LE PAALALOʼOBOʼ TAAK U YOJÉELTIKOʼOB
¿Baʼax jeʼel in beetik wa maʼ tu chaʼabal u yantalten redes sociales tumen in papáʼobeʼ?
Maʼ xaaneʼ tuláakal a amigoʼobeʼ yaan u redes socialesoʼob yéetel chéen letiʼ ku sen tsikbaltikoʼob, yéetel yaan horaeʼ hasta ku burlarkechoʼob tumen minaʼantechiʼ. Wa beyoʼ, ¿baʼax jeʼel a beetkeʼ? ¿Baʼax unaj a wojéeltik yoʼolal le redes socialesoʼ?
Le baʼax unaj a wojéeltikoʼ
Maʼ chéen teech minaʼan a redes socialesiʼ. Yaʼab taatatsiloʼobeʼ maʼatech u tsʼáaikoʼob permiso tiʼ u paalaloʼob utiaʼal ka yanaktiʼob redes sociales. Maʼ xaaneʼ tu yoʼolal problemas jeʼex le jeʼeloʼobaʼ:
depresión yéetel uláakʼ kʼojaʼaniloʼob
pornografía, sexting yéetel ciberacoso
u yantal problemas tiʼ yéetel u amigoʼob
Yaʼab táankelem paalaloʼobeʼ tsʼoʼok u xuʼulul u meyajtiʼob redes sociales. Tu tsʼáajoʼob cuentaeʼ táan u afectartaʼaloʼob tumen le redes socialesoʼ. Koʼox ilik jujunpʼéel ejemploʼob:
Priscillaeʼ tu yileʼ jach yaʼab tiempo ku perdertik teʼ redes socialesoʼ yéetel jeʼel u meyajtiʼ utiaʼal u beetik uláakʼ baʼaloʼobeʼ.
Jeremyeʼ tu yileʼ maʼ tu páajtal u evitartik maʼ u chíikpajak baʼaloʼob kʼaastak tiʼ teʼ redes socialesoʼ.
Bethanyeʼ tu tsʼáaj cuentaeʼ chéen táan u yilik baʼaxoʼob ku beetik u maasil.
Sierraeʼ ku yaʼalik: «Tin chʼaʼtuklaj in eliminartik in redes sociales yéetel maʼ tin arrepentir tumen bejlaʼeʼ maas yaanten tiempo utiaʼal in beetik baʼaloʼob maas kʼaʼanaʼantak».
Kateeʼ ku yaʼalik: «Kin wuʼuyik kaʼach maʼ tu páajtal in pʼatik le redes socialesoʼ, hasta joʼopʼ tak in preocupar yoʼolal bix kun reaccionar u maasil yoʼolal le baʼaxoʼob kin publicarkoʼ. Difícilchajten in eliminartik in redes sociales, pero úuchik in beetkeʼ bejlaʼeʼ maas tranquilaen».
Baʼax unaj a beetik
Obedecert le reglas u tsʼaamaj a papáʼoboʼ. Maʼ a kʼuuxil mix a tsʼíikil, eʼes tiʼ a papáʼobeʼ tsʼoʼok u yiijtal a tuukul yéetel jeʼel u béeytal a beetik le baʼaxoʼob ku yaʼalikoʼob techoʼ.
Teksto jeʼel u yáantajeʼ: «Le j-maʼ naʼatoʼ ku chaʼik u jóokʼol tuláakal u pʼujaʼanil, pero le máax yaan u naʼatoʼ ku controlarkuba» (Proverbios 29:11).
Yaan máaxeʼ jeʼel u yaʼaliktech ka a beet a redes sociales sin ke u yojéeltik a papáʼobeʼ. ¡Pero leloʼ junpuliʼ maʼ maʼalobiʼ! Tumen chéen yaan u beetik a sen chiʼichnaktal. Tsʼoʼoleʼ kéen u yojéelt a papáʼobeʼ yaan u yantaltech problemas tu yéeteloʼob yéetel yaan u xuʼulul u confiaroʼob tiʼ teech.
Teksto jeʼel u yáantajeʼ: «K-kʼáat k-beet tuláakal baʼal tu nuʼuk» (Hebreos 13:18).
Chʼaʼtukult baʼax ken a beete. Jeʼex le táankelem paalaloʼob chʼaʼchiʼitaʼaboʼob teʼ xookaʼ teech xaneʼ jeʼel u páajtal a tuklik baʼaxten maas maʼalob maʼ u yantaltech redes socialeseʼ. Wa tsʼoʼok a tsʼáaik cuenta maʼ tu páajtal a controlartik bix u meyajtecheʼ eliminarte, pero beet tumen teech chʼaʼtukleʼ maʼ tumen táan u yaʼalaʼaltech tumen a papáʼobiʼ. Beyoʼ maʼ kan suʼlaktal a waʼal minaʼantech redes sociales, yéetel mix máak kun burlarkech.
Baʼax tsʼoʼok a kanik: Respetart baʼax ku yaʼaliktech a papáʼob, ilawil baʼaxten ku yaʼalikoʼobtech ka a beet wa baʼax, beyoʼ yaan a chʼaʼik junpʼéel maʼalob decisión. Yéetel kʼaʼajaktecheʼ le redes socialesoʼ maʼ junpʼéel baʼal jach kʼaʼabéettech utiaʼal a kuxtaliʼ.