vha ‘vhetshelwa ḽone ngei ṱaḓulu.’—Vhakol. 1:4, 5.

3. (a) Ndi fulufhelo ḽifhio ḽine Vhakriste vho ḓodzwaho vha dzula vhe naḽo muhumbuloni? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi ṱolisisa kha ino thero?

³ Nga hu fanaho ṋamusi, Vhakriste vho ḓodzwaho vha dzula vho livhisa mihumbulo yavho kha Muvhuso wa Mudzimu wa ṱaḓulu na kha fulufhelo ḽavho ḽa u vha ‘maḽaifa na Kristo.’ (Vharoma 8:14-17) Fhedzi hu pfi mini nga vhane vha vha na fulufhelo ḽa u tshila kha ḽifhasi? Maipfi a Paulo a shuma hani khavho? Vha “dziṅwe nngu” vha nga dzula vha tshi livhisa hani mihumbulo yavho kha “zwithu zwa ṱaḓulu”? (Yoh. 10:16) Nahone roṱhe ri nga vhuyelwa hani nga u ṱolisisa tsumbo dza vhanna vha fulufhedzeaho vha ngaho Abrahamu na Mushe vhe vha dzula vha tshi livhisa mihumbulo yavho kha zwithu zwa ṱaḓulu hu sa londwi vhuleme ha muthu nga eṱhe?

4. Vha dziṅwe nngu vha nga dzula hani vho livhisa mihumbulo yavho kha zwithu zwa ṱaḓulu?

⁴ Naho vha dziṅwe nngu vha si na fulufhelo ḽa u tshila ṱaḓulu, na vhone vha nga dzula vha tshi livhisa mihumbulo yavho kha zwithu zwa ṱaḓulu. Nga nḓila-ḓe? Nga u vhea Yehova Mudzimu na zwithu zwa Muvhuso wawe u thoma vhutshiloni havho. (Luka 10:25-27) U itela u swikelela zwenezwi, ri dzhia Kristo sa tsumbo yashu. (1 Pet. 2:21) U fana na vhahashu vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, ri sedzana na mahumbulele o khakheaho, pfunzo dza maṱali dza shango na u funesa zwithu zwi vhonalaho kha enea maitele a zwithu a Sathane. (Vhalani 2 Vhakorinta 10:5.) Sa vhaedzisi vha Yesu, ri fanela u fhaṱutshela dzenedzo khombo u itela u tsireledza vhumuya hashu.

5. Ri nga ṱolisisa hani mahumbulele ashu nga ha zwithu zwi vhonalaho?

⁵ Naa mavhonele a shango a u tovhola zwithu zwi vhonalaho a kwama vhutshilo hashu? Zwine ra zwi humbula na nyito dzashu kanzhi zwi sumbedza zwine ra zwi funa. Yesu o ri: “Hune lupfumo lwau lwa vha hone, ndi hune mbilu yau ya vha hone.” (Mat. 6:21) U itela u vhona hune mbilu dzashu dza ri livhisa hone ri fanela u ḓiṱolisisa tshifhinga tshoṱhe. Ḓivhudziseni: ‘Ndi fhedza tshifhinga tshingafhani ndi tshi khou humbula nga ha tshelede? Naa ndi fhedza tshifhinga tshinzhi ndi tshi khou vhilaela nga ha mushumo, u vhulunga tshelede kana vhutshilo havhuḓi? Kana ndi lingedza u vha na iṱo ḽo tshaho kha zwithu zwa muya?’ (Mat. 6:22) Yesu o sumbedza uri vhane vha livhisa ṱhogomelo kha u “ḓikuvhanganyela lupfumo fhano kha ḽifhasi” vha vhea vhumuya havho khomboni.—Mat. 6:19, 20, 24.

6. Ri nga kunda hani nḓowelo yashu ya ṋama?

⁶ U sa fhelela hashu zwi ita uri ri sendamele kha zwithu zwine ra vhona zwi tshi ri takadza. (Vhalani Vharoma 7:21-25.) Arali muya mukhethwa wa Mudzimu u sa shumi vhutshiloni hashu, ri nga ita “mishumo ya swiswi.” Zwenezwi zwi nga katela zwithu zwi ngaho ‘zwimima zwi sa langei, u ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani na u ḓifara nga nḓila i shonisaho.’ (Vharoma 13:12, 13) U itela u kunda “zwithu zwa kha ḽifhasi”—zwithu zwine zwa ri kunga—ri fanela u dzula ro livhisa mihumbulo yashu kha zwithu zwa ṱaḓulu. U ita zwenezwi zwi ṱoḓa vhuḓidini. Ndi ngazwo muapostola Paulo o ri: “Ndi langa muvhili wanga sa mulanda.” (1 Vhakor. 9:27) A zwi timatimisi uri ri fanela uri ri ḓilange u itela uri ri dzule ri kha mbambe ya vhutshilo! Kha ri ṱolisise zwe vhanna vhavhili vha fulufhedzeaho vha tshifhingani tsha kale vha zwi ita u itela u “takadza Mudzimu.”—Vhaheb. 11:6.

