YAKUSAŴECETA ŴANDU ŴANE

Ayisalayeli ŵalambilaga “mlungu jwa ngondo.”

YAJIKUSASALA BAIBULO

Mitundu jaŵajigomekaga Ayisalayeli pakuputa ngondo, janonyelaga kutenda yakusakala mpela yaciwawa, kuyigona yinyama, kugonana kwa paulongo, soni kupeleka ŵanace ŵawo mpela mbopesi, mwakwajoca pamoto. Pali papite yaka yejinji Mlungu ali ŵapele lipesa lyakuti acenje ndamo syawo, kaneko jwatite, “Ligongo lyakuti mitundu jilisakesye mwakutenda yindu yeleyi, ngujitopola pameso penu.”—Levitiko 18:21-25; Yeremiya 7:31.

“Ligongo lya yakusakala yajikutenda mitundu jeleji, Yehofa Mlungu jwenu akujitopola pameso penu.”—Deuteronomo 9:5.

KOMBOLEKA PAKWETE PAŴAYIWENI

Kuti ngondo syejinji pasikutendekwa, acimlongola ŵadini akusaŵeceta kuti Mlungu ali ku mbali jawo. Buku jine (The Causes of War) jasasile kuti, “Dini sijigele nawo mbali pangondo jilijose jajitendekwe pacilambopa.”

YAJIKUSASALA BAIBULO

Aklistu ngakusosekwa kuputa ngondo pakulimbana ni acimmagongo ŵawo. Ndumetume Paulo, jwalembele Aklistu acimjakwe kuti, “Naga yili yakomboleka, aŵeje pamtendele ni ŵandu wosope mwampaka akombolele. Akawucisyaga cakusakala.”—Aloma 12:18, 19.

Mmalo mwakwalimbikasya ŵakumkuya ŵakwe kuti ajawuleje ku ngondo, Yesu jwasalile kuti, “Mjendelecele kwanonyela acimmagongo ŵenu soni kwapopelela ŵakusamlagasya, kuti mlosye kuti mli ŵanace ŵa Atati ŵenu ŵakwinani.” (Matayo 5:44, 45) Ligongo lyakuti Aklistu nganaŵa “mbali ja cilambo,” ngakusosekwa kujigala nawo mbali pangondo atamose kuti m’cilambo mwawo ŵandu akusajawula ku ngondo. (Yohane 15:19) Naga Mlungu akusasaka kuti ŵakulambila ŵakwe pacilambo cosope ŵanonyeleje acimmagongo ŵawo, soni kuti akaŵa mbali jacilambo, ana mpaka yiŵe yakupikanika kusala kuti jwalakwe akusakamucisya nawo pangondo syasikutendekwa masiku agano?

“Ucimwene wangu nganuŵa mbali ja cilamboci. Naga Ucimwene wangu ukaŵe mbali ja cilamboci, ŵakutumicila ŵangu akaputile ngondo kuti ngapelecedwa kwa Ayuda. Nambo Ucimwene wangu nganuŵa wakutyocela pacilambo capasi.”—Yohane 18:36.

YAKUSAŴECETA ŴANDU ŴANE

Ngondo ngaŵa mkumala. Buku jine (War and Power in the 21st Century) pakusala yeleyi jatite, “Ngondo ngaŵa mkumala, soni pangali umboni wakulosya kuti lisiku line pacilambopa ngasipapagwasoni ngondo.”

YAJIKUSASALA BAIBULO

Ngondo sicimala ligongo pangali mundu jwacacisakasoni kuti akapute ngondo. Yeleyi yicitendekwa ligongo pacangakaŵapa Ucimwene wa Mlungu, wawuli boma jisyesyene jajikulamulila kwinani, jicijonanga yida yosope ya ngondo pacilambo capasi soni jicajiganya ŵandu kutama mwamtendele. Baibulo jikusatusimicisya kuti, Mlungu “cacilinganya yindu pasikati pa mitundu jamacili jajili kwakutalika. Ni cacisyana mawupanga gawo kuti gaŵe majela, soni mapanga gawo kuti gaŵe yikwakwa. Mtundu wa ŵandu ngasiwunyakula upanga kulimbana ni ujakwe, soni ngasalijiganyasoni ngondo.”—Mika 4:3.

Baibulo jikusajiganya kuti pasi pa Ucimwene wa Mlungu ngasipapagwasoni maboma gane gagacilimbana pakuputa ngondo. Nambosoni, ngasipapagwa malamusi gangali cilungamo gampaka gatendekasye ŵandu kwimucila, kapenasoni lusagu lwampaka lutendekasye ŵandu kuŵengana. Yeleyi yikulosya kuti ngondo sicimala. Mlungu atulagucisye kuti, “Ngasiyiwulasya kapena konanga, ligongo cilambo capasi cicigumbala ni umanyilisi wa Yehofa mpela mwagakusagumbalila mesi m’nyasa.”—Yesaya 11:8, 9. 

“Akulekasya ngondo mpaka kumbesi kwa cilambo capasi. Akutemangula ukunje soni kuposokolanya lipanga. Nambosoni akoca magaleta ga ngondo ni moto.”—Salimo 46:9.