¿Yóokʼol baʼax ka tsʼáaik a fe? ¿Yóoʼ arena wa yóoʼ cháaltun?

YAʼAB máakoʼobeʼ jatsʼuts u yilik u xokkoʼob le Bibliaoʼ. ¿Techeʼ jatsʼuts wa xan a wilik a xokik? Maʼ xaaneʼ techeʼ táan a xook yéetel u j-jaajkunajoʼob Jéeoba. Wa beyoʼ jach maʼalob a wilik le baʼaxoʼob tsʼoʼok a kankoʼ. Beoraaʼ ka naʼatik baʼaxten jach yaʼab talamiloʼob yaan teʼ yóokʼol kaabaʼ (Apocalipsis 12:9, 12). Maʼ xaaneʼ tsʼoʼok xan a kanik teʼ Biblia jujumpʼéel baʼaxoʼob ken u beet Dios maʼ kun xáantaloʼ, yéetel leloʼ tsʼoʼok u líiʼskoʼob a wóol (Salmo 145:14; 147:3; 2 Pedro 3:13).

Jach kʼaʼabéet k-kanik le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Biblia utiaʼal k-beetikba utúul u disipulo Cristo. Baʼaleʼ maʼ chéen unaj u kanik máak baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Tuláakal máax u kʼáat u beetuba u disipulo Cristoeʼ yaan baʼax kʼaʼabéet u beetik utiaʼal u muʼukʼaʼankúuntik u fe. ¿A kʼáat wa a wojéelt baʼaxiʼ? Yaan k-ilik u núukil tiʼ le tsoltʼaan tu máansaj Jesús tu puʼukil Galilea kʼaj óolaʼan bey Sermón del Monteoʼ.

Kaʼapʼéel naj ku yilaʼal wa maʼalob beetaʼanikoʼob

¿A wojel wa baʼax tu kaʼansaj Jesús tu puʼukil Galileaoʼ? Lelaʼ jeʼel u páajtal a xokik tu Evangelioi Mateo yéetel Lucaseʼ (Mateo 5:1–7:29; Lucas 6:20-49). Kex chéen veinte minutos ku bisik u xoʼokleʼ, maas tiʼ veinte utéenel ku chʼaʼachiʼitaʼal le Kiliʼich Tsʼíiboʼob ich Hebreooʼ yéetel yaan maas tiʼ cincuenta kettʼaanoʼobiʼ. Upʼéel tiʼ le kettʼaanoʼobaʼ letiʼe meyajnaj tiʼ Jesús utiaʼal u tsʼoʼoksik le tsikbal tu beetoʼ. Teʼelaʼ tʼaanaj tiʼ kaʼatúul máakoʼob tu beetaj u yotochoʼob. Koʼox xokik utiaʼal k-ilik baʼax kʼaʼabéet k-beetik utiaʼal maʼ u xuʼulul k-meyajtik Dios kex jeʼel baʼalak talamil ka k-aktáanteʼ.

Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Le máax ku yuʼubik in tʼaan yéetel ku beetik baʼax kin waʼalikeʼ, bey juntúul máak yaan u naʼat tu beetaj u yotoch tu yóokʼol tuunicheʼ. Kʼáax cháakeʼ, áalkabnaj le jaʼoboʼ, taal kʼaʼamkach iikʼ tu yóokʼol le najoʼ, baʼaleʼ maʼ lúubiʼ, tumen yóokʼol tuunich yaan u chuumpakʼil. Le máax ku yuʼubik in tʼaan, baʼaleʼ maʼ tu beetik baʼax kin waʼalikeʼ, bey juntúul máak minaʼan u naʼat tu beetaj u yotoch tu yóokʼol le [arenaoʼ]. Kʼáax cháakeʼ, áalkabnaj le jaʼoboʼ, taal kʼaʼamkach iikʼ tu yóokʼol le najoʼ, ka lúubij, ¡ka jach xuʼulsaʼabi!» (Mateo 7:24-27).

Utúul máak taamchaj u páan

Koʼox ilik baʼax tu yóotaj u kaʼans Jesús yéetel le tsikbalaʼ. ¿Baʼax úuch tiʼ le najoʼoboʼ? Tu kaʼapʼéelal yanchaj u aktáantkoʼob upʼéel kʼaʼamkach iikʼ yéetel jaʼ. Maʼ xaaneʼ upʼéeliliʼ tuʼux beetaʼab le najoʼobaʼ yéetel jach u takáaliliʼ bix u yilaʼaloʼob. Baʼaleʼ upʼéeleʼ chéen yóoʼ arena beetaʼabi, yéetel uláakʼoʼ yóoʼ cháaltun. ¿Baʼaxten bey beetaʼabikoʼoboʼ? Jeʼex u yaʼalik u Evangelioi Lucasoʼ le máak yaan u naʼatoʼ «páanaj jach taam» utiaʼal u chukik cháaltun (Lucas 6:48). Le oʼolal maʼ lúub u yotochiʼ.

¿Baʼax túun tu yóotaj u kaʼans Jesús yéetel le tsikbalaʼ? Letiʼeʼ maʼ táan u kaʼansik kaʼach bix le najoʼoboʼ mix tuʼux beetaʼaboʼobi, mix xan bukaʼaj u muukʼ le jaʼ yéetel le iikʼ jatsʼ le najoʼobaʼ. Baʼaxeʼ u kʼáat u kaʼans kaʼach bix  úuchik u beetaʼaloʼob tumen le máakoʼoboʼ: Utúuleʼ páanaj jach taam utiaʼal u tsʼáaik u chuumpakʼil, uláakʼ utúuloʼ maʼ bey tu beetiliʼ. ¿Bix jeʼel u páajtal a beetik jeʼex le máak tu yeʼesaj naʼatil utiaʼal ka pʼáatak jeetsʼel yanik a fejoʼ? Jesuseʼ tu yaʼalaj bixi: «¿Baʼaxten ka waʼalikeʼexten: Yuumtsil, Yuumtsil, ku tsʼoʼokoleʼ maʼ táan a beetikeʼex le baʼax kin waʼalikoʼ? Bíin in kaʼaj in waʼalteʼex tiʼ máax chíikaʼan le máax ku taal tiʼ [teen] ku yuʼubik yéetel ku beetik le baʼaxoʼob kin waʼalikoʼ: Chíikaʼan tiʼ juntúul máak tu beetaj jumpʼéel naj, chéen baʼaleʼ táanileʼ tu páanaj jach taameʼ ka tu tsʼáaj u chuumpakʼil yóokʼol tuunich» (Lucas 6:46-48).

U jaajileʼ wa chéen k-xokik yéetel k-uʼuyik le baʼaxoʼob ku kaʼansik le Bibliaoʼ bey ka k-tsʼáa u chuumpakʼil k-otoch chéen yóoʼ arenaeʼ. Baʼaleʼ wa k-kʼáat beet le baʼax tu yaʼalaj Cristooʼ kʼaʼabéet k-beetik jeʼex tu beetil le máak anchaj u páan jach taam utiaʼal u kaxtik cháaltun tuʼux u tsʼáaik u chuumpakʼil u yotochoʼ.

Le oʼolaleʼ le máax u kʼáat chúukpajal u yóol u tsaypacht Cristoeʼ kʼaʼabéet u beetik le baʼax ku kanikoʼ. Wa ka tsʼáaik ichil a kuxtal le baʼax ka kanik teʼ Bibliaoʼ, táan a beetik jeʼex le máak yaan u naʼat páanaj jach taamoʼ. Le oʼolaleʼ tuláakal máax xokik le Bibliaoʼ maʼalob ka u tukult lelaʼ: «Teneʼ, ¿baʼax táan in beetik? ¿Chéen wa jatsʼuts in wilik in xokik le Bibliaoʼ wa kin chʼaʼik en cuenta ken in chʼaʼatukult baʼax ken in beete?».

Maʼ chéen kuneliʼ

Koʼox ilik baʼax úuch tiʼ utúul máak ku kʼaabaʼtik José. Letiʼeʼ desde tu chichnil kaʼansaʼabtiʼ tumen u taataʼob le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ, baʼaleʼ mix utéen tu chʼaʼatuklaj u xokik tu juunal. ¿Baʼax túun úuch ka lukʼ tu yotoch? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Ka káajeʼ taak in beetik baʼax maʼalob, baʼaleʼ joʼopʼ in biskimba yéetel kʼasaʼan máakoʼobeʼ ka joʼopʼ in drogarkimba, in máan chéen bey yéetel koʼoleloʼoboʼ yéetel joʼopʼ xan in wokskimba tiʼ baʼateloʼob».

Tu tsʼookeʼ Joseiʼ tu tuklaj u kʼexik u kuxtaleʼ ka joʼopʼ u xokik le Biblia tu jaajil u yóoloʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Upʼéel baʼax péeksen in kʼex in kuxtaleʼ letiʼe in xokik yéetel in naʼatik le Sermón del Monteoʼ. Kex beyoʼ tu chan bisajten tiempo in kʼexik in kuxtal yéetel in modos. Suʼlakchajen tu yoʼolal baʼax jeʼel u yaʼalik le máaxoʼob u kʼaj óolenoʼoboʼ, baʼaleʼ páatchaj in beetik. Tin xulaj in tuus, in poochʼil yéetel káaj in kaʼa muchʼkimba yéetel u j-jaajkunajoʼob Jéeobaoʼ. Tin wileʼ jeʼex tu yaʼalil Jesuseʼ, utiaʼal u yantal kiʼimak óolal tiʼ máakeʼ kʼaʼabéet u beetik le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ yéetel maʼ u chʼíikil u kaxt le baʼaxoʼob ku tsʼáaik le yóokʼol kaabaʼ» (Mateo 5:3-12).

¿Kux túun teech? Wa ka wilik a páan jach taam utiaʼal a chukik le cháaltunoʼ, ichil uláakʼ tʼaanoʼobeʼ wa ka tsʼáaik ichil a kuxtal le baʼaxoʼob ka kanik teʼ Bibliaoʼ, ¿baʼax utsiloʼob  ken u taastech? Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Le ka píitmáan u kaʼanlil u jaʼil le áalkab jaʼoʼ, le jaʼoʼ bin yéetel muukʼ tu yóokʼol le najoʼ, baʼaleʼ maʼ páatchaj u péeksikiʼ, tumen yóokʼol tuunich yaan u chuumpakʼil» (Lucas 6:48). Le oʼolaleʼ beet baʼax ka kanik, utiaʼal beyoʼ ka pʼáatak jeetsʼel yanil a fe. Wa ka beetikeʼ kex jeʼel bukaʼaj nojchil le talamil ka aktáantoʼ maʼ ken u beet u péek a fe. ¿Maʼ wa tu kiʼimakkúuntik a wóol a wojéeltik lelaʼ?

Santiago, u yíitsʼin Jesuseʼ, tu yaʼalaj uláakʼ utsil ku yantal tiʼ le máaxoʼob ku beetkoʼob le baʼax ku xokkoʼob teʼ Bibliaoʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Beeteʼex le baʼax ku kaʼansikteʼex le tʼaanoʼ maʼ chéen ka wuʼuyeʼexiʼ». Tsʼoʼoleʼ tu yaʼalaj xan: «Le máax maʼ [tu] tuʼubultiʼ baʼax ku yuʼubikeʼ, yéetel ku yilik maʼalob le utsil chúukaʼan aʼalmajtʼaanoʼ [...] yéetel ku pʼáatal jeetsʼel u yanil tiʼeʼ táan u beetik le baʼax ku yaʼalaʼaltiʼ tumen le aʼalmajtʼaanoʼ, bíin kiʼimakchajak u yóol tiʼ baʼax ku beetik» (Santiago 1:22-25).

Jeʼex k-ilkoʼ u disipuloʼob Cristo ku beetkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ ku yantal kiʼimak óolal tiʼob. Le kiʼimak óolal ku yantaltiʼobaʼ le áantkoʼob utiaʼal ka u aktáantoʼob le nukuch talamiloʼob jeʼel u beetik u yeʼeskoʼob bukaʼaj nojochil u fejoʼob yéetel u yaabilajoʼob tiʼ Dios.

Techeʼ, ¿baʼax ken a beete?

Ichil le tsoltʼaan tu tsʼáaj Jesús teʼ Sermón del Monteoʼ tu yeʼesaj kʼaʼabéet u yéeyik máak baʼax ken u beete. Tu yaʼalajeʼ tuláakloʼon kʼaʼabéet k-yéeyik meyajtik Dios wa k-meyajtik le taakʼinoʼ, k-bin teʼ nuʼunutʼ bejoʼ wa k-bin teʼ kóoch bejoʼ (Mateo 6:22-24; 7:13, 14). Le oʼolaleʼ tu tsʼoʼokbal u kettʼaanil le kaʼatúul máakoʼob tu beetaj u yotochoʼoboʼ tu yaʼalaj tiʼ u disipuloʼob ka u yéeyoʼob baʼax ken u beetoʼob: u beetkoʼob jeʼex le máak yaan u naʼatoʼ wa jeʼex le máak minaʼan u naʼatoʼ.

Wa maʼ tu jáawal a beetik le baʼax ka kanik teʼ Bibliaoʼ táan a tsʼáaik a fe yóoʼ cháaltun. Yaan a beetikaba jeʼex le máak yaan u naʼat tu yaʼalaj Jesusoʼ. Lelaʼ yaan u taasiktech yaʼab utsiloʼob beoraaʼ yéetel teʼ kʼiinoʼob kun taaloʼ (Proverbios 10:25).

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 12]

Utiaʼal k-aktáantik le talamiloʼoboʼ kʼaʼabéet k-beetik le baʼaxoʼob táan k-kanikoʼ