7, 8. (a) Ndi thaidzo dzifhio dze Abrahamu na Sara vha sedzana nadzo? (b) Abrahamu o livhisa muhumbulo wawe kha mini?

⁷ Musi Yehova a tshi livhisa Abrahamu uri a pfuluwe na muṱa wawe shangoni ḽa Kanana, o ita zwenezwo nga u ḓifunela. Nga nṱhani ha uri Abrahamu o vha e na lutendo nahone a tshi thetshelesa, Yehova o vhofha mulanga nae a ri: “Ndi ḓo U ita lushaka luhulu; ndi ḓo U fhaṱutshedza.” (Gen. 12:2) Naho zwo ralo, nga murahu ha miṅwaha, Abrahamu na mufumakadzi wawe Sara, vho vha vhe si na ṅwana. Naa Yehova o vha o hangwa fulufhedziso ḽe a ḽi fulufhedzisa Abrahamu? Zwiṅwe hafhu, vhutshilo Kanana ho vha hu songo leluwa. Abrahamu na muṱa wawe vho ṱutshela haya havho na mashaka a ngei Uri, muḓi wo pfumaho wa Mesopotamia. Vho tshimbila khilomithara dza 1600 u swika Kanana, vha tshi dzula madenndeni, vha konḓelela nḓala na u sedzana na vhuvemu. (Gen. 12:5, 10; 13:18; 14:10-16) Naho zwo ralo, vho vha vhe si na dzangalelo ḽa u humela hayani havho ha Uri havhuḓi!—Vhalani Vhaheberu 11:8-12, 15.

⁸ Nṱhani ha u livhisa ṱhogomelo kha “zwithu zwa kha ḽifhasi,” Abrahamu o vha na ‘lutendo kha Yehova.’ (Gen. 15:6) Vhukuma, o livhisa muhumbulo wawe kha zwithu zwa ṱaḓulu na kha mafulufhedziso a Mudzimu. Nga zwenezwo, Abrahamu o lambedzwa nga nṱhani ha lutendo lwawe musi Mudzimu wa Ṱaḓulu-ṱaḓulu a tshi ḓivhonadza khae, a ri: “Edzou lilala ṱaḓulu, U vhale dziṋaledzi, arali U tshi kona u dzi vhala. Vhana vhau vha ḓo anda vha ralo.” (Gen. 15:5) Yeneyo ndi khwaṱhisedzo yavhuḓi lungafhani! Tshifhinga tshoṱhe musi Abrahamu a tshi lavhelesa ṋaledzi dza ṱaḓulu o vha a tshi humbula nga ha fulufhedziso ḽa Yehova ḽa uri vhana vhawe vha ḓo anda. Nga u ya ha tshifhinga tsha Mudzimu, Abrahamu o vha na muḽaifa samusi o fulufhedziswa.—Gen. 21:1, 2.

9. U tevhela tsumbo ya Abrahamu zwi ḓo ri ṱuṱuwedza hani u dzula ro farakanea mushumoni wa Mudzimu?

⁹ U fana na Abrahamu, na riṋe ro lindela u ḓadzea ha mafulufhedziso a Mudzimu. (2 Pet. 3:13) Arali ra sa dzula ri tshi livhisa mihumbulo yashu kha zwithu zwa ṱaḓulu, u ḓadzea ha enea mafulufhedziso zwi nga vhonala zwi tshi khou lenga nahone zwi nga ita uri ri si tsha fhisea kha zwithu zwa muya. Sa tsumbo, naa tshifhingani tsho fhiraho no ḓidzima zwiṅwe zwithu u itela u dzhenelela vhuvulanḓila kana no ita miṅwe mishumo ya u ṱanḓavhudza tshumelo? Arali zwo ralo, ni fanela u khoḓwa. Hu pfi mini zwino? Humbulani uri Abrahamu o dzula o livhisa muhumbulo wawe kha “muḓi wo tikiwaho wa khwaṱha.” (Vhaheb. 11:10) O “vha na lutendo kha Yehova, nahone a dzhiiwa sa o lugaho.”—Vharoma 4:3.

