Juntúul x-chʼúupal ku kʼaabaʼtik Elaineeʼ tu yaʼalaj: «Ka tin wilaj yaʼab máaxoʼob ilik le baʼaxoʼob ku naʼaksik in wéet xookoʼob teʼ redes socialesoʼ tin tuklaj: ‹¡Jach túun táaj kʼaj óolaʼanoʼob!›. U jaajileʼ tak teneʼ taakchaj xan in beetik beyoʼ».

 ¿Ku taaktal wa xan a beetik le baʼax tu yaʼalaj Elaineoʼ? Wa beyoʼ, le xookaʼ yaan u yáantkech a wil wa jach importante ka kʼaj óoltaʼakech teʼ redes socialesoʼ.

•  ¿Tak baʼax jeʼel u kʼuchul u beet máakeʼ?

•  «Chéen u kʼáatoʼob ka a tukult jach popularoʼob»

•  ¿Jach wa kʼaʼabéet yaʼab máax ilik le baʼaxoʼob ka naʼaksikoʼ?

•  Kanáantaba utiaʼal maʼ u káajal a creerkaba

 Proverbios 22:1, ku yaʼalik: «Maas unaj u yéeyik máak u yantaltiʼ junpʼéel maʼalob kʼaabaʼ ke yaʼab ayikʼalil». Le baʼax ku yaʼalik le tekstoaʼ ku yeʼesikeʼ maʼ kʼaas ka yanak junpʼéel maʼalob kʼaabaʼ tiʼ máakiʼ wa ka taakak u kʼaj óoltaʼal tumen u maasiliʼ.

 Pero yaan kʼiineʼ jeʼel u yeʼesik máak chéen letiʼe baʼax u kʼáatoʼ. ¿Tak baʼax jeʼel u kʼuchul u beet máakeʼ? Onya, yaan 16 años tiʼeʼ, ku yaʼalik:

 «Tsʼoʼok in wilkeʼ yaan máaxoʼobeʼ utiaʼal u yantal baʼax u naʼaksoʼob Interneteʼ ku beetkoʼob yaʼab baʼaloʼob. Yanoʼobeʼ ku pulkubaʼob desde tu segundo pisoil le escuelaoʼ chéen utiaʼal u yilaʼal tak baʼax jeʼel u páajtal u beetkoʼobeʼ».

 Yaan paalaloʼobeʼ kex peligroso baʼax ku beetkoʼobeʼ ku grabarkoʼob utiaʼal ka u naʼaksoʼob Internet. Beyoʼ yaan u taaktal u chaʼantaʼal le baʼax ku naʼaksikoʼoboʼ. Juntéenjeakeʼ jujuntúul paalaloʼobeʼ tu grabartoʼob junpʼéel video tuʼux ku yeʼeskoʼob bix u jaantikoʼob cápsulas chuup yéetel fab. ¡Le jeʼeloʼ jach maʼ unaj u beetaʼaliʼ!

 Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Maʼ a beetkeʼex mix baʼal chéen [...] tu yoʼolal kaʼanal ichil» (Filipenses 2:3).

 Tukult lelaʼ:

•   ¿Jach wa kʼaʼabéet a kʼaj óoltaʼal teʼ redes socialesoʼ?

•   ¿Jeʼel wa a beetik baʼaloʼob peligrosoʼob chéen utiaʼal a maas kʼaj óoltaʼaleʼ?

 U jaajileʼ maʼ tuláakal máak ku tsʼáaik en peligro u kuxtal chéen utiaʼal ka ilaʼak jach popular teʼ redesoʼ. Erika yaan 22 años tiʼeʼ ku yaʼalik baʼax ku beetik uláakʼ paalaloʼob:

 «Yaan máaxeʼ ku naʼaksik u fotosil tuláakal baʼax ku beetik. Yaan horaeʼ chéen u kʼáat ka ilaʼak jach yaʼab u amigoʼob yaan yéetel utiaʼal ka ilaʼak láalaj hora tiaʼan tu yéeteloʼobeʼ. Chéen u kʼáatoʼob ka a tukult jach popularoʼob».

 Cara, yaan 15 años tiʼeʼ, ku yaʼalikeʼ yaan máaxeʼ ku kʼexik u fondoil u foto chéen utiaʼal u tuklaʼal tiaʼan yaanal tuʼuxeʼ:

 «Yaan máaxeʼ ku naʼaksik u foto utiaʼal u yilaʼal bey tiaʼan tiʼ junpʼéel fiestaeʼ pero u jaajileʼ tiaʼan tu yotocheʼ».

 Matthew, yaan 22 años tiʼeʼ, ku yaʼalikeʼ tsʼoʼok xan u beetik junpʼéel baʼal beyoʼ:

 «Tin naʼaksaj junpʼéel foto tuʼux ku yilaʼal bey tiaʼanen teʼ monte Everestoʼ kex u jaajileʼ mix juntéen xiʼiken Asia».

 Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «K-kʼáat k-beet tuláakal baʼal tu nuʼuk» (Hebreos 13:18).

 Tukult lelaʼ:

•   ¿Tsʼoʼok wa a naʼaksik junpʼéel baʼal maʼ jaaj teʼ redes sociales chéen utiaʼal ka ilaʼak jach popularechoʼ?

•    Le fotoʼob ka naʼaksik yéetel le baʼaxoʼob ka waʼalik teʼ redes socialesoʼ, ¿ku yeʼesik wa jach bixech?

 Yaan máax tuklikeʼ utiaʼal ka ilaʼak jach populareʼ kʼaʼabéet bin u yaʼabtal le máaxoʼob ilik le baʼaxoʼob ku naʼaksik teʼ redes socialesoʼ, wa tak chéen ka yaʼabchajak máaxoʼob aʼalik uts tu yichoʼob le baʼax ku naʼaksikoʼ. Matthew, le máax tsʼoʼok k-yáax aʼalikoʼ, bey xan u tuukul kaʼachoʼ:

 «Teneʼ kin kʼáatik kaʼach tiʼ u maasil: ‹¿Jaytúul máaxoʼob ilik le baʼaxoʼob ka naʼaksikoʼ?› Wa kin kʼáatik xan tiʼob: ‹¿Jaytúul máaxoʼob aʼalik uts tu yichoʼob le baʼax ka naʼaksikoʼ?›. Utiaʼal ka yaʼabchajak le máaxoʼob ilik le baʼaxoʼob kin naʼaksikoʼ kin wokol in wil le baʼaxoʼob ku naʼaksik tak máaxoʼob maʼ in kʼaj óoliʼ. Kin beetik kaʼach beyoʼ tumen in kʼáat ka ilaʼak jach popularen. Le oʼolal hasta pʼatten bey junpʼéel vicioeʼ».

 María yaan 25 años tiʼeʼ ku yaʼalikeʼ yaan máaxeʼ ku yaatal u yóol kéen u yil maʼ yaʼab máaxoʼob ilik le baʼaxoʼob ku naʼaksikoʼ bey xan wa maʼ tu yaʼalaʼal táaj jatsʼuts u yilaʼal le baʼaxoʼob ku naʼaksikoʼ:

 «Wa juntúul x-chʼúupal ku naʼaksik u selfi yéetel maʼ yaʼab máaxoʼob aʼalik jatsʼuts u yilkoʼobeʼ ku joʼopʼol u tuklik maʼ kiʼichpaniʼ. Kex minaʼan baʼax oʼolal u yuʼubikuba beyaʼ, pero u jaajileʼ tiʼ yaʼab máax bey u yúuchloʼ. Chéen baʼaleʼ kéen tuukulnakoʼob beyaʼ tu juunaloʼob ku mixbaʼalkúuntkubaʼob».

 Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Maʼ k-taasikbaʼex nojbaʼalil utiaʼal k-ilik máax maas maʼalob tiʼ uláakʼ mix xan [...] k-tsʼíiboltik baʼax yaan tiʼ uláakʼ máak» (Gálatas 5:26).

 Tukult lelaʼ:

•   Le kéen a usart le redes socialesoʼ, ¿ka compararkaba wa yéetel u maasil?

•    ¿Maas wa importante a wilik u yantaltech yaʼab contactos teʼ redes sociales tu lugar u yantaltech maʼalob amigoʼoboʼ?