1, 2. (a) Ano an ginkakabarak-an han pipira nga kag-anak kon tin-edyer na an ira anak? (b) Paonan-o magpapahimulos an mga anak durante han ira pagin tin-edyer?

DAKU gud an kalipay han mga kag-anak kon nababawtismohan an ira anak. Hi Berenice, nga an upat nga anak nabawtismohan antes mag-14 anyos, nagsiring: “Makalilipay gud ito nga takna para ha amon. Syempre, mapasalamaton kami nga karuyag han amon mga anak nga mag-alagad kan Jehova. Pero maaram liwat kami nga tungod kay mga tin-edyer hira, maatubang hira hin damu nga pagsari.” Posible nga nasasabtan mo an inabat ni Berenice kon an imo anak tin-edyer na o hirani na magtin-edyer.

² Usa nga eksperto ha child psychology an nagsiring nga an panahon han pagin tin-edyer makuri para ha mga kag-anak ngan mga anak, pero diri sadang hunahunaon han mga kag-anak nga an ira tin-edyer waray buot o binata-bata an panhunahuna ngan panggios. Lugod, nagsiring hiya nga an mga tin-edyer mahilig ha bag-o nga mga ideya, karuyag gud ipahayag an ira inaabat, ngan naruruyag gud nga makig-upod ha ira kasangkayan. Salit samtang tin-edyer pa an imo anak, mahimo na niya mapatubo an duok nga pakigsangkay kan Jehova, magkab-ot hin mga tumong ha ministeryo, ngan magdesisyon  nga mag-alagad ha Dios ngan magkinabuhi uyon hito. Bangin makita niya nga an pagkabatan-on mapulsanon nga panahon para ha pag-uswag ha espirituwal, pariho kan Jesus han batan-on pa hiya. (Basaha an Lucas 2:52.) Ano an imo papel sugad nga kag-anak durante hinin importante gud nga panahon? Tagda kon paonan-o iginpakita ni Jesus ha iya mga disipulo an gugma, pagpaubos, ngan hilarom nga pagsabot. Paonan-o mabulig ha imo ini nga mga kalidad ha pagbansay ha imo anak nga mag-alagad kan Jehova?

3. Kay ano nga makakasiring an mga apostol nga sangkay hira ni Jesus?

³ Hi Jesus mahigugmaon ngan maunungon nga sangkay. (Basaha an Juan 15:15.) Ha panahon han Biblia, kasagaran nga diri iginsusumat han agaron ha iya mga uripon an iya panhunahuna ngan pagbati. Pero hi Jesus agaron ngan sangkay han iya matinumanon nga mga apostol. Naggahin hiya hin panahon ha ira, nagsumat ha ira han iya inaabat, ngan namati hin maopay han iginpahayag nira ha iya an ira panhunahuna ngan pagbati. (Mar. 6:30-32) An sugad nga komunikasyon nakabulig basi magin duok hi Jesus ha iya mga apostol, ngan nag-andam ito ha ira para ha mga buruhaton ha pag-alagad ha Dios ha tidaraon.

4. Paonan-o ka magigin sangkay han imo anak nga diri nawawara an imo awtoridad sugad nga kag-anak? (Kitaa an retrato ha tinikangan hini nga artikulo.)

⁴ Bisan kon may awtoridad ka ha imo anak, mahimo ka liwat niya magin sangkay. An magsangkay naggagahin hin panahon ha kada tagsa. Bangin puydi mo ibanan an imo panahon ha trabaho o ha iba pa nga buruhaton basi magkaada ka dugang nga panahon ha imo anak. Sadang mo ini ig-ampo ngan hunahunaon hin maopay. An magsangkay may-ada liwat pariho nga mga hilig. Salit pangalimbasog nga malipay ha mga butang nga nalilipayan han imo tin-edyer—an iya paborito nga musika, pelikula, o isport. Hi Ilaria nga taga-Italya, nagsiring: “An akon mga kag-anak nagkaada hin interes ha musika nga akon ginpapamatian. Ngani, nagin duok gud kami nga magsangkay ni Tatay, ngan diri ako nag-aalang pag-istorya ha iya bisan han sensitibo nga mga butang.” Kon sangkay ka han imo anak ngan ginbubuligan mo hiya nga magin duok nga ‘sangkay ni Jehova,’ diri ito nagwawara han imo awtoridad sugad nga kag-anak. (Sal. 25:14) Lugod, iginpapakita mo nga hinigugma ngan gintatahod mo hiya, ngan masayon ka niya madaop. Sugad nga resulta, diri hiya mag-aalang pagsumat ha imo han iya inaabat ngan ginhuhunahuna.

5. Paonan-o ginbuligan ni Jesus an iya mga disipulo nga maeksperyensyahan an kalipay nga resulta han maduruto nga pag-alagad kan Jehova?