10. Musi Mushe a tshee muswa o tshila vhutshilo ha mufuda-ḓe?

¹⁰ Muṅwe munna we a dzula o livhisa muhumbulo wawe kha zwithu zwa ṱaḓulu ndi Mushe. Sa muswa, o “funzwa vhuṱali hoṱhe ha Vhaegipita.” Yeneyo yo vha i si pfunzo zwayo. Nga tshenetsho tshifhinga, Egipita ḽo vha ḽi na Muvhuso wo bvelelaho nahone Mushe a tshi dzula muṱani wa Farao. Ngauri Mushe o vha e na pfunzo ya nṱha, o vha e “na maanḓa kha zwe a vha a tshi zwi amba na u zwi ita.” (Mish. 7:22) Edzani u humbula uri o vha e na zwibuli zwavhuḓi lungafhani! Naho zwo ralo, Mushe o vha o livhisa muhumbulo wawe kha zwithu zwa ndeme—u ita zwine Mudzimu a zwi funa.

11, 12. Ndi ifhio pfunzo ye ya vha i ya ndeme kha Mushe, nahone ri zwi ḓivha hani?

¹¹ Musi Mushe a tshee muṱuku, mme awe Yoxebeta, vho mu gudisa nga ha Mudzimu wa Vhaheberu. Mushe o dzhiela nṱha ndivho ya Yehova nahone a i dzhia i ya ndeme u fhira zwiṅwe zwithu. O xelelwa nga ndugelo na zwibuli zwe a vha a tshi nga vha nazwo ngauri o vha a tshi dzula  muṱani wa Farao. (Vhalani Vhaheberu 11:24-27.) Vhukuma, pfunzo ya Mushe ya lwa muya na u vha na lutendo kha Yehova zwo mu ṱuṱuwedza uri a livhise muhumbulo wawe kha zwithu zwa ṱaḓulu.

¹² Mushe o wana pfunzo yavhuḓi ya shango ye ya vha i hone misini yawe, fhedzi naa o i shumisa u itela uri a bvelele Egipita, u ḓiitela dzina kana u ṱoḓa zwithu zwi vhonalaho? Hai. Arali o vha o ita nga u ralo o vha a tshi ḓo vha a songo “hana u vhidzwa murwa wa ṅwananyana wa Farao, a nanga u tambula na vhathu vha Mudzimu nṱhani ha u ḓiphiṋa nga tshivhi lwa tshifhinganyana.” Vhukuma, Mushe o shumisa pfunzo yawe ya lwa muya u itela u ḓadzisa ndivho ya Yehova.

13, 14. (a) Ndi mini zwo thusaho Mushe uri a fanelee u ita mushumo we Yehova a mu ṋea wone? (b) U fana na Mushe, ri fanela u ita mini?

¹³ Mushe o vha e na dzangalelo vhukuma kha Yehova na vhathu vhawe. Musi e na miṅwaha ya 40, Mushe o humbula uri o no lugela u thusa vhathu vha Mudzimu vhupulini ha Egipita. (Mish. 7:23-25) Naho zwo ralo, Yehova o vha a tshi nga mu ṋea wonoyo mushumo, fhedzi Mushe o vha a tshi ṱoḓa zwo engedzeaho. O vha a tshi fanela u ṱahulela pfaneleo dzingaho u ḓiṱukufhadza, u sa fhela mbilu, vhuthu na u ḓilanga. (Mir. 15:33) Mushe o vha a tshi ṱoḓa u gudiswa zwine zwa ḓo mu lugiselela u konḓelela milingo na vhuleme vhune ha khou ḓa. Miṅwahani ya maḓana a si gathi sa mulisa zwo vha zwi tshi ḓo mu ita uri a wane ngudo ye ya vha i tshi ṱoḓea u itela u ṱahulela dzenedzi pfaneleo dza Mudzimu.

¹⁴ Naa Mushe o guda kha zwe a gudiswa musi a tshee mulisa? Vhukuma o guda! Ipfi ḽa Mudzimu ḽi ri Mushe o vha “e munna wa zwivhuya ngangoho; o vha a tshi fhira vhathu vha shango ḽoṱhe nga zwivhuya.” (Num. 12:3) O vha a tshi ṱahulela u ḓiṱufhadza, zwe zwa mu thusa uri a shumisane na vhathu vho fhamba-fhambanaho a sa fheli mbilu na thaidzo dzavho dzi konḓaho. (Ek. 18:26) Zwi fanaho na zwenezwo, ri fanela u ṱahulela pfaneleo dza muya dzine dza ḓo ri thusa u konḓelela “maṱunguni mahulu” u itela u dzhena shangoni ḽiswa ḽa Mudzimu ḽo lugaho. (Nzumb. 7:14) Naa ri a kona u shumisana na vhathu, u katela vhane vha ṱavhanya u sinyuwa kana u pfa vhuṱungu ho kalulaho? Ri vha ri tshi khou ita zwavhuḓi musi ri tshi thetshelesa maipfi a muapostola Petro, we a ṱuṱuwedza vhatendi ngae a ri: “Hulisani vhathu vha mifuda yoṱhe, ni fune vhatendi nga inwi vhoṱhe.”—1 Pet. 2:17.

