Biiyaʼ guiraʼ ni nuu lu sitiu riʼ

guyé lu índice

Ñee nannuʼ ni la?

Ñee nannuʼ ni la?

Xiñee biree lá Nínive, ni guyuu dxiqué, «guidxi ni ruxhii rini»

Dibuju ni cá lu ti pader ra rihuinni cani guyé lu guendaridinde cucuicaʼ montón ique ca xhenemígucaʼ

Nínive nga guca capital biaʼ ra biʼniʼ mandar Asiria. Nabé naroʼbaʼ guca guidxi riʼ, gúpani palaciu ne yuʼduʼ guizáʼ naroʼbaʼ, calle xilaga ne nabé nasoo ca lindaa stiʼ guidxi que. Nahúm, ti profeta hebreu, guníʼ naca Nínive ti «guidxi ni ruxhii rini» (Nahúm 3:1).

Ne jnézapeʼ ni guniʼbe de guidxi ca, purtiʼ rihuinni pabiáʼ malu guca ca asiriu lu ca dibuju ni cá lu ca pader stiʼ palaciu stiʼ Senaquerib. Lu tobi de ca dibuju stini rihuinni naguixhe ti asiriu tobi de ca enemigu stiʼ layú ne cayáxhabe ludxi. Ne lu ca dibuju ca rihuinni nuzaacabe guiibaʼ xii o guidi ruaa ca binni ni gunaazecabe, nundiibicabe doo lu ca guiibaʼ que para chinécabe laacaʼ xquídxicabe. Ne pa naca ca xhenemígucabe tuuxa binni risaca la? rucaacabe laacaʼ gándacaʼ ti bigáʼ ra zá ique ca rey sticaʼ.

Archibald Henry Sayce, ti hombre ni biindaʼ de ca asiriu, sicaríʼ guniʼbe de ca cosa feu ni rúnicaʼ ora maʼ biʼniʼ ganarcaʼ ti guidxi: «Maʼ ríʼ ique binni montón ra maʼ zidiʼdiʼ cani biʼniʼ ganar que; nabani nabani ca hombrehuiiniʼ ne ca dxaapahuiiniʼ que ruzaaquicabe laacaʼ o riquiiñecabe laacaʼ para gúnicabe xcaadxi cosa jma feu; ca hombre que ruzaacabe laacaʼ lu yaga, ráxhacabe guidi ládicaʼ, rusicheepacabe lucaʼ, rugácabe nacaʼ, ñeecaʼ, diágacaʼ o xiicaʼ».

Xi para biʼniʼ ca judíu que ti barda huiiniʼ ruaa lídxicaʼ

Dios gudxi ca judíu: «Pa gucuiluʼ ti yoo nacubi la? nápaluʼ xidé gúniluʼ ti pretil [o ti barda huiiniʼ] ruaa yoo stiluʼ, ti cadi uguaʼluʼ donda stiʼ rini lídxiluʼ pur guiaba tuuxa de racá» (Deuteronomio 22:8). Ne gudxi Dios ca familia ni naca judíu que gúnicaʼ ni, purtiʼ dxiqué nabé biquiiñecaʼ ique lídxicaʼ.

Casi guiráʼ ca yoo stiʼ ca israelita que derechu ique cani, ne pur nga randa ribícabe ti ratu lu gubidxa, guinaazeʼ bi laacabe o gúnicabe xiixa dxiiñaʼ huiiniʼ ni raca ndaaniʼ yoo. Galán lugar que para gásicabe ca beeu raca nandáʼ (1 Samuel 9:26). Ca binni runi dxiiñaʼ layú, riquiiñecaʼ ique lídxicaʼ para gucuiidxicaʼ lino, duʼgaʼ, uva o biidxiʼ ante gúʼtucabe ni (Josué 2:6).

Ne laaca biquiiñecabe ique lídxicabe para guni adorárcabe Dios ni dxandíʼ o tuuxa bidóʼ (Nehemías 8:16-18; Jeremías 19:13). Apóstol Pedru gudxiʼbaʼ ique yoo galaa dxi para guni orar (Hechos 10:9-16). Ne jma galán riziilaʼdxiʼ binni ique lidxi pa nucuí ti ramada huiiniʼ de ziña o de lubaʼ uva.

Ti libru ni láʼ The Land and the Book (Guidxilayú ne Libru) na runi ca israelita que ti escalera «fuera, lu patiu stiʼ ca yoo que para quíbacaʼ ique cani». Nga runi, randa riétecabe ique lídxicabe sin chúʼcabe ndaaniʼ yoo. Ndiʼ racané laanu guiénenu ca diidxaʼ ni guníʼ Jesús ora na naquiiñeʼ guireecabe nagueenda ndaaniʼ ti guidxi ni nexheʼ guinitilú, sicaríʼ guniʼbe: «Ne ni dxiʼba ique yoo la? cadi guiete chi caa xiixa ralidxi» (Mateo 24:17).