Tsolnuʼukoʼob utiaʼal le familiaʼoboʼ

Bix jeʼel k-áantik k-paalal utiaʼal ka xiʼik utsil tiʼobeʼ

«Kaʼacheʼ maʼ talam in wilik in tsikbal yéetel in paalaliʼ, tumen jach ku chʼenxikintkoʼob yéetel ku beetkoʼob baʼax kin waʼalik. Baʼaleʼ bejlaʼa tsʼoʼok u táankelemtaloʼobeʼ istikia u yóotkoʼob tsikbal. Tak ken k-aʼaltiʼob yaan k-beetik jujumpʼéel baʼaloʼob yaan yil yéetel u meyajtaʼal Dioseʼ ku tsʼíikiloʼob yéetel ku yaʼalikoʼob: ¿Yaan k-kaʼa tʼan tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ? In wilmaj u yúuchul bey tiʼ uláakʼ familiaʼoboʼ baʼaleʼ maʼ tin tuklaj wa bey kun úuchul toʼonoʼ.» (Raúl) *

ÓOLIʼ tuláakal le taatatsiloʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ jach jatsʼuts u kʼuchul máak tu táankelmil baʼaleʼ ku taasik xan chiʼichnakiloʼob. ¿A wuʼuymabaʼex wa jeʼex u yaʼalaʼal teʼ kabalaʼ?

▪ Le kaʼach chichan a hijoeʼ bey jeʼex utúul chan miis maʼ ukʼáat náachtal tiʼ techeʼ. Baʼaleʼ bejlaʼa tsʼoʼok u táankelemtaleʼ bey jeʼex utúul kʼoʼox miis maʼ u kʼáat ka náatsʼak mix máak tiʼeʼ.

▪ Le maʼ x-lóoʼbayanchajak kaʼach a hijaeʼ, ku tsikbaltiktech tuláakal le baʼaxoʼob ku yúuchultiʼoʼ. Baʼaleʼ bejlaʼa tsʼoʼok u x-lóoʼbayantaleʼ chéen tiʼ u amigaʼob ku tsikbaltik, lelaʼ ku beetik a tuklikeʼex tsʼoʼok u pʼáatal maʼ tu confiar tiʼ teʼex.

Wa ka tuklikeʼex bey xan táan u yúuchul teʼexoʼ, maʼ jáan tuklikeʼex wa mix baʼal jeʼel u páajtal a beetkeʼexeʼ. Utiaʼal a naʼatik baʼax ku yúuchul tiʼ a paalaleʼ, koʼox tʼaan tiʼ bix u yuʼubikuba utúul táankelem paal.

Le jaʼaboʼob tuʼux maas jach kʼaʼabéet u yáantaʼaloʼoboʼ

Desde le kʼiin ken síijik utúul chaambaleʼ yaʼab baʼaloʼob ku páaʼtaʼal ka u beete, jeʼex u káajal u tʼaan, u xíimbal, u bin xook yéetel u beetik uláakʼ baʼaloʼob. Le taatatsiloʼoboʼ jach ku kiʼimaktal u yóoloʼob ken u yiloʼob u hijoʼobeʼ táan u káajal u beetik le baʼaloʼobaʼ, tumen leloʼ ku yeʼesik táan u bin u nuuktaloʼob.

Kex de por si yaan u kʼuchul u kʼiinil u táankelemtal le paalaloʼoboʼ, tiʼ yaʼab taatatsiloʼobeʼ maʼatech u jach taasik kiʼimak óolal lelaʼ, yéetel ku naʼataʼal baʼaxten bey u yuʼubikubaʼoboʼ. ¿Máasaʼ mix utúul taatatsil yaan utúul u chan hijo ku yuʼubik tʼaan, u kʼáat ka nojochchajak yéetel ka pʼáatak séeb u tsʼíikil? Le u kʼuchul le paalaloʼob tu táankelmiloʼoboʼ, letiʼe jaʼaboʼob tuʼux maas jach kʼaʼabéet u yáantaʼaloʼoboʼ. Koʼox ilik baʼaxten.

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le ken nuukchajak le paalaloʼoboʼ «yaan u pʼatik u taata bey xan u maama» (Génesis 2:24). Tu táankelmil máak unaj u yáantaʼal utiaʼal le ken kʼuchuk le kʼiinaʼ. Tuláakal taatatsileʼ u kʼáateʼ ken kʼuchuk le kʼiin jeʼeloʼ, u hijoeʼ ka u yaʼal jeʼex tu yaʼalil le apóstol Pabloaʼ: «Kaʼach chan xiʼipaleneʼ, kin tʼaan jeʼel bix juntúul paaleʼ kin tuukul jeʼel bix juntúul paaleʼ yéetel kin naʼatik baʼal jeʼel bix juntúul paaleʼ, baʼaleʼ le ka nojoch máakchajeneʼ, tin pʼataj paachil u baʼaluba paalil» (1 Corintoiloʼob 13:11).

Tu táankelmil máakeʼ ku káajal u pʼatik le baʼaxoʼob ku beetik tu paaliloʼ, yéetel ku joʼopʼol u chʼaʼatuklik u beetik baʼaloʼob maʼalobtak tu juunal. Le oʼolal jeʼex u yaʼalik upʼéel libroeʼ lelaʼ jach ku xáantal.

 Maʼ xaaneʼ techeʼ ka tuklikeʼ a «chan hijoeʼ» maʼ kun páajtal u beetik mix baʼal tu juunal. Maʼ xaaneʼ ka tuklikeʼex:

▪ «Mix u kʼaan u yojel u tʼinej, ¿bix túun ken u beet ken tsʼoʼokok u beel?»

▪ «Istikia u suut tiʼ le hora aʼalaʼan tiʼoʼ ¿bix túun ken u beet ken u kaxt meyaj?»

Wa le baʼaxoʼob tsʼoʼok k-aʼalik ku beetik a chiʼichnaktaleʼexoʼ, maʼ u tuʼubulteʼexeʼ: ku xáantal ken u kan máak u chʼaʼatukult tu juunal baʼaxoʼob ken u beete. Baʼaleʼ maʼ xaaneʼ teʼexeʼ yaan a wilkeʼex u beetaʼal baʼax maʼ maʼalobtak tumen uláakʼ táankelmoʼobiʼ, lelaʼ yaan u yeʼesik teʼexeʼ «j-maʼ naʼatileʼ u tsʼeʼetsʼek tuukul táankelemil» (Proverbios 22:15).

Baʼaleʼ wa ka wáantik a paalaleʼexeʼ, ken nuukchajkoʼobeʼ «tsʼoʼok u suuktal tiʼob u chʼaʼa nuʼuktikoʼob baʼax le utsoʼ bey xan baʼax le kʼaasoʼ» (Hebreob 5:14).

Tsolnuʼukoʼob jeʼel u yáantajeʼ

Jach kʼaʼabéet a wáantik a paalaleʼex utiaʼal ka yanak upʼéel maʼalob tuukul tiʼob yéetel utiaʼal u chʼaʼatuklik u beetkoʼob baʼaloʼob maʼalobtak tu juunaloʼob (Romailoʼob 12:1, 2). ¿Bix jeʼel a beetkeʼexeʼ? Koʼox ilik jujumpʼéel tekstoʼob tiʼ le Biblia jeʼel u yáantkeʼexoʼ.

Filiposiloʼob 4:5: «Tuláakal máak ka u kʼaj óolteʼex jeʼel bix máaxoʼob uts u puksiʼikʼaloʼobeʼ». Tukulteʼ a hijoeʼ ku kʼáatiktech permiso utiaʼal u kʼuchul maas tarde. Baʼaleʼ techeʼ ka jáan aʼaliktiʼ: «maʼ, maʼ tu páajtal», letiʼ túuneʼ ku yaʼaliktech: «¿Baʼax kʼiin ken xuʼuluk a wilkeneʼex bey utúul chan paaleʼ?». Ken u yaʼaloʼob teʼex beyaʼ maʼ a jáan aʼalikeʼex: «Ken xuʼuluk a tuukul bey utúul chan paaleʼ». U jaajileʼ le táankelem paaloʼoboʼ u kʼáat ka chaʼabak u beetkoʼob jeʼel baʼaxak u kʼáatoʼob kex u yojloʼob maʼ tu páajtal u beetkoʼob, baʼaleʼ yaan taatatsiloʼob xaneʼ jach upuliʼ maʼ tu chaʼik u beetkoʼob mix baʼal. Wa ka tsʼáabaʼex tu lugar le paalaloʼoboʼ, yaan a wilkeʼexeʼ yaan baʼaxoʼob jeʼel u páajtal u beetkoʼob tu juunaloʼobeʼ.

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETIK BEYAʼ. Tsʼíibteʼex jujumpʼéel baʼaloʼob jeʼel a chaʼik u beetik a paalaleʼexeʼ. Baʼaleʼ táanileʼ tsoltiʼobeʼ chéen a kʼáat a wil baʼax ken u beetoʼob. Aʼal xan tiʼobeʼ wa ka wilik tu beetoʼob baʼax maʼalobeʼ, jeʼel a tsʼáaik uláakʼ permiso tiʼobeʼ, baʼaleʼ wa maʼeʼ, maʼ ken a tsʼaa uláakʼ permiso tiʼob (Mateo 25:21).

Colosailoʼob 3:21: «Taatatsileʼex maʼ a beetikeʼex u kʼuuxil a paalaleʼex, utiaʼal maʼ u lúubul u yóoloʼob». Yaan taatatsiloʼobeʼ jach maʼatech u chaʼik u beetik mix baʼal u paalaloʼob. Óoliʼ maʼatech u chaʼikoʼob u jóokʼol u paalaloʼob yéetel wa ku beetkoʼobeʼ jach ku vigilarkoʼob, ku kaxtkoʼob yéetel máax ken u bisubaʼob yéetel ku chʼúuktikoʼob máax yéetel ku tʼaanoʼob. Baʼaleʼ yaan horaeʼ ku kʼastal u yokil tiʼob tumen maʼ jeʼex u tuklikoʼoboʼ maʼ bey u yúuchliʼ. Wa ka kʼalkeʼexeʼ yaan u púutsʼul, wa mantatsʼ táan a waʼalkeʼextiʼ maʼ u máan yéetel wa máaxeʼ maas ku beetik, yéetel wa ka chʼúuktikeʼex máax yéetel ku tʼaanoʼobeʼ yaan u kaxtkoʼob bix kun tʼaanoʼob yéetel u amigoʼob. Wa maas maʼatech a chaʼik u beetkoʼob mix baʼaleʼ, maas yaan u yilkoʼob bix ken u beetiloʼob, yéetel beyoʼ maʼ kun béeytal a kanáantkoʼob. Tukulteʼex lelaʼ: wa a paalaleʼex maʼ tu kanik u chʼaʼatukloʼob baʼax ken u beetoʼob beora tiaʼanoʼob ta wiknaleʼexaʼ ¿bix a tuklik kun bintiʼob ken pʼáatkoʼob tu juunaloʼob?

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETIK BEYAʼ. Táanil tiʼ u beetik a paalaleʼex upʼéel baʼal maʼ de acuerdoʼexeʼ, áanteʼex u yil baʼax talamiloʼob jeʼel u taasik le baʼax ku tuklik u beetkoʼoboʼ. Jeʼex tu lugar a criticartkeʼex u amigoʼobeʼ, kʼáattiʼob: «¿Baʼax a tuklik jeʼel u yúuchul wa ka oksaʼak cárcel le máax yéetel ka biskabaoʼ? ¿Baʼax a tuklik kun aʼalbil ta woʼolal?». Beeteʼex u yilkeʼ le baʼaxoʼob ku chʼaʼatuklik u beetkoʼ jeʼel u beetik u tuklaʼal baʼax maʼalob wa baʼax kʼaas tu yoʼolaleʼ (Proverbios 11:17, 22; 20:11).

Efesoiloʼob 6:4: «Maʼ a beetikeʼex u kʼuuxil a paalaleʼex, baʼaleʼ chʼíijseʼexoʼob tiʼ jumpʼéel toj kuxtal yéetel tiʼ u kaʼansajil Yuumtsil». Le tʼaan «chʼíijseʼexoʼob tiʼ jumpʼéel toj kuxtal[oʼ]» maʼ u kʼáat u yaʼal chéen u yaʼalaʼal baʼax maʼ unaj u  beetik le paalaloʼoboʼ. Baʼaxeʼ u kʼáat u yaʼal u beetaʼal u yilik le paal baʼaxten maʼ maʼalob le baʼax u kʼáat u beetoʼ. Tu táankelmil le paalaloʼoboʼ jach kʼaʼabéet u beetaʼal lelaʼ. Andre utúul taatatsileʼ ku yaʼalik: «Jeʼex u bin u nuuktal le paalaloʼoboʼ maʼ chéen unaj u yaʼalaʼaltiʼob ka u beetoʼob wa baʼaxiʼ, baʼaxeʼ yaan u kʼaʼabéettal u tsoʼolol baʼaxten ku yaʼalaʼaltiʼob» (2 Timoteo 3:14).

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETIK BEYAʼ. Ken yanak upʼéel talamileʼ, aʼal tiʼ a hijoeʼ bejlaʼeʼ letiʼ ken u beet u taatatsili yéetel teech ken a beet u hijotsili yéetel kʼáattiʼ baʼax tsolnuʼukil jeʼel u tsʼáaikteʼexeʼ. Aʼaleʼextiʼ ka u líiʼsuba tu beel utiaʼal u beetik a wilkeʼex baʼaxten maʼ maʼalob le baʼax ka tuklikeʼexoʼ. Yéetel ken máanak wa jaypʼéel kʼiineʼ kʼáateʼextiʼ bix tu yuʼubiluba.

Galaciailoʼob 6:7: «Le baʼax ku pakʼik máakeʼ le xan bíin u joche». Utúul chan paaleʼ utiaʼal maʼ u kaʼa beetik baʼax maʼ maʼalobeʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u castigartaʼal, ikil maʼ u chaʼabal u beetik upʼéel wa baʼax utstutʼaaneʼ. Baʼaleʼ tiʼ utúul táankelmeʼ maas maʼalob ka aʼalaʼaktiʼ baʼax talmiloʼob jeʼel u taasik u beetik baʼax maʼ maʼalobeʼ (Proverbios 6:27).

JEʼEL U PÁAJTAL A BEETIK BEYAʼ. Chaʼa u yilik le talamiloʼob ku taasik le baʼax tu beetoʼ. Wa ku pʼaxkubaeʼ maʼ a boʼotikeʼex u pʼaax. Wa tsʼoʼok u yaʼalik u beetik wa baʼax yéetel maʼ u beeteʼeʼ, aʼaleʼextiʼ ka xiʼik u yaʼal baʼaxten maʼ u beetiʼ. Wa ka beetkeʼex beyoʼ yaan u kanik u beet baʼax maʼalob.

Tuláakal le taatatsiloʼoboʼ u kʼáat ka u máans u táankelmil u paalaloʼob yéetel kiʼimak óolal. Baʼaleʼ lelaʼ óoliʼ maʼatech u yúuchul. Kex beyoʼ, tu táankelmil le paalaloʼoboʼ le taatatsiloʼoboʼ jeʼel u páajtal u kaʼanskoʼob utiaʼal ka u beetoʼob baʼax maʼalobeʼ (Proverbios 22:6). U beetaʼal le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ jeʼel u taasik kiʼimak óolal tiʼ tuláakal le familiaoʼ.

[Tsolajiloʼob]

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 12]

TUKULTE

Ken jóokʼok kajtal jumpáay in hijoeʼ,

▪ ¿yaan wa u seguer u beetik baʼax utstutʼaan Dios?

▪ ¿yaan wa u chʼaʼatuklik u beetik baʼax maʼalob?

▪ ¿yaan wa u kanik u bisuba maʼalob yéetel u maasil?

▪ ¿jeʼel wa u kanáantkuba utiaʼal maʼ u sen kʼojaʼantaleʼ?

▪ ¿yaan wa u kanáantik u taakʼin?

▪ ¿jeʼel wa u kanáantik yéetel u limpiokíintik u yotocheʼ?

▪ ¿jeʼel wa u chʼaʼatuklik u beetik wa baʼax kex maʼ u yaʼalaʼaltiʼeʼ?

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 12]

Wa ka wilik táan u beetik baʼax maʼalob a hijoeʼ, ¿yaan wa tiʼ uláakʼ baʼaxoʼob jeʼel a tsʼáaik permiso tiʼeʼ?