15, 16. (a) Ndi ngani zwi zwa ndeme uri ri dzule ro livhisa mihumbulo yashu kha zwithu zwo lugaho? (b) Ndi ngani zwi zwa ndeme uri Vhakriste vha dzule vhe na vhuḓifari havhuḓi?

¹⁵ Ri tshila “zwifhinga zwi lemelaho zwi konḓaho u sedzana nazwo.” (2 Tim. 3:1) Nga zwenezwo, u itela u dzula ro fhaṱuwa muyani, ri fanela u dzula ro livhisa mihumbulo yashu kha zwithu zwo lugaho. (1 Vhathes. 5:6-9) Ṱhogomelani nḓila ine ra nga zwi ita ngayo kha masia mararu vhutshiloni hashu.

¹⁶ Vhuḓifari hashu: Petro o ṱhogomela ndeme ya vhuḓifari havhuḓi. O ri: “Dzulani ni tshi ḓifara zwavhuḓi vhukati ha dzitshaka, uri . . . vha vhone mishumo yaṋu i yavhuḓi, nahone nga zwenezwo, vha rende Mudzimu.” (1 Pet. 2:12) Hu sa londwi uri ri hayani, mushumoni, tshikoloni, u tamba kana ri vhuḓinḓani, ri ita vhuḓidini hoṱhe u itela u ṋea Yehova vhugala nga vhuḓifari hashu. Ndi ngoho uri sa vhathu vha songo fhelelaho roṱhe ri a khakha. (Vharoma 3:23) Fhedzi nga u bvela phanḓa ri tshi “lwa nndwa yavhuḓi ya lutendo,” ri nga kunda u sa fhelela hashu nga hu bvelelaho.—1 Tim. 6:12.

17. Ri nga edzisa hani mahumbulele e Yesu Kristo a vha e nao? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.)

¹⁷ Mahumbulele ashu: U itela uri ri vhe na vhuḓifari havhuḓi, ri fanela u vha na mahumbulele o teaho. Muapostola Paulo o  ri: “Dzulani ni na muhumbulo wonoyu u fanaho na we Kristo Yesu a vha e nawo.” (Vhafil. 2:5) Yesu o vha e muthu-ḓe? O vha a tshi ḓiṱukufhadza. U ḓiṱukufhadza zwo mu sudzulusela u ḓiṋekedzela vhuḓinḓani. U huwelela kha vhaṅwe mafhungo maḓifha a Muvhuso wa Mudzimu zwo vha zwi zwone zwine zwa ḓa u thoma muhumbuloni wawe. (Marko 1:38; 13:10) Yesu o dzhia Ipfi ḽa Mudzimu sa ambadzifhele. (Yoh. 7:16; 8:28) O guda nga u fhisea Maṅwalo Makhethwa uri a kone u a redza, u a imelela na u a ṱalutshedza. Nga u ḓiṱukufhadza na u fhisea vhuḓinḓani hashu na kha pfunzo ya Bivhili ya muthu nga eṱhe, ri ḓo fana na Kristo kha mahumbulele ashu.

18. Ndi nḓila ifhio ya ndeme ine ra nga tikedza ngayo mushumo wa Yehova?

¹⁸ Thikhedzo yashu: Yehova o vha o livha uri “nga dzina ḽa Yesu muṅwe na muṅwe u fanela u gwadame—vhane vha vha ngei ṱaḓulu na vhane vha vha kha ḽifhasi.” (Vhafil. 2:9-11) Naho e vhuimoni ha nṱha, Yesu u ḓo ita zwine Khotsi awe a zwi funa nga u ḓiṱukufhadza, na riṋe ri fanela u ita nga u ralo. (1 Vhakor. 15:28) Nga nḓila-ḓe? Nga u tikedza zwi tsha bva mbiluni mushumo we ra vhudzwa uri ri u ite, u ne wa vha u ita “vhathu vha tshaka dzoṱhe vhafunziwa.” (Mat. 28:19) Zwiṅwe hafhu, ri ṱoḓa u ‘itela vhathu vhoṱhe zwivhuya,’ kha vhahura vhashu na kha vhahashu.—Vhagal. 6:10.

19. Ri fanela u ḓiimisela u ita mini?

¹⁹ Ri livhuha lungafhani uri Yehova u ri humbudza u dzula ro livhisa mihumbulo yashu kha zwithu zwa ṱaḓulu! Uri ri kone u ita zwenezwo, ri fanela u ‘gidima mbambe ye ra vhetshelwa yone nga u konḓelela.’ (Vhaheb. 12:1) U nga ri roṱhe ri nga shuma ‘nga mbilu dzashu dzoṱhe ri nge ri khou shumela Yehova,’ nahone Khotsi ashu wa ṱaḓulu u ḓo lambedza vhuḓidini hashu.—Vhakol. 3:23, 24.