⁵ Karuyag ni Jesus nga maeksperyensyahan han iya hinigugma nga mga disipulo an kalipay nga resulta han maduruto nga pag-alagad kan Jehova. Salit gin-aghat niya hira nga magin madasigon ha pagsangyaw nga buruhaton, ngan ginsaaran nga bubuligan niya hira nga maglampos.—Mat. 28:19, 20.

6, 7. Kay ano nga usa nga pagpakita hin gugma ha imo anak kon tututdoan mo hiya nga magkaada regular nga espirituwal nga rutina?

⁶ Karuyag mo nga magpabilin nga duok kan Jehova an imo anak. Ngan karuyag han Dios nga bansayon mo an imo anak “uyon ha disiplina ngan sagdon ni Jehova.” (Efe. 6:4) Salit gamita an awtoridad nga iya iginhatag ha imo ha paghimo ngan pagtipig hin espirituwal nga rutina. Ha pag-ilustrar: Ginsisiguro mo nga makaeskwela an imo anak tungod kay importante an edukasyon ngan karuyag mo nga malipay hiya ha paghibaro hin bag-o nga mga butang. Ha pariho nga paagi, ginsisiguro han mahigugmaon nga mga kag-anak nga nagpapahimulos an ira anak ha “sagdon ni Jehova” ha mga katirok ngan ha iba pa nga espirituwal nga buruhaton. Tungod kay importante an edukasyon tikang ha Dios, nangangalimbasog ka nga maipasilsil ha imo anak an gugma ha espirituwal nga mga butang ngan an apresasyon ha kinaadman. (Prob. 24:14) Sugad la nga  ginbuligan ni Jesus an iya mga disipulo, nangangalimbasog ka liwat nga buligan an imo anak nga malipay ha ministeryo pinaagi ha pagpatubo han iya gugma ha pagtutdo han Pulong han Dios ngan han iya maopay nga rutina ha pagsangyaw.

⁷ Paonan-o makakabulig ha mga tin-edyer an regular nga espirituwal nga rutina? Hi Erin nga taga-Sur Aprika, nagsiring: “Kasagaran nga nagngungurutob ngan nagrireklamo kami nga magburugto mahitungod ha pag-aram ha Biblia, katirok, ngan pagsangyaw. Danay, naghihimo kami hin pasangil basi diri madayon an amon pag-aram han pamilya. Pero waray magpadara an amon mga kag-anak.” Hiya nagdugang: “Ini nga pagbansay nakabulig ha akon nga magin mapinadayunon. Yana, kon nauulang an akon espirituwal nga rutina, ginhihingyap ko gud nga maibalik dayon ito. Diri unta ako magkakaada hito nga hingyap kon waray magin marig-on an akon mga kag-anak ha pagtipig han amon espirituwal nga rutina. Kon nagpadara hira, posible gud nga masayon la para ha akon yana nga diri tumambong ha mga katirok o diri makigbahin ha iba pa nga espirituwal nga buruhaton.”

8. (a) Paonan-o iginpakita ni Jesus an pagin mapainubsanon? (b) Paonan-o nakaapekto ha mga disipulo ni Jesus an iya pagin mapainubsanon?

⁸ Bisan kon hingpit hi Jesus, mapainubsanon nga ginkilala niya an iya limitasyon ngan sinarig kan Jehova. (Basaha an Juan 5:19.) Naibanan ba an respeto ha iya han mga disipulo tungod hito? Waray. Ngani, samtang nakikita han mga disipulo nga nasarig hiya kan Jehova, mas sinarig hira ha iya. Ha urhi, ginsubad nira an pagin mapainubsanon ni Jesus.—Buh. 3:12, 13, 16.

9. Kon mapainubsanon nga nangangaro ka hin pasaylo ngan ginkakarawat mo an imo mga limitasyon, ano an posible magin epekto hito ha imo tin-edyer?

⁹ Diri pariho kan Jesus, diri kita perpekto ngan nakakasala kita. Salit mapainubsanon nga karawata an imo mga limitasyon ngan mga sayop. (1 Juan 1:8) Aw, hin-o an imo mas rirespetuhon—an agaron nga nakarawat han iya sayop o an agaron nga diri nangangaro hin pasaylo kon nakakasayop hiya? Kon nakikita han imo tin-edyer nga nangangaro ka hin pasaylo kon nakakasayop ka, posible nga madugangan an iya respeto ha imo. Mahimo liwat hiya mahibaro ha pagkarawat han iya mga sayop. Hi Rosemary nga may tulo nga anak, nagsiring: “Ginkakarawat namon an amon mga sayop, ngan nagpagios ito ha amon mga anak nga makiistorya ha amon kon may problema hira.” Hiya nagdugang: “Maaram kami han amon mga limitasyon, salit gintutdoan namon an amon mga anak kon diin mabibilngan an pinakamaopay nga solusyon ha ira mga problema. Kon nagkikinahanglan hira hin bulig, pirme namon ginagamit an aton basado-ha-Biblia nga mga publikasyon, ngan nag-aampo kaupod nira.”

10. Paonan-o hi Jesus nagpakita hin pagkamapainubsanon kon naghahatag hin sugo ha iya mga sumurunod?

¹⁰ Hi Jesus may awtoridad nga maghatag hin sugo ha iya mga sumurunod. Kondi tungod kay mapainubsanon hiya, agsob hiya maghatag hin rason han iya sugo. Pananglitan, waray la niya sugoa an iya mga sumurunod nga unahon an pagpamiling han Ginhadian ngan katadongan han Dios, lugod nagsiring hiya: “Ngan ini ngatanan idudugang ha iyo.” Katapos niya sumiring nga, “Ayaw na kamo paghukom,” ginhatag niya ini nga rason: “Basi diri kamo paghukman, kay huhukman kamo sumala han iyo paghukom ha iba.”—Mat. 6:31–7:2.

11. Kon posible, kay ano nga maaramon nga isaysay an rason han usa nga surundon o desisyon?

¹¹ Kon angayan, isaysay an rason han imo ginhimo nga surundon o desisyon. Kon nasasabtan han imo anak an imo panhunahuna, posible nga mas maruruyag hiya sumugot. Hi Barry nga may upat nga anak, nagsiring: “An paghatag hin rason nabulig ha mga tin-edyer nga sumarig ha imo.” Makikita han imo anak nga naghimo ka hin surundon o desisyon diri la tungod kay may awtoridad ka kondi tungod kay may maopay  ka nga rason. An tin-edyer nagtutubo liwat ha pagin adulto nga may “abilidad ha paghunahuna.” (Roma 12:1) Hi Barry nagsiring: “Kinahanglan mahibaro an mga tin-edyer ha paghimo hin maaramon nga mga desisyon nga iginbasar ha maopay nga pagturotimbang imbes nga ha emosyon.” (Sal. 119:34) Kon mapainubsanon nga naghahatag ka hin rason ha imo mga desisyon, aabaton han imo tin-edyer nga ginkikilala mo nga nagtitikaadulto na hiya, ngan mahibabaro hiya ha paghimo hin mga desisyon pinaagi han iya “abilidad ha paghunahuna.”

12. Paonan-o nagpakita hi Jesus hin hilarom nga pagsabot ha pagbulig kan Pedro?

¹² Hi Jesus nagpakita hin hilarom nga pagsabot, ngan nasabtan niya kon ano nga bulig an ginkinahanglan han iya mga disipulo. Pananglitan, maopay an intensyon ni Pedro han ginsagda niya hi Jesus nga magin buotan ha iya kalugaringon basi diri mamatay. Kondi, maaram hi Jesus nga sayop an panhunahuna ni Pedro. Basi mabuligan hiya ngan an iba pa nga disipulo, prangka nga nagsagdon hi Jesus; iya iginsumat an resulta han pagin buotan ha kalugaringon pati an mga bendisyon ha pagin andam magsakripisyo. (Mat. 16:21-27) Hinbaroan ni Pedro an leksyon.—1 Ped. 2:20, 21.

13, 14. (a) Ano an mahimo magpakita nga nagtitikaluya an pagtoo han imo anak? (b) Paonan-o mo magagamit an hilarom nga pagsabot basi masabtan mo an imo anak ngan mabuligan hiya?

¹³ Pag-ampo kan Jehova nga tagan ka hin hilarom nga pagsabot basi masabtan mo kon ano nga bulig an ginkikinahanglan han imo tin-edyer. (Sal. 32:8) Pananglitan, ano an mahimo magpakita nga nagtitikaluya an iya pagtoo? Bangin naibanan na an iya kalipay, nag-iistorya hin negatibo mahitungod ha kabugtoan, o nagsisekreto na. Ayaw dayon hunahunaa nga doble an iya pagkinabuhi o may ginbubuhat hiya nga seryoso nga sala. * Pero ayaw liwat igbalewaray an problema o hunahunaa nga malabay la ito.

¹⁴ Pariho kan Jesus, pagpakiana ha buotan ngan matinalahuron nga paagi. Maipapariho ito ha pag-alog ha atabay. Kon magdadagmit ka pag-alog, diri ka makakakuha hin damu nga tubig nga imo karuyag. Sugad man, kon diri ka mapailubon ha pagpakiana ha imo tin-edyer ngan  pupwersahon mo hiya nga makiistorya ha imo, diri mo mahibabaroan kon ano gud an iya ginhuhunahuna ngan inaabat. (Basaha an Proberbios 20:5.) Hi Ilaria nga gin-unabi kanina nagsiring nga han tin-edyer hiya, karuyag niya makig-upod-upod ha iya mga kaklase pero maaram hiya nga sayop ito. Naobserbaran han iya mga kag-anak nga may ginkakabarak-an hiya. Hi Ilaria nagsiring: “Usa ka gab-i, nagsiring hira nga baga hin masurub-on ako ngan nagpakiana kon ano an akon problema. Nakatangis ako, iginsumat ko an sitwasyon, ngan nangaro hin bulig. Ginhangkopan nira ako, ginsidngan nga nasasabtan nira ako, ngan nagsaad nga bubuligan ako.” Ginbuligan dayon hi Ilaria han iya mga kag-anak nga magkaada mag-opay nga kasangkayan ha kongregasyon.

15. Isaysay kon paonan-o iginpakita ni Jesus an hilarom nga pagsabot ha iya pakig-upod ha iba.

¹⁵ Iginpakita liwat ni Jesus an hilarom nga pagsabot pinaagi ha pagpokus ha mag-opay nga kalidad han iya mga disipulo. Pananglitan, han nabatian ni Natanael nga taga-Nazaret hi Jesus, hiya nagsiring: “May maopay ba nga magtitikang ha Nazaret?” (Juan 1:46) Kon nakadto ka, maghuhunahuna ka ba nga hi Natanael kritiko o may ginpapasulabi o waray pagtoo? Diri ito an ginhunahuna ni Jesus. Lugod, nagpakita hi Jesus hin hilarom nga pagsabot ngan nagpokus ha maopay nga kalidad ni Natanael. Hiya nagsiring: “Kitaa, an usa nga Israelita nga diri gud naglilimbong.” (Juan 1:47) Nababasa ni Jesus an kasingkasing, ngan ginagamit niya ito nga abilidad basi bilngon an maopay ha iba.

16. Paonan-o mo mabubuligan an imo anak nga magkaada mag-opay nga kalidad?

¹⁶ Diri ka nakakabasa han kasingkasing, pero pinaagi han bulig han Dios, makakagpakita ka hin hilarom nga pagsabot. Gagamiton mo ba ito nga abilidad basi bilngon an mag-opay nga kalidad han imo anak? Waray bisan hin-o nga naruruyag tawagon nga “sarawayon.” Ayaw gud paghunahuna o pagsiring nga an imo tin-edyer “rebelyoso” o “sarawayon.” Bisan kon usahay nakakapasina hiya ha imo, sumati hiya nga nakikita mo an iya potensyal ngan hingyap ha pagbuhat han husto. Tigamni bisan an iya gutiay nga pag-uswag, ngan kumendasyoni hiya. Buligi hiya nga mapatubo an iya mag-opay nga kalidad pinaagi ha paghatag ha iya hin dugang nga responsabilidad kon posible. Ito an ginbuhat ni Jesus ha iya mga disipulo. Mga usa ngan tunga ka tuig an naglabay katapos makilala ni Jesus hi Natanael (gintatawag liwat nga Bartolome), ginpili hiya ni Jesus sugad nga apostol ngan nagin madasigon gud nga Kristiano. (Luc. 6:13, 14; Buh. 1:13, 14) An imo kumendasyon ngan pagdasig mabulig ha imo anak nga abaton niya nga diri la pirme sayop an iya ginbubuhat, kondi mahimo liwat hiya magin maopay nga Kristiano nga magagamit ni Jehova.

17, 18. Ano an mahimo magin resulta kon padayon mo nga babansayon an imo anak nga mag-alagad kan Jehova?

¹⁷ Samtang ginpapadaku mo an imo anak, usahay bangin abaton mo an gin-abat ni apostol Pablo, nga nagin espirituwal nga tatay ha damu. Nakaeksperyensya hiya hin “kasakit ngan kabido ha kasingkasing” tungod han “hilarom nga gugma” ha iya espirituwal nga mga anak ha Corinto. (2 Cor. 2:4; 1 Cor. 4:15) Hi Victor nga may tulo nga anak, nagsiring: “Diri masayon an panahon han pagin tin-edyer. Kondi mas damu gud an amon makalilipay nga eksperyensya kay ha mga problema nga amon gin-atubang. Ha bulig ni Jehova, nagkaada kami duok nga pakigsangkay ha amon mga anak.”

¹⁸ Padayon nga mangalimbasog ha pagbansay ha imo anak nga mag-alagad kan Jehova. Samtang iginpapakita mo an imo hilarom nga gugma ha iya, hinaot maieksperyensyahan mo an daku nga kalipay nga makita hiya nga nag-aalagad kan Jehova ngan “padayon nga naglalakat uyon ha kamatuoran.”—3 Juan